Σκηνοθεσία: Νάνι Μορέτι
Παίζουν: Μαργκερίτα Μπούι, Τζούλια Λατσαρίνι, Νάνι Μορέτι, Τζον Τουρτούρο
Διάρκεια: 107′
Ποτέ στα νειάτα του δεν θα μπορούσε ο Μορέτι μια τέτοια ταινία. Στην δεκαετία του ’70, απορροφημένος από τη σαχλαμάρα της ρητορείας του ριζοσπαστικού αριστερισμού του (που αλίμονο αν όχι πριν τα είκοσι και τρισαλί αν ναι μετά τα τριάντα), δεν θα μπορούσε ποτέ να κοιτάξει τη μάνα του, την Ιταλία του, την τέχνη και την πάρτη του μ’ αυτό το διακριτικό βλέμμα, μ’ αυτή τη στωϊκή, επικριτική τρυφερότητα, που μόνο μετανοημένοι έχουν.
Η Μητέρα Μου ξεκινάει πολύ άνευρα, έχει σωρηδόν αμηχανίες στην αρχή της, κάνει περισσότερα από 40 λεπτά να τροχοδρομηθεί κι όταν το κάνει είσαι σαν βατράχι σε κατσαρόλα που ζέσταναν το νερό σιγά-σιγά. Καίγεσαι και είναι πολύ αργά να προσπαθήσεις να σωθείς. Πρέπει βέβαια να σε νοιάζουν αυτά που συμβαίνουν. Δηλαδή το ένα: η σημασία των αναχωρούντων, ο συμβολισμός αλλά και η πραγματικότητα ενός θανάτου.
Ο Μορέτι «ντύνεται γυναίκα», αφήνοντας στην Μαργκερίτα Μπούι το βάρος μιας μεγάλης ερμηνείας – που κι αυτή σιγά-σιγά φορμάρεται, στην αρχή είναι αδέξια, όπως κι η ταινία – αυτής του καλλιτέχνη που φρονεί εαυτόν πάνω όλων, που συμπεριφέρεται αλαζονικά, που μοιράζει αφ’ υψηλού κρίσεις και δυσαρέσκειες. Το παρελθόν όμως δεν τελειώνει μαζί σου και συ δεν τελειώνεις με δαύτο. Όχι έτσι εύκολα.
Η Μάνα εδώ (η 81χρονη Τζούλια Λατσαρίνι αναγάγει εντός άφατης σεμνότητας το ελάχιστο σε αληθινό) είναι η γυναίκα που είχες πάντα δίπλα, με μια πνευματικότητα πραγματική, που σε μπόλιασε αλλά δεν την υπερέβεις (ο χαρακτήρας σου φταίει), με μια αιδώ που δεν σου επιτρέπει η αυτοδίκαιη αλαζονεία σου, αλλά και μια αντιπροσώπευση: ο, δεν τον λες δεξιό, Μορέτι, μόνο στα 62 του πια μπορεί να δώσει τέτοια σεναριακή βαρύτητα στο μοτίβο της εκμάθησης των Λατινικών – γύρευε τι θα άκουγες στην ψωροκώσταινα αν είχες μοτίβο στο έργο σου σου την εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών. Μοτίβο που συνεπάγεται το πάντρεμα της λογικής στη γλώσσα, την δόμηση της σκέψης κατά την άρθρωση της πρότασης (χωρίς γλώσσα δεν υπάρχει νόηση, δεν υπάρχει σκέψη) αλλά και την άρρηκτη (;) σύνδεση με το προηγηθέν, άνευ του οποίου ανύπαρκτος.
Η έννοια της Παράδοσης, προσαρτημένη στη Μητέρα Μου, ενδεικτική της πρακτικής της σημασίας (τα μαθήματα στην κόρη) αλλά και της θυμικής της βαρύτητας (καθώς το φιλμ εξελίσσεται, λες και το ΄χει κάνει επίτηδες ο άτιμος, οι μνημικές παλινδρομήσεις-συνδέσεις είναι όλο και πιο οργανικές, όλο και πιο αιματηρές), απογειώνουν τη Μητέρα Μου σ’ ένα σπάνιο είδος σινεμά που, αλήθεια αυτό, ο Μορέτι είναι και λίγο Πάπας του. Στο σινεμά που το μέγιστο χώρεσε χωρίς να καταλάβεις πως, ειπώθηκε εν μέσω μιας καθημερινότητας που (ίσως περίλυπα) αναγνώρισες και υπήρχε σε όλη του την διάρκεια σε υποσημειώσεις που ήξεραν τη σημασία τους χωρίς ποτέ να καταντήσουν κεφάλαια.
