Σκηνοθεσία: Φερνάντα Βαλαντές
Παίζουν: Μερσέντες Ερνάντες, Νταβίντ Ιγιέσκας, Χουάν Χεσούς Βαρέλα
Διάρκεια: 100′
Βραδυφλεγές, χαμηλόφωνα αγωνιώδες, το ντεμπούτο της Μεξικανής Fernanda Valadez προσεγγίζει το μεταναστευτικό δράμα από μια ασυνήθιστη γωνία, ξετυλίγοντας μια ιστορία που διαβάζεται ως συνταρακτική πολιτική αλληγορία. Γκουαναχουάτο, στην καρδιά του Μεξικού. Δύο νεαροί φίλοι αναχωρούν προς Βορρά, για να διασχίσουν τα σύνορα, με το «αμερικανικό όνειρο» στον σάκο – στην πορεία, εξαφανίζονται. Μήνες μετά, οι μητέρες τους, Τσούγια και Μαγκνταλένα, θα βρεθούν στα γραφεία της ιατροδικαστικής υπηρεσίας, αναζητώντας ανάμεσα σε δεκάδες φωτογραφίες απανθρακωμένων πτωμάτων τα ίχνη των γιων τους. Έπειτα από λήψη βιολογικού υλικού, ταυτοποιείται η σορός του γιου της Τσούγια· ο άλλος αγνοείται.
Υπομένοντας με στωικότητα τη διαδικασία, επιπλέον βασανιστική και περίπλοκη μες στην αναμονή και την ακαταλαβίστικη χαρτούρα, η Μαγκνταλένα δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια να μάθει τι απέγινε το παιδί της. Ιχνηλατώντας τα βήματά του, θα βρεθεί στην απρόβλεπτη τροχιά μιας άλλης οδύσσειας, που την οδηγεί όλο και πιο μακριά από τον τόπο της και ό,τι υπήρξε μια φορά δικό της. Στη διαδρομή, συναντά κάποτε τον Μιγκέλ, έναν νεαρό που, «εξαφανισμένος» κι εκείνος για χρόνια, έχει μόλις απελαθεί από τις ΗΠΑ και επιστρέφει σπίτι του. Οι δυο τους συμπορεύονται στο άγνωστο, σε μια limbo του χαμού που μοιάζει να αναδύθηκε απ’ τις στοιχειωμένες σελίδες του Χουάν Ρούλφο.
Διαψεύδοντας τις συνήθεις προσδοκίες για μια απολύτως διάφανη πλοκή, η αφήγηση τολμάει να παίξει με το σκοτάδι. Στις ερημιές της περιπλάνησης, όπου βασιλεύει ο θάνατος και η βία, εύστοχα, το «κακό» δεν διασαφηνίζεται, δεν κατονομάζεται ποτέ, επιτρέποντας στην ιστορία να υπερβεί τα όρια μικρότερων κάδρων. Όπως η Μαγκνταλένα, που υπερβαίνει εαυτόν, βαδίζοντας αγόγγυστα τόσο στον ήλιο που πυρώνει το καζάνι της φτωχοποιημένης μεξικανικής επαρχίας όσο και στην ισχνή φλόγα μιας λάμπας πετρελαίου, στη σπίθα ενός σπίρτου, και στις δεσμίδες φωτός που τεμαχίζουν την πηχτή νύχτα, όταν η ακατανόμαστη απειλή καταφτάνει μαρσάροντας με θηριώδη τζιπ.
Ανάμεσα στις γραμμές, από το αποτύπωμα του DNA στο εκ γενετής «λευκό σημάδι» που φέρει στο μελαμψό του δέρμα ο γιος της Τσούγια, ανιχνεύονται τα «ιδιαίτερα γνωρίσματα» μιας φονικής «λογικής» που δεν πιάνει το μάτι· μια βία ανομολόγητη που, πατώντας στους μύθους της, ορθώνει τείχη, οπλίζει το χέρι. Αγκαλιάζοντας το θόλωμα του ορίου ανάμεσα σε ορατό και αόρατο, πραγματικότητα και φαντασία, που έχει αγαπήσει τόσο η μεξικανική –κι ευρύτερα η λατινοαμερικανική– λογοτεχνία, ο μαγικός ρεαλισμός της αφήγησης αποδίδεται μεθυστικά με πλάνα που «αποτυγχάνουν» να εστιάσουν καθαρά. Βγαλμένες θαρρείς από την παραισθησιογόνο εμπειρία μιας φιάλης μεσκάλ, που εντείνεται με την υποβλητική μουσική της Clarice Jensen, οι θολωμένες σεκάνς εμπλουτίζουν την ιστορία με την τρομερή, ανατριχιαστική ομορφιά μιας άλλης διάστασης. Η κορύφωση έρχεται με μια ανατροπή ικανή να γκρεμίσει τον καθέναν και να τον στείλει καρφί στον διάβολο, αντηχώντας επώδυνα το αγαθό πνεύμα της σαιξπηρικής Τρικυμίας: η κόλαση είναι άδεια, και όλοι οι δαίμονες είναι εδώ.
