Σκηνοθεσία: Κριστόφ Κισλόφσκι
Παίζουν: Ιρέν Ζακόμπ
Διάρκεια: 90′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Η διπλή ζωή της Βερόνικα”
Η Βερόνικα ζει στην Πολωνία. Εργάζεται σε ένα μουσικό σχολείο και ετοιμάζεται για την πρώτη της παράσταση όπερας. Η φωνή της είναι ένα θεόσταλτο δώρο, μια σκάλα που ανεβαίνει έως τον ουρανό και εξαφανίζεται στα σύννεφα. Αυτό το χάρισμα αθανασίας, όμως, κρύβει μέσα του τον θάνατο, λες το σώμα γίνεται σπονδή και θυσία για να υπηρετήσει κάτι υψηλότερο.
Η Βερόνικα θα βιώσει, λοιπόν, τη ζωή μέχρι το μεδούλι του θανάτου. Όπως υποδηλώνει και το όνομά της στα λατινικά, είναι μία vera icon, μία αληθινή εικόνα. Είναι η προβολή της πλατωνικής Ιδέας στον κόσμο των αισθήσεων, έξω από τη σπηλιά. Σαν μια αντανάκλαση που ξεφεύγει από τα στενά όρια του χειροπιαστού και του αντιληπτού: λες και το είδωλο στον καθρέφτη έχει πλεόν αποχωριστεί το σώμα. Η μεταφυσική ενσυναίσθηση που βιώνει με σπαραγμό (η Βερόνικα επικοινωνεί σε βαθύτερο επίπεδο με οτιδήποτε ξεφεύγει από την όραση και τον κοινό νου) καταρρίπτει κάθε είδους κατασκευασμένο πλαίσιο.
Η Βερονίκ ζει στη Γαλλία. Ασχολείται και αυτή με τη μουσική, την οποία διδάσκει σε μικρά παιδιά, είναι και αυτή προικισμένη με την ευλογία της αγγελικής φωνής. Βιώνει τη ζωή με μία μόνιμη αίσθηση βίαιης αποκοπής από τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων. Διχοτομημένη θαρρείς στη μέση, σαν σιαμαία που εγχειρίστηκε με τη βία, χωρίς να της ανακοινωθεί ποτέ ότι το έτερον ήμισυ βρίσκεται κάπου εκεί έξω.
Η Βερονίκ ψυχανεμίζεται τον αόρατο δεσμό, τον εξερευνά όπως μπορεί, χωρίς ακριβώς να τον κατανοεί. Η ζωή της παρουσιάζεται με τη μορφή αινίγματος και γρίφου, όπου παρελαύνουνθραυσματικές θολές εικόνες, ανεπαίσθητες φανερώσεις, συγκεκαλυμμένοι οιωνοί για τα μελλούμενα. Θα αποφασίσει να εγκαταλείψει το τραγούδι γιατί θα κατανοήσει το υπόκωφο προστατευτικό μήνυμα. Πολλές φορές, η τόση ομορφιά, η αβάσταχτη ομορφιά, είναι ικανή να σε σκοτώσει.
Σε μία -άνευ υπερβολής- από τις ομορφότερα γυρισμένες σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου, στην κεντρική πλατεία της Κρακοβίας, η Βερόνικα θα αντικρίσει τη διπλοτυπία της και η Βερονίκ θα αιχμαλωτίσει (άθελά της, ή τέλος πάντων ερήμην της τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο συναίσθησης και αντίληψης) στον φωτογραφικό φακό την αντανάκλαση του ειδώλου της. Θα δει την αληθινή εικόνα , θα βγει από το σπήλαιο των πλατωνικών Ιδεών, αντικρίζοντας την πραγματική υπόσταση του εαυτού της. Τα μάτια είναι θα ελευθερωθούν από τα δεσμά των αντικατοπτρισμών, διότι θα είναι πλέον σε θέση να τους εντοπίζουν.
Σε αυτή τη μαγευτικά κινηματογραφημένη σκηνή, ο κόσμος μοιάζει να γουρλώνει έκπληκτος τα μάτια του μπροστά σε ένα πελώριο καθρέφτη, αντικρίζοντας ένα αφανέρωτο μυστικό, το οποίο δεν θα ξεστομίσει ποτέ. Το μαγικό σημείο τομής βρέθηκε στο κέντρο αυτής της πολωνικής πλατείας, εν μέσω διαδηλώσεων και ταραχής (ενός νέος κόσμος γεννιέται την ίδια ακριβώς στιγμή) σε μία γεωμετρική συμμετρία ιδεατού και αισθητού, σαν η εικόνα να συνομιλεί με το αποτύπωμά της.
Το 1991, ο Κριστόφ Κισλόφσκι αποχαιρετά την Πολωνία και εγκαινιάζει τη γαλλική περίοδο της καριέρας του, που θα αποδειχθεί βραχύβια, καθώς η καρδιά του θα τον προδώσει στις 13 Μαρτίου του 1996. Η διπλή ζωή της Βερόνικα διαδέχεται τον αλληγορικό Δεκάλογο, προηγείται της περίφημης Τριλογίας των Χρωμάτων και αποτελεί, πέρα από μία λυρική πραγματεία στην έννοια του ανοίκειου, μία ολότελα προσωπική κατάθεση υπαρξιακής αγωνίας. Από ένα δημιουργό Καθολικό μέχρι μυελού οστέων, ιδίως ως προς την μανιασμένη αναζήτηση μιας εποπτικής και καθ-ολικής ερμηνείας του μυστηρίου της ζωής – τη βαθιά ανάγκη εξερεύνησης του αγνώστου, μόνο και μόνο επειδή «ο πόνος από την έλλειψη γνώσης είναι ήδη αρκετά αφόρητος», όπως δήλωνε και ο ίδιος.
Ο Κισλόφσκι υπερβαίνει και εξυψώνει το οποιοδήποτε γνωστό μοτίβο του σωσία, του doppelganger και του alter ego, φτιάχνοντας ένα δίπολο που καταλήγει σε μια προσωπική συντριβή/λύτρωση. Ο Πλάτωνας και ο μύθος της δισυπόστατης φύσης των ανθρώπινων φύλων, που κατέληξαν ακρωτηριασμένα ως αποτέλεσμα της θεϊκής μοχθηρίας, (Συμπόσιο), τρυπώνει και πάλι στο κισλοφσκικό σύμπαν.
Ο θάνατος της Βερόνικα κινηματογραφείται σαν ένα σωτήριο φτερούγισμα. Ο θάνατος πλανιέται πως νικά το ανθρώπινο σώμα, αλλά ηττάται θριαμβευτικά από την τέχνη. Διότι δεν μπόρεσε να αποτρέψει την απόλυτη έκσταση, δεν μπορεί να κλέψει την κορύφωση, παρά μόνο να πάρει ως λάφυρο ένα κουφάρι. Και η ψυχή της Βερόνικα θα ταξιδέψει στα όνειρα της Βερονίκ, θα αφήνει τα χνάρια της σε ένα κόσμο που αποκρυπτογραφείται διαισθητικά και όχι με τα μάτια, σε ένα κόσμο γεμάτο μαριονέτες που άγονται και φέρονται από έναν αόρατο μαριονετίστα. Η επουράνια μουσική του Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ, το απόκοσμα όμορφο πρόσωπο της Ιρέν Ζακόμπ, πινέλο και καμβάς στο σινεμά του Κισλόφσκι που αλλάζει -έστω και φευγαλέα- τον αμετάβλητο ρου της ματαιότητας. Και προσφέρει εφήμερη ανακούφιση σε ερωτήματα που κρύβουν αιώνια απόγνωση και απορία.
