Tributes Όνειρα, πουλιά μου ταξιδιάρικα…

25 Αυγούστου 2015 |

0

Όνειρα, πουλιά μου ταξιδιάρικα…

Ένας σοφός ραβίνος κάποτε είχε διατυπώσει το εξής ερώτημα: Η κότα έκανε τ’αυγό ή το αυγό την κότα; Αυτό το ερώτημα βέβαια είναι παγίδα αφού δεν υπάρχει μια απάντηση, μιας και η κότα έκανε τ’αυγό, αλλά και το αυγό έκανε την κότα. Οι σχέσεις κάνουν τους ανθρώπους, αλλά και ο άνθρωπος κάνει τις σχέσεις, αφού ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα υποκείμενο και αντικείμενο. Ο κάθε άνθρωπος χωριστά είναι υποκείμενο για τον εαυτό του και αντικείμενο για όλους τους άλλους.

Κατά τον θεοσεβούμενο κοσμοκαλόγερο ποιητή Αντρέι Ταρκόφσκι, ο άνθρωπος, «η κορωνίς της φύσεως», ήρθε στη γη με σκοπό να μάθει γιατί γεννήθηκε, γιατί τον έστειλαν εδώ. Από τη στιγμή που η Εύα -ως πιο τολμηρή- έφαγε τον καρπό του δέντρου της γνώσης, ο άνθρωπος καταδικάστηκε να παλεύει για την αλήθεια, νοηματοδοτώντας έτσι την ύπαρξή του. Για τον Φρόυντ, η υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου, είναι ένα συνεχές ταξίδι αναζήτησης της χαμένης ασφάλειας της μήτρας, εκεί που όλα ήταν εύκολα, κατά την εννιάμηνη παραμονή του πριν κοπεί ο ομφάλιος λώρος στο ξεκίνημα της ζωής του, γεγονός που σηματοδοτεί την αφετηρία του ταξιδιού του. Το ταξίδι αυτό, του ανθρώπου ταξιδιώτη, δεν είναι τίποτε άλλο από μια συλλογή εικόνων και πληροφοριών που θα του επιτρέψουν να αποκτήσει αυτοσυνειδησία, άρα ταυτότητα, να ξεχωρίσει δηλαδή το εγώ του (υποκείμενο) από το αντικείμενο με το οποίο διαρκώς συγκρίνεται μέσα σ’αυτό το ταξίδι. Ο ταξιδιώτης μέσα σ’αυτή την υπαρξιακή περιπλάνηση προσπαθεί ουσιαστικά να γνωρίσει τον εαυτό του σε σχέση με τους άλλους και όλα τ’ άλλα αντικείμενα που του αντιπαρατίθενται. Ο άνθρωπος που δεν είναι ταξιδιώτης, που δεν έχει υπαρξιακές αγωνίες, δε ρισκάρει να ταξιδέψει, δε διακινδυνεύει την αντιπαράθεση του υποκειμένου στο αντικείμενο, απλά ζει ως μοναχός και αντιμετωπίζει το υπαρξιακό δράμα με ολότελα μεταφυσικό τρόπο.

pigeon01

Πλην της κότας και των λοιπών συγγενών οικόσιτων πουλερικών, τα πουλιά -εν γένει- είναι τα κατεξοχήν ταξιδιάρικα ζώα και σ’ αυτό μοιάζουν με τον άνθρωπο. Ειδικά το περιστέρι, που έχει αναπτύξει στενές σχέσεις με τον άνθρωπο, σε σημείο που κυκλοφορεί ανενόχλητο ανάμεσά μας και κατά καιρούς εκτελεί και χρέη κούριερ, μεταφέροντας μηνύματα από τη μια άκρη στην άλλη, δύναται να καθίσει σε ένα κλαδί και να συλλογιστεί την ύπαρξή του, όπως ο άνθρωπος. Στην τελευταία ταινία του Roy Andersson, λοιπόν, ένα περιστέρι έκατσε σ’ ένα κλαδί, συλλογιζόμενο την ύπαρξή του και μάλλον αναθεώρησε τη δική του σχέση με τον άνθρωπο. Το παράλογο σύμπαν του σουηδού σουρεαλιστή ποιητή της εικόνας, δίνει έναν ακόμα πιο παράλογο τόνο στο ανθρώπινο υπαρξιακό δράμα, θυμίζοντας τον Σίσυφο του Καμύ. Οι ήρωες του Andersson, δεν επηρεάζουν καθόλου την πλοκή, αλλά είναι απλοί παρατηρητές και το μόνο που κάνουν είναι να συνδιαλέγονται μεταξύ τους, κατά τρόπο αρκετά κωμικό. Ακριβώς όπως οι άνθρωποι, οι οποίοι δεν αναμετρούνται με τη μοίρα, απλά συμπληρώνουν την εικόνα του κόσμου, σημειώνοντας μόνο την παρουσία τους πάνω στη γη και τίποτα περισσότερο. Η πλοκή στον Andersson, είναι πάντα υποτυπώδης και στέκεται ως μια αφορμή για να ξετυλίξει την αλλοκοτιά του, η οποία δεν είναι κάτι διαφορετικό από το παράδοξο παιχνίδι της μοίρας, που δένει τον άνθρωπο ως επιβάτη, σ’ ένα ταξίδι προς το άγνωστο, όπου διάφορα κωμικά και τραγικά λαμβάνουν χώρα.

pigeon21

Μόνο που ο ταξιδιώτης καβαλάει το άλογο του, που είναι εξημερωμένο και ξεκινάει την περιπλάνησή του χωρίς να ξέρει ούτε τον τελικό προορισμό, ούτε και το πως θα εξελιχθεί το ταξίδι του, αλλά έχει τον έλεγχο του αλόγου. Ο επιβάτης άνθρωπος του Andersson, καβαλάει το άγριο άλογο της μοίρας, χωρίς να ξέρει τίποτα, ούτε καν ιππασία, και δεν έχει χρόνο να σκεφτεί τίποτα σε σχέση με το ταξίδι, παρά μόνον πως θα κρατηθεί πάνω στο άλογο. Εκκεντρικός ο σουηδός, εκκεντρικοί οι ήρωές του, εκκεντρικές οι ιστορίες του, εκκεντρικές οι εικόνες του, καθόλου εκκεντρική όμως η προσέγγισή του πάνω στον άνθρωπο και τον υπαρξιακό ίλιγγο που τον εγκλωβίζει σα μέγγενη. Το κωμικό και το τραγικό είναι οι δυο όψεις ενός νομίσματος που λέγεται ζωή. Για τον Κασέγεφ, η ζωή είναι ένα τυχαίο γεγονός γεμάτο δυνατότητες κι ως εκ τούτου, ο αισιόδοξος ενδιαφέρεται για τη ζωή και ο απαισιόδοξος για το νόημά της.




Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Back to Top ↑