Σκηνοθεσία: Τζόζεφ Κοσίνσκι
Παίζουν: Τομ Κρουζ, Όλγα Κιριλένκο, Μόργκαν Φρίμαν, Αντρέα Ράισμπορο
Διάρκεια: 124΄
Λοιπόν, θα είμαι ξεκάθαρος. Παρακάτω δεν θα διαβάσετε για την ταινία. Σας λέω εν συντομία πως είναι συμπαθητική και σίγουρα ταιριαστή για σκοτεινή αίθουσα. Πρόκειται για ταινία επιστημονικής φαντασίας με τον Τομ Κρουζ και τη γήινα εκθαμβωτική Όλγα Κιριλένκο. H κεντρική ιδέα είναι πως η γη έχει καταστραφεί, οι άνθρωποι έχουν αποικίσει σε άλλον πλανήτη, αλλά δυο επιστήμονες έχουν το καθήκον να μένουν στην εγκαταλελειμμένη Γη, για να συλλέγουν ενέργεια και να τη στέλνουν στην αποικία. Ή τουλάχιστον αυτό νομίζουν ότι κάνουν… Ναι, έχει μπόλικα κλισέ και μερικές τρύπες, αλλά βλέπεται ανετότατα αν σας αρέσουν είτε οι ταινίες Ε.Φ. είτε ο γόης Τομ Κρουζ. Αυτά περί ταινίας. Τώρα με αφορμή την κεντρική ιδέα, διαβάστε ένα στοχασμό για τις εμμονές μας…
Θυμάμαι είχα διαβάσει σ’ ένα βιβλίο μεσαιωνική ιστορίας (θα με συγχωρήσετε, αλλά δεν θυμάμαι ούτε τίτλο ούτε συγγραφέα ούτε τίποτα) πως όταν κάποτε υπολογίστηκε πως συμπληρώνονταν 1000 χρόνια από τη γέννηση του Ιησού, έπεσε στην Ευρώπη ένας γενικός παροξυσμός και οι μάζες περίμεναν τη συντέλεια του κόσμου και τη Δευτέρα παρουσία. Αφήναν τα σπίτια και τρέχανε στα βουνά περιμένοντας αστραπές και λάβες. Όταν προφανώς δεν άνοιξαν οι ουρανοί, τότε σκέφτηκαν πως μάλλον έκαναν λάθος υπολογισμούς και μετέφεραν την ημερομηνία της συντέλειας για 33 χρόνια μετά, όταν δηλαδή θα συμπληρώνονταν 1000 χρόνια από τη σταύρωσή του. Και άντε πάλι μια από τα ίδια.
Η εμμονή μας με την καταστροφολογία και το τέλος του κόσμου έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον και είναι αξιοθαύμαστο πόσο μας συναρπάζουν οι ιστορίες καταστροφής και η φαντασίωση του απόλυτου χάους. Ίσως συλλογικά πηγάζει από θρησκευτικές επιρροές (ανεξάρτητα από το αν δηλώνουμε θρήσκοι ή όχι) κι ένα ενοχικό αλλά κι εγωιστικό σύμπλεγμα κατά το οποίο βαθιά μέσα μας πιστεύουμε και μαζοχιστικά ελπίζουμε πως όχι μόνο κάποτε θα τιμωρηθεί η ανθρωπότητα, αλλά και πως θα έχουμε την τιμή (!) να βιώσουμε τη βιβλική καταστροφή από πρώτο χέρι, σαν να ήμασταν οι Νώε και οι Λωτ του 21ου αιώνα. Δεν είναι τυχαίο ότι το λογοτεχνικό και γενικότερα καλλιτεχνικό genre μιας δυστοπίας ενός κατεστραμμένου κόσμου ονομάζεται post-apocalyptic (μετα-απολυπτικό ή μετά την Αποκάλυψη) έχοντας παραπάνω από σαφείς ρίζες στη βιβλική διάστασή του.
Από την άλλη, για να ξεφύγουμε λίγο από τη θρησκευτική σκοπιά, ίσως να είναι η ατομική προβολή του φόβου και της φαντασίωσης του θανάτου στο κοινωνικό. Μας εξιτάρει η φθαρτότητα και η ημερομηνία λήξης μας, φτιάχνουμε σενάρια, συζητάμε με θέρμη (τουλάχιστον στην εφηβεία, τότε που έχει και λίγο πλάκα) για το ποιος είναι ο χειρότερος ή πιο επώδυνος θάνατος και καταπίνουμε μανιωδώς κι εθισμένα εικόνες αληθινών και ψεύτικων πτωμάτων. Κι αν νομίζετε πως υπερβάλλω, σκεφτείτε μονάχα πόση καταστροφολογία έχουμε ήδη φάει στη μάπα μας. Ο κόσμος θα τελείωνε όταν μπήκαν τα bar-codes στα προϊόντα (το… 666), θα γινόταν χαμός το 2000 επειδή όλοι οι υπολογιστές του κόσμου θα τρελαίνονταν και θα κατέρρεε ανεπιστρεπτί το χρηματιστήριο και το τραπεζικό σύστημα (αν πείτε πως το 1999 δεν το συζητήσατε ούτε μια φορά, θα είστε μεγαλύτεροι ψεύτες και από τον Πινόκιο), ενώ το 2012 υποτίθεται πως τελείωνε το ημερολόγιο των Μάγια και κάτι έτρεχε στα γύφτικα.
Όσο για τους περισσότερο «ψαγμένους» που λένε πως δεν ασχολούνται με δεισιδαιμονίες, έχουμε τους πιο «χειροπιαστούς» φόβους μιας πυρηνικής καταστροφής ή ενός πυρηνικού πολέμου, το λιώσιμο των πάγων, τους αμέτρητους ιούς, τις τρελές αγελάδες, την ξηρασία, τους μετεωρίτες και τέλος πάντων νομίζω έγινα σαφής… Το ερώτημα δεν είναι αν εντάσσεστε κι εσείς σε κάποια υποκατηγορία φαντασίωσης της απόλυτης καταστροφής, αλλά ποια είναι αυτή η κατηγορία και μέχρι ποιο βαθμό είστε ενταγμένοι. Και το γιατί. Ψάξτε το γιατί. Δεν έχει, όντως, πολύ ενδιαφέρον;
