Σκηνοθεσία: Bogdan Mirică
Με τους: Dragoș Bucur, Gheorghe Visu, Vlad Ivanov, Costel Cascaval, Constantin Cojocaru, Raluca Aprodu
Διάρκεια: 104′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Όταν ξέσπασε η βία”
O Bogdan Mirică μέχρι το 2005, ήταν εκδότης, κειμενογράφος στη διαφήμιση και συγγραφέας, αλλά ήταν τόσο παθιασμένος με το σινεμά, που γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Ουεστμίνστερ στο Λονδίνο, απ’ όπου αποφοίτησε με ειδίκευση στο σενάριο. Το προσχέδιο για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Όταν ξέσπασε η βία επελέγη για το εργαστήριο Cinéfondation στις Κάννες και η ταινία του έκανε πρεμιέρα στο τμήμα «Ενα κάποιο βλέμμα» του ίδιου φεστιβάλ, κερδίζοντας το βραβείο των κριτικών κινηματογράφου (FIPRESCI).
Η ταινία προβλήθηκε και στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του τμήματος «Ματιές στα Βαλκάνια». Γενικώς, μετά τις Κάννες συμμετείχε σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ, μαζεύοντας βραβεία. Πχ στο φεστιβάλ του Σαράγιεβο έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα, κερδίζοντας μια ειδική μνεία από την κριτική επιτροπή αλλά και το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας για τον Gheorghe Visu (που υποδύεται τον γηραιό αστυνομικό), ενώ στο φεστιβάλ της Στοκχόλμης έλαβε βραβείο για τη διεύθυνση φωτογραφίας της.
Ο Ρόμαν είναι ένας τυπικός αστός. Ζει στην πόλη και δεν βλέπει τον εαυτό του να μπορεί να ζήσει πουθενά αλλού. Ο παππούς του, ο Αλέκου, μόλις έχει αποβιώσει και του έχει κληρονομήσει μια τεράστια έκταση άγονης γης στα σύνορα της Ρουμανίας με την Ουκρανία. Ο Ρόμαν επισκέπτεται την απομακρυσμένη περιοχή. Στόχος του, να πουλήσει τη γη, καθώς δεν έχει τις γνώσεις να την αξιοποιήσει διαφορετικά. Ο τοπικός γηραιός χωροφύλακας, όμως, τον ενημερώνει και συνάμα τον προειδοποιεί. Ο Αλέκου ήταν ο μεγαλομαφιόζος της περιοχής. Η απέραντη έκταση γης είναι «σπαρμένη» πρόχειρους τάφους. Και οι πρώην συνεργάτες του Αλέκου δεν θα αφήσουν εύκολα τον Ρόμαν να προχωρήσει το σχέδιό του. Δεν προτίθενται ν’ αφήσουν τη γη –και το λαθρεμπόριο στο οποίο επιδίδονται– χωρίς να παλέψουν.
Πρώτο πλάνο: από τα ήσυχα νερά μιας λίμνης βλέπουμε να βγαίνουν μπουρμπουλήθρες και μετά από λίγο ένα κομμένο πόδι μαζί με το παπούτσι του (!) αναδύονται στην επιφάνεια. Σαν να λέμε, μια σκηνή που παραπέμπει στο Μπλε βελούδο του David Lynch και τη σκηνή με την ανεύρεση του κομμένου αυτιού. Γενικά, πάντως, ως αίσθηση η ταινία προσωπικά με παρέπεμψε στο Όταν ξέσπασε η βία (1972) του Burman –φαντάζομαι, το ίδιο έγινε και με τους διανομείς της ταινίας στην Ελλάδα, που αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τον ίδιο ακριβώς τίτλο! Εκεί, η αντιπαράθεση ήταν: πολιτισμός εναντίον ορεσίβιων αγριάνθρωπων. Εδώ, 44 χρόνια μετά, είναι πολιτισμός εναντίον μαφιόζων, απομονωμένων, αποκομμένων από τον έξω κόσμο, από το γενικότερο κοινωνικό γίγνεσθαι, από τον… πολιτισμό.
Ο Mirica συνεχίζει στην παράδοση της σχολής που έχει φτιάξει η Ρουμανία, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει ταινία που βλέπουμε από τη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα των Βαλκανίων η οποία να στερείται ενδιαφέροντος. Με σταθερά πλάνα, με έλλειψη μουσικής και οποιουδήποτε στοιχείου που θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή του θεατή από τα δρώμενα, ο σκηνοθέτης δείχνει αυτήν τη μάχη των δύο διαφορετικών κόσμων ψυχρά και ρεαλιστικά. Ο γηραιός σκύλος που κληρονομεί μαζί με τη γη ο Ρόμαν ονομάζεται «Αστυνομία» -είναι κι αυτό ένα αστείο σχετικά με το πόσο «γραμμένο» έχουν το Νόμο οι παράνομοι σε μέρη όπου τους παίρνει. Έτσι κι αλλιώς ο τοπικός γηραιός χωροφύλακας, διεφθαρμένος είναι κι αυτός, αλλά καθώς πλησιάζει η ημέρα της συνταξιοδότησής του, κι ενώ η υγεία του είναι κατεστραμμένη (μονίμως με ένα τσιγάρο στο στόμα ενώ φτύνει αίμα) σαν να αποκτά συνείδηση, σαν να θέλει να δώσει μια ευκαιρία στον εαυτό του να πράξει το σωστό.
Τον αρχικακό τον υποδύεται ο Vlad Ivanov, αυτή η απίστευτη φάτσα που πρωτογνωρίσαμε ως γιατρό στο Τέσσερις μήνες, τρεις εβδομάδες και δυο μέρες. Υπάρχουν στιγμές χιούμορ (πχ, ο βοηθός του αστυνομικού βρίσκει φρόνιμο να πάρει το μήλο που βρίσκεται μέσα σε ένα αυτοκίνητο – τόπο εγκλήματος κι όταν το αφεντικό του τον αγριοκοιτάζει, ο μικρός τον ρωτάει «τι, είναι στοιχείο; μα εγώ πεινάω, δεν έφαγα τίποτα από το πρωί!»). Και υπάρχει και πολύ βία: χρησιμοποιώντας ένα σφυρί ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Ivanov κοπανάει έναν πληροφοριοδότη της αστυνομίας, ενώ οδηγεί το αυτοκίνητο, τουλάχιστον 20 φορές με μανία και μίσος στο κεφάλι! Δεν τη λες και αριστούργημα, ιδιαίτερα συγκρίνοντάς την με τις περισσότερες ρουμάνικες ταινίες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, μα σαφέστατα πολύ ενδιαφέρουσα ταινία.
* Αναδημοσίευση από το site MoviesLtd