Σκηνοθεσία: Βιμ Βέντερς, Νίκολας Ρέι
Παίζουν: Βιμ Βέντερς, Νίκολας Ρέι, Τζέρι Μπάμαν, Σούζαν Ρέι, Τομ Φάρελ, Έντουαρντ Λάχμαν
Διάρκεια: 91’
Μεταφρασμένος τίτλος: «Αστραπή στο νερό»
Η πρώτη επαφή του Βιμ Βέντερς με τον Νίκολας Ρέι χρονολογείται το 1977, στην ταινία του πρώτου Ένας Αμερικάνος φίλος, όπου ο Ρέι είχε υποδυθεί τον πλαστογράφο ζωγράφο Ντέργουατ (Derwatt). Ένα χρόνο αργότερα, το 1978, ο Βέντερς αποδέχτηκε την πρόσκληση του Φράνσις Φορντ Κόπολα και μετέβη στις ΗΠΑ, με σκοπό να σκηνοθετήσει ένα φόρο τιμής στον περίφημο συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Ντάσιελ Χάμετ, με τον Κόπολα στο τιμόνι της παραγωγής. Το όλο εγχείρημα κατέληξε στην ουσία σε φιάσκο, οι παρεξηγήσεις και οι ασυνεννοησίες έδιναν και έπαιρναν, τα γυρίσματα διεκόπησαν προσωρινά και η ταινία βγήκε τελικά στις αίθουσες το 1982 (!), αφότου πρώτα ο ανικανοποίητος Κόπολα ξαναγύρισε μεγάλο μέρος της.
Έν τέλει όμως, όπως σχεδόν πάντοτε συμβαίνει στη ζωή, αποδείχθηκε πως ουδέν κακόν αμιγές καλού. Καταρχάς, ο Βέντερς αντλώντας έμπνευση από τις τραυματικές αυτές εμπειρίες, σκηνοθέτησε, την ίδια χρονιά που βγήκε το Ιδιωτικός ντετέκτιβ Χάμετ στις αίθουσες, την έξοχη ταινία Η κατάσταση των πραγμάτων, η οποία μάλιστα κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας. Δεύτερον, κατά τη μακρά παραμονή του στη Νέα Υόρκη, ο Βέντερς ήρθε εκ νέου σε επαφή με τον σκηνοθέτη του Επαναστάτης χωρίς αιτία, ο οποίος βρισκόταν στο σκηνοθετικό περιθώριο, ήδη από το 1963. Αφορμή για τον σιωπηρό αποκλεισμό του από τα κινηματογραφικά δρώμενα υπήρξε η ολική κατάρρευσή του, λόγω αδιανόητων καταχρήσεων, στο πλατό της ταινίας 55 μέρες στο Πεκίνο. Ο Ρέι ουδέποτε ολοκλήρωσε την ταινία και αντικαταστάθηκε στην καρέκλα του σκηνοθέτη από τους Άντριου Μάρτον και Γκάι Γκριν, οι οποίοι πραγματοποίησαν τα τελικά φινιρίσματα.
Αρχική πρόθεση των δύο φίλων ήταν να γυρίσουν μία ταινία βασισμένη στον χαρακτήρα του Ντέργουατ (βλέπε πιο πάνω), οι εξελίξεις όμως τους πρόλαβαν. Ο Ρέι διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα και η κατάσταση της υγείας του επιδεινωνόταν με καλπάζοντες ρυθμούς. Η δυσχερής αυτή τροπή δεν ήταν πάντως αρκετή για να τους πτοήσει και ο τελικός καρπός της συνεύρεσής τους υπήρξε μία καταγραφή των τελευταίων στιγμών της ζωής του Ρέι, ο οποίος έκανε πράξη την επιθυμία του «να πεθάνει κινηματογραφώντας». Στο μικροσκόπιο αυτού του επιθανάτιου άσματος τίθενται τόσο η διαδικασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, όσο και το δέος μπροστά στο αναπόφευκτο τέλος. Από εκεί που κρατούν τα γκέμια, οι δύο σκηνοθέτες γίνονται έρμαια αρχικά της κάμερας και εν τέλει της προκαθορισμένης μοίρας του θανάτου του Ρέι.
Το Lightning Over Water (το οποίο είναι επίσης γνωστό και ως Nick’s Film) αποτελεί ένα από τα πιο ακραία και πειραματικά ντοκιμαντέρ στην ιστορία του σινεμά. Μίγμα αυτοσχεδιασμού και αυστηρού στυλιζαρίσματος, καταγραφής και μυθοπλασίας, χρωστά μεγάλο μέρος της αξίας του ακριβώς στον απόλυτα αμφιλεγόμενο χαρακτήρα του. Πρόκειται για έναν ύψιστο ύμνο σε ένα ασυμβίβαστο δημιουργό, αλλά μπορεί εξίσου άνετα να κατηγορηθεί για αγοραία εκμετάλλευση της κολοσσιαίας δύναμης του θανάτου. Πρόκειται για μία ειλικρινή κατάθεση ψυχής και θαυμασμού από πλευράς του Βέντερς, η οποία όμως εκτρέπεται ανά στιγμές σε έναν επιτηδευμένο επικήδειο. Όπως και να έχει, με τρόπο βασανιστικό, ενίοτε τρυφερό ενίοτε απωθητικό, παρακολουθούμε κάθε μικρό βήμα της αποστεωμένης φιγούρας του Ρέι προς τον χαμό της και γινόμαστε μάρτυρες ενός πολύτιμου κινηματογραφικού ντοκουμέντου.
υγ: στο πεντηκοστό πρώτο λεπτό της ταινίας εμφανίζεται φευγαλέα ο Τζιμ Τζάρμους, ο οποίος άνηκε εκείνη την εποχή στο γκρουπ των βοηθών του Ρέι.
Ιδού τα τελευταία λόγια του Νίκολας Ρέι στην ταινία, πολύ λίγο πριν τον θάνατό του…
