Σκηνοθεσία: Κάρι Φουκουνάγκα
Παίζουν: Μία Γουασικόφσκα, Μάικλ Φασμπέντερ, Τζούντι Ντεντς
Διάρκεια: 120΄
Μεταφρασμένος τίτλος: “Τζέιν Έιρ”
Η Τζέιν Έιρ φτυσμένη από θεούς και δαίμονες, απαρνημένη από συγγενείς μεγαλώνει με τον πλέον βίαιο τρόπο σ’ ένα οικοτροφείο, μαθαίνοντας σαν καλό κορίτσι να καταπιέζει όλες τις επιθυμίες της και να υποτάσσεται. Μόλις ενηλικιωθεί θα αφήσει πίσω την προσωπική της κόλαση και θα βρει δουλειά ως γκουβερνάντα-παιδαγωγός στην ερημική έπαυλη του Θόρνφιλντ για να διδάξει τη μικρή Αντέλ και να ερωτευτεί τον αφέντη της, τον κύριο Ρότσεστερ, ο οποίος είναι μεγάλη περίπτωση. Κυκλοθυμικός και καταραμένος μοιάζει να βρίσκεται μετέωρος μεταξύ απόλυτης παρακμής και άκρατης ευφορίας, όπως και η ίδια η έπαυλή του που εν μέσω αποσύνθεσης φιλοξενεί καλεσμένους για καθώς πρέπει συνευρέσεις της υψηλής κοινωνίας. Ο έρωτας μεταξύ τους θα είναι αμοιβαίος, αλλά… δεν θα πω παραπάνω. Όσοι έχετε διαβάσει το διάσημο μυθιστόρημα της μυθικής Σαρλότ Μπροντέ το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1847 ή έχετε δει μια από τις πάμπολλες τηλεοπτικές και κινηματογραφικές μεταφορές (όπως για παράδειγμα αυτήν του 1996 από τον Φράνκο Τζεφιρέλι με Ουίλιαμ Χαρτ και Σαρλότ Γκενσμπούργκ) γνωρίζετε ήδη την κατάληξη. Οι υπόλοιποι μπορείτε να μείνετε με την απορία (ή φυσικά να δείτε την ταινία!).
Η αλήθεια είναι ότι ο νέος σκηνοθέτης Κάρι Φουκουνάγκα μπαίνει στα βαθιά νερά. Πολλούς πλάκωσε το βαρύ κι ασήκωτο γοτθικό καταθλιπτικό βρετανικό φόντο του δέκατου ένατου αιώνα με τους συναισθηματικά λοβοτομημένους χαρακτήρες και τις αιωρούμενες κατάρες. Όχι, όμως, τον Φουκουνάγκα ο οποίος αναπλάθει με μαεστρία μια ζοφερή ατμόσφαιρα με ελαφρώς μοντερνίζουσα διάθεση (έντονο μοντάζ κι ενδιαφέρουσα χρήση της μουσικής), δημιουργώντας μια συνεχή αίσθηση απειλής και ανασφάλειας. Ο κόσμος της Τζέιν Έιρ και του Ρότσεστερ είναι ένας κόσμος φαντασμάτων. Ναι, φαντάσματα κυριολεκτικά και μεταφορικά που με χίλιους δυο τρόπους, συμβολικούς και μη, τους καταδιώκουν ανηλεώς. Φαντάσματα του παρελθόντος, φαντάσματα ενοχών, το σαρκοφάγο φάντασμα του χρόνου, φαντάσματα νεκρών «θέλω» που ψάχνουν αγωνιωδώς και ουρλιάζοντας να αναστηθούν, να αποκτήσουν υπόσταση και να επιβληθούν. Και προπαντός η Τζέιν Έιρ και ο Ρότσεστερ καταδιώκονται από το φάντασμα του ίδιου του εαυτού τους, διότι ζούνε χρόνια συναισθηματικά νεκροί στο κουφάρι ενός σώματος που περιφέρεται δυστυχισμένο, υποταγμένο σ’ όλους τους κοινωνικούς κανόνες συμπεριφοράς.
Η Τζέιν Έιρ εγκλωβισμένη στο σύστημα αξιών της προσπαθεί να διεκδικήσει την ισότητά της και να αφεθεί στο πάθος της. Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη, όμως, μέχρι να καταρρεύσει το πατριαρχικό οικοδόμημα και να βρει τη θέση που της αρμόζει. Εξάλλου, για να επέλθει η κάθαρση και να τα βρει με τον εαυτό της πρέπει πρώτα να πέσει άπειρο αυτομαστίγωμα, αυτοτιμωρία, αυταπάρνηση και όλα αυτά τα ωραία μεσαιωνικά κατάλοιπα μιας διαστρεβλωμένης χριστιανικής ηθικής.
Βέβαια το πιο τραγικό είναι πως συγκρίνοντας τους χαρακτήρες της ταινίας (και του μυθιστορήματος) με τη σημερινή πραγματικότητα βλέπει κανείς πως αν κι έχει αλλάξει ο τρόπος, η εμφάνιση και το στιλ, η ουσία παραμένει ίδια. Είναι λυπηρό, αλλά ο μεταμεσαίωνας θα κρατήσει για πολλά χρόνια ακόμη…
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Τύπος της Θεσσαλονίκης”.
