Μεταφρασμένος τίτλος: «Φάουστ»
Σκηνοθεσία: Αλεξάντερ Σοκούροφ
Παίζουν: Γιοχάνες Τσάιλερ, Αντόν Αντασίνσκι, Ιζόλντα Ντισόκ, Χάνα Σιγκούλα
Διάρκεια: 134΄
Ο Φάουστ ξεκοιλιάζει πτώματα και αναζητά την ψυχή στα σπλάχνα. Ψάχνει κάτι, κάποιο στοιχείο και κοντεύει να τρελαθεί. Φτωχός, σ’ έναν κόσμο μιζέριας, όπου η καθημερινότητα είναι μια βρομερή τρέλα, όπου όλοι είναι ημίτρελοι, αυτός δηλώνει καθηγητής, επιστήμονας και αλχημιστής προσπαθώντας να μετατρέψει ακόμα και το απλό μέταλλο σε χρυσό, διότι ως γνωστόν χωρίς λεφτά η αρκούδα ψοφάει. Ένας ηλικιωμένος θα τον συντροφεύσει, ονομάζεται Μαουρίσιους και είναι ενεχυροδανειστής. Κάποιος θα έλεγε πως είναι ο ίδιος ο διάολος, ο Μεφιστοφελής. Δανείζεται και αγοράζει τις ψυχές των ανθρώπων και τους δίνει ανταλλάγματα. Έχει ανθρώπινη μορφή, αλλά το σώμα του είναι εκτρωματικό. Μοιάζει να κάνει μαγικά, αλλά μοιάζει και με τσαρλατάνο. Ο Φάουστ δεν αντέχει άλλο την απόλυτη ανία και ανέχεια ούτε τα μύρια αναπάντητα ερωτήματα. Ζητά τη γνώση, αλλά αυτό που πραγματικά αποζητά είναι η εξουσία, η αφροδίσια εξουσία της γνώσης. Όταν μια μέρα περπατώντας με τον Μαουρίσιους μπαίνουν σ’ ένα γυναικείο λουτρό, θα δει τη νεαρή Γκρέτσεν και πολύ σύντομα η Γκρέτσεν θα μετουσιωθεί στη νέα του εμμονή. Αλλά με κάποιο διαβολικό τρόπο, αντί να της κάνει καλό, της κάνει μονάχα κακό. Μπορεί αυτός ο δύσμορφος παντογνώστης σύντροφος να τον βοηθήσει; Και ποιοι τελικά είναι οι σκοποί και των δυο;
Όπως αντιλαμβάνεστε πρόκειται για μια από τις πάμπολλες παραλλαγές του γερμανικού μύθου του Φάουστ που απέκτησε την αθανασία μέσω του έργου ζωής του Γκαίτε. Το έπος του Γκαίτε, θα μου επιτρέψετε να πω το αυτονόητο, πρόκειται για ένα από αυτά τα επονομαζόμενα λογοτεχνικά αριστουργήματα, όπως ο Δον Κιχώτης του Θερβάντες ή η Ιλιάδα του Ομήρου, που διδάσκονται αποσπασματικά στα σχολεία, που όλοι αναγνωρίζουν την αξία τους (πολλοί καθώς φοβούνται να εκφέρουν αντίθετη άποψη. Ένα είδος πνευματικού φασισμού) και που ελάχιστοι έχουν πραγματικά διαβάσει.
Ο οραματιστής και μεγαλόπνοος Ρώσος σκηνοθέτης Σοκούροφ παίρνει το μύθο στα χέρια του και κλείνει έτσι τη φιλόδοξη τετραλογία εξουσίας (προηγήθηκαν οι ταινίες «Μολώχ» για τον Χίτλερ, «Ταύρος» για τον Λένιν και «Ο ήλιος» για τον Ιάπωνα αυτοκράτορα Χιροχίτο). Ο δικός του Φάουστ είναι δύσκολος και δύσπεπτος, δεν θα σας πω ψέματα, θέλει υπομονή και φλερτάρει με το αριστούργημα και την απόλυτη ναρκισσιστική ματαιοδοξία. Η περσόνα του Μεφιστοφελή στοιχειώνει με τον τρόπο που περπατάει, την ανείπωτη τρέλα του και την απερίγραπτη συμπεριφορά του σαν να παίρνει συνεχώς διαφορετικά κοκτέιλ από παραισθησιογόνα κι εκρηκτικά ναρκωτικά. Ο Φάουστ είναι καταραμένος διότι περιπλανάται σ’ έναν κόσμο καταραμένο όπου η λογική έχει αντικατασταθεί από πρωτόγονες συμπεριφορές απόλυτης παρακμής. Ο παραλογισμός βασιλεύει και καταδυναστεύει τα βρόμικα ταβερνεία, τους βρόμικους δρόμους και τα βρόμικα σπίτια με τα βρόμια σεντόνια. Ο Φάουστ αποπροσανατολισμένος ψάχνει την ψυχή, αλλά στην πραγματικότητα δεν ξέρει καν τι ψάχνει, η ψυχή λείπει από παντού, οι άνθρωποι μοιάζουν με ζώα που περιφέρονται άσκοπα, συγκρούονται μεταξύ τους, καυγαδίζουν, τρώνε και αφοδεύουν. Η παρακμή της ανθρώπινης φύσης είναι τόσο γλαφυρή που αποκτά υπόσταση και ο αμήχανος θεατής σχεδόν μπορεί να οσμιστεί την μπόχα της ανθρώπινης σάρκας. Όπως και το αιδοίο της Γκρέτσεν όταν ο Φάουστ χώνει το πρόσωπό του στα σκέλια της.
Η ταινία απέσπασε το Χρυσό Λιοντάρι στο τελευταίο φεστιβάλ της Βενετίας, αλλά αυτά τα βραβεία, ως συνήθως μπορεί να σημαίνουν πολλά ή τίποτα. Αν βρείτε το θάρρος να αναμετρηθείτε με τον Φάουστ του Σοκούροφ, να είστε ψυχολογικά προετοιμασμένοι και να θυμάστε πως η μοναδική αλήθεια θα είναι η δική σας.
Δείτε παρακάτω το τρέιλερ δυστυχώς χωρίς υπότιτλους:
