Σκηνοθεσία: Hafsteinn Gunnar Sigurðsson
Με τους: Steinþór Hróar Steinþórsson, Edda Björgvinsdóttir, Sigurður Sigurjónsson, Lára Jóhanna Jónsdóttir,
Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Ισλανδός Hafsteinn Gunnar Sigurðsson. Έχουν προηγηθεί οι ταινίες Á annan veg (Either Way, 2011) –ταινία που προβλήθηκε στη Θεσσαλονίκη εκείνη τη χρονιά, στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες»- και París Norðursins (Paris of the North, 2015). Να σημειώσουμε πως το Either Way μεταφέρθηκε αλά αμερικάνικα στο ριμέικ του David Gordon Green με τίτλο Γελαστός πρίγκιπας (Prince Avalanche, 2013), στο οποίο πρωταγωνιστούσαν οι Paul Rudd και Emile Hirsch. Την παγκόσμια πρεμιέρα της η ταινία την έκανε στο φεστιβάλ Βενετίας του 2017, στο παράλληλο διαγωνιστικό τμήμα «Ορίζοντες». Προβλήθηκε και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες» ενώ αποτέλεσε και την επίσημη πρόταση της Ισλανδίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ.
Η Άγκνες διώχνει τον σύζυγό της, τον Άτλι, από το σπίτι τους, όταν τον τσακώνει στα πράσα να είναι έτοιμος να… αυνανιστεί, παρακολουθώντας μια home made τσόντα στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος! Ο Άτλι, προς μεγάλη του δυσαρέσκεια, καθώς του απαγορεύεται τίνι τρόπω να βλέπει την τετράχρονη κόρη του, αναγκάζεται να μετακομίσει στο πατρικό του σπίτι, ένα σπίτι το οποίο έχει βιώσει μια μεγάλη απώλεια.
Οι γονείς του βρίσκονται σε διαμάχη με τους γείτονες. Αιτία: το τεράστιο δέντρο που κυριαρχεί στην αυλή τους και το οποίο ρίχνει μεγάλη σκιά στην αυλή των γειτόνων, μην αφήνοντας την κυρία του διπλανού σπιτιού να ευχαριστιέται την ηλιοθεραπεία της! Καθώς η ένταση κλιμακώνεται, περιουσίες καταστρέφονται, κατοικίδια εξαφανίζονται, κατοικίδια… βαλσαμώνονται. Το τι τους περιμένει όλους, όμως, κανείς δεν μπορεί να το φανταστεί…
Τούτη η ταινία δεν είναι απλά μαύρη κωμωδία – είναι κατάμαυρη! Και ο σκηνοθέτης μας δείχνει μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη βλακεία! Κατά μία έννοια, οι προβληματισμοί της ταινίας του εφάπτονται με εκείνους των αδελφών Coen στην ταινία Fargo. Οι αστείοι ανταγωνισμοί, η επιδίωξη ζωτικού χώρου, η απλή και καθαρή ζήλια, οι ματαιώσεις, οι απώλειες, και εντέλει, η ανθρώπινη φύση.
Όχι, μας λέει ο σκηνοθέτης, οι άνθρωποι ως είδος δεν είναι σχεδιασμένοι για να ζήσουμε μαζί, με αρμονία, σε μικρές ή μεγαλύτερες κοινωνίες. Αργά ή γρήγορα θα ξεσπάσει πόλεμος! Και η κλιμάκωση μπορεί να φτάσει στο σημείο χωρίς επιστροφή όταν καλά καλά οι εμπλεκόμενοι δεν μπορούν να θυμηθούν πώς ξεκίνησαν όλα αυτά! Δυσλειτουργικοί άνθρωποι σε κοινωνίες που αποδεικνύονται εγγενώς και αθεράπευτα παθογενείς.
Και πού, άραγε, συμβαίνουν όλα αυτά; Στα προάστια μιας μεγαλούπολης, στα πιο βαρετά εξ ορισμού μέρη σε ολόκληρο τον πλανήτη! Με την ηρεμία να μετατρέπεται από πηγή ασφάλειας σε θανάσιμο κίνδυνο πρόκλησης απόλυτου χάους. Με τις ρίζες του Κακού να εντοπίζονται στο δέντρο, το δέντρο της ζωής, που αποδεικνύεται το δέντρο του θανάτου.
Που φυτρώνει, που απλώς υπάρχει, που όταν πέφτει ο ήλιος επάνω του, αφήνει μια παχιά, μακριά σκιά. Που δεν ξέρει τίποτε για φράχτες, δεν γνωρίζει τίποτε για αντιπαλότητες, δεν είναι «καλό» ή «κακό». Προσφέρει οξυγόνο, αγάπη, ομορφιά και σκιά, αν τη θέλει κάποιος. Με όλα αυτά τα παρανοϊκά να συμβαίνουν υπό μία έννοια εξαιτίας του, αλλά πέρα για πέρα ερήμην του!
Εν τέλει, όμως, ποιος τα άρχισε όλα αυτά; Ποιος ξεκίνησε τον καβγά; Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι κοινωνικοί δεσμοί καταρρέουν με θόρυβο. Λιώνουν αργά αλλά σταθερά, αδύναμοι να αντισταθούν, αδύναμοι να αντέξουν, αδύναμοι να σώσουν την κατάσταση και τους ίδιους τους ανθρώπους.
Και ο σκηνοθέτης, ευτυχώς, δεν βάζει φρένο, τραβάει το πράγμα μέχρι το κατάμαυρο φινάλε του. Με το τελευταίο πλάνο να μας εξηγεί ότι όλα έγιναν μάταια, όλη η κόλαση προέκυψε από μια παρανόηση, από μια παρεξήγηση, από μία φυσική τάση…
Οι παραγωγοί του Δεσμοί αίματος (Rams, 2015) βρίσκονται και πίσω από τούτη την ταινία, ενώ το καστ είναι εξαιρετικό με ερμηνείες που κινούνται στην κόψη του ξυραφιού, με τις πιο αστείες στιγμές να τις δίνει η άδεια από ζωή αλλά γεμάτη κυνισμό και ειρωνεία Ίνγκα της Edda Björgvinsdóttir. Η μητέρα του Άτλι στην ταινία, η οποία δεν χάνει την ευκαιρία να μειώνει τη νεώτερή της, «πλαστική», δεύτερη σύζυγο του γείτονά της. Μια πολύ δυνατή ταινία, που βγάζει συχνά πυκνά γέλιο, στο φινάλε όμως κάνει το γέλιο να παγώνει στα αποσβολωμένα πρόσωπα. Μπράβο και πάλι μπράβο στον σκηνοθέτη, που δεν λείανε τις γωνίες και μας ανάγκασε να πιούμε το πικρό ποτήριον μέχρι το τέλος.
