Σκηνοθεσία: Έμεραλντ Φένελ
Παίζουν: Κάρεϊ Μάλιγκαν, Μπο Μπέρναμ, Άλισον Μπρι, Τζένιφερ Κούλιτζ
Διάρκεια: 113‘
Η Κάσι είναι μία γυναίκα τριάντα χρονών η οποία έχει εγκαταλείψει τις σπουδές της στην Ιατρική λίγο πριν αποφοιτήσει και δουλεύει σε ένα συνοικιακό καφέ. Μένει με τους γονείς της και φαίνεται να διάγει αρκετά μοναχική ζωή, δίχως ιδιαίτερη παρουσία φίλων. Τα βράδια όμως γυρνάει σε διάφορα κλαμπ της πόλης και προσποιείται την μεθυσμένη και αβοήθητη προκειμένου να ξεμπροστιάσει και να τιμωρήσει την αρπακτική συμπεριφορά των ανδρών που θα σπεύσουν να την εκμεταλλευτούν.
Σε τούτη τη δίκαιη σταυροφορία την ώθησε μία τραυματική εμπειρία του φοιτητικού παρελθόντος της: ο βιασμός της κολλητής της Νίνα από έναν επιφανή συμφοιτητή των δύο γυναικών μπροστά στα μάτια διάφορων άλλων παρατηρητών που στέκονταν εμφατικά άπραγοι και διασκέδαζαν με το θέαμα. Η Νίνα λίγο καιρό μετά αυτοκτόνησε, η Κάσι εγκατέλειψε τη μέχρι τότε ζωή της και στην ψυχή της σχηματίστηκε μια πληγή που δε μπορεί να κλείσει. Όταν επανέρχεται στη ζωή της ένας φίλος και συμφοιτητής από το παρελθόν και της αποκαλύπτει ότι ο βιαστής της Νίνα πρόκειται να παντρευτεί και το μέλλον του προμηνύεται λαμπρό, η Κάσι αποφασίζει να στρέψει την οργή της κατά όλων των εμπλεκομένων στη μεθοδική συγκάλυψη του εγκλήματος που οδήγησε στο θάνατο της φίλης της.
Η ταινία της Έμεραλντ Φένελ τίθεται σχεδόν εκ προορισμού εντός ενός ανοιχτού στις δυτικές κοινωνίες διαλόγου. Η σωρεία εξωφρενικών περιστατικών κακοποίησης, βιασμών, σεξουαλικών επιθέσεων, ασελγών πράξεων και κάθε λογής πράξεων που έρχονται στην επιφάνεια και έχουν συμβεί σε βάρος εκατομμυρίων γυναικών ανά την υφήλιο προκαλεί αποτροπιασμό και αμηχανία στις δυτικές κοινωνίες.
Είναι όμως μία συζήτηση που επιτέλους έχει ανοίξει προκαλώντας την κινηματογραφική βιομηχανία (έναν από τους πιο λασπώδεις και κηλιδωμένους χώρους όπου οι επιθέσεις έναντι των γυναικών από κραταιούς άνδρες έδιναν και έπαιρναν) να λάβει θέση. Το Promising Young Woman είναι μία μεγάλων διαστάσεων και σημασίας ταινία που θέτει το θέμα επί των πολλαπλών βάσεων που του αρμόζουν, αναζητώντας της πολυποίκιλες κοινωνικές εκφάνσεις του εμπεδωμένου, συστημικού και συστηματικού σεξισμού.
Ωστόσο, η Φένελ δε δημιούργησε ένα φιλμ για να ξεσπαθώσει απέναντι σε κακώς ή και τραγικώς κείμενα ∙ το «Promising Young Woman» αναλύει μία σειρά από στερεότυπα που υποδαυλίζουν τη βία κατά των γυναικών, την οποία αντιλαμβάνεται σαν απόληξη ενός σαθρού συστήματος εξουσίας που θεμελιωδώς έχει δημιουργηθεί για να προστατεύει τους άντρες. Η εκ προοιμίου δυσπιστία απέναντι στη γυναικεία θέση, η εξώθηση των θυμάτων της έμφυλης βίας σε έναν παράλογο κόσμο ενοχών, η αίσθηση της ιδιοκτησίας από την οποία εμφορείται ένα μεγάλο τμήμα του ανδρικού πληθυσμού απέναντι στο γυναικείο σώμα, τα πάντα είναι παρόντα στο έργο της Φένελ. Δίχως να χρειαστεί να λοξοδρομήσει προς τη δημιουργική υπερβολή, η Βρετανίδα δημιουργός θέτει εύγλωττα τους κοινωνικούς όρους εντός των οποίων μία γυναίκα καλείται να αναπτύξει την προσωπικότητά της. Και το σύνολο αυτών είναι αληθινά εξοντωτικό.
Από την άλλη μεριά, η αδιαφορία των οργανωμένων συστημάτων συμπληρώνει μία γενική απελπιστική εικόνα. Το πατρονάρισμα των συντεταγμένων αρχών που ψάχνουν πώς να μεταφράσουν μία καταγγελία για σεξουαλική βία σε μία ιστορία που περιλαμβάνει μία γυναίκα που προκάλεσε και ευθύνεται για ο, τι τις συνέβη συνιστά θεσμική έκφραση εμπεδωμένων κοινωνικών αντιλήψεων που εκφράζουν την τάση προς την ενοχοποίηση του θύματος. Μέσα από την αφήγηση της Φένελ, όπως σταδιακά ξεδιπλώνεται, εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι αυτή η αίσθηση της άριστα οχυρωμένης αδικίας σε βάρος των γυναικών ήταν αυτό που ώθησε την Κάσι στον μοναχικό της αγώνα.
Με άλλες λέξεις, αφού οι θεσμοί της κοινωνίας εξυπηρετούν ένα παντελώς φαύλο status quo που υπηρετεί τη διατήρηση της πατριαρχίας, η ίδια παίρνει την απόφαση να δράσει αυτοτελώς. Δε βαυκαλίζεται ότι θα αλλάξει τον κόσμο ή ότι θα φέρει συλλογική επανάσταση ∙ απογοητευμένη από τους υπόλοιπους άνδρες και γυναίκες, κινείται σαν μονήρης πηγή πραγματικής δικαιοσύνης σε έναν κόσμο ριζικά άδικο σε βάρος των γυναικών, κουβαλώντας το ανεξίτηλο τραύμα και το φορτίο ενός εγκλήματος που ζητά την τιμωρία των δραστών.
Η Φένελ επιμένει πολύ στις αντιδράσεις τον ανδρών που έρχονται αντιμέτωποι με την τιμωρία της αυτόκλητης λειτουργού της δικαιοσύνης Κάσι. Η κοινωνία είναι γεμάτη θρασύδειλα και πανταχόθεν προστατευμένα αγόρια που αδυνατούν να αντιληφθούν ότι η συναίνεση σε μία σεξουαλική πράξη μαζί του δεν είναι απολύτως αυτονόητη για μια γυναίκα και ως εκ τούτου δεν διστάζουν να την παρακάμψουν άφοβα. Ακόμα και η τροπή στο ρομάντζο της Κάσι με τον παλιό της συμφοιτητή (σπουδαία σκηνοθετημένος ο Μπο Μπέρναμ στον ρόλο) μοιάζει προδιαγεγραμμένη και κινείται προς εκείνη την κατεύθυνση. Αν διαταραχθεί η απαραβίαστη ζώνη της ασφάλειάς των νταήδων της δεκάρας, όλοι μοιάζουν έτοιμοι να πληγώσουν με κακίες και να προστρέξουν στη μαμά τους για σωτηρία.
Η Κάρι Μάλιγκαν οδηγεί σθεναρά το φιλμ, παραδίδοντας μία από τις ερμηνείες που σφραγίζουν την καριέρα της. Κινούμενη εντός του πλαισίου ενός καλομελετημένου ρόλου, αναδεικνύει την αυτοκαταστροφική στα όρια της ψύχωσης προσήλωση της Κάσι στον στίβο της αυτοδικίας της, την επιφυλακτικότητα της που παρότι απολύτως κατανοητή και δικαιολογημένη προκαλεί θλίψη, τον κυνισμό που αναγκαστικά της έχει επιβληθεί απέναντι στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι βέβαια ικανή να υπηρετήσει τον ειρωνικό τόνο της Φένελ απέναντι στα αφηγούμενα, επιτρέποντας έτσι τη μετάβαση της ταινίας από κατεξοχήν κοινωνικό δράμα αυτοδικίας σε ειρωνικό θρίλερ εκδίκησης στα όρια της μαύρης κωμωδίας.
Πάντως, η μετάβαση αυτή δεν γίνεται ποτέ πλήρως ∙ η ανάγκη της Φένελ να πατήσει στις ράγες διάφορων genres, παρότι η πολυσχιδής ερμηνεία της Μάλιγκαν διευκολύνει την επίτευξή της, μοιάζει συχνά ελλιπής. Η ταινία ποτέ δεν αφήνεται σε μία συγκεκριμένη αισθητική. Αυτή η δημιουργική επιλογή μπορεί να διανοίγει διάφορες οδούς στη Βρετανίδα προκειμένου να χωρέσει περισσότερα στην αφήγησή της, δίνει όμως την αίσθηση και μίας δραματουργικής κρίσης ταυτότητας στο φιλμ, με τις στιγμές που αφήνεται σε μία πιο graphic απεικόνιση, παρότι σπουδαία σκηνοθετημένες καθ’ αυτές, να μοιάζουν βεβιασμένες.
Παρότι δεν εξερευνά εν τέλει τα όρια της δικαιολογημένης αυτοδικίας ως απάντησης στην καθιερωμένη και «επίσημη» πατριαρχική βία, το «Promising Young Woman» θέτει μια σειρά από καίρια ζητήματα με συνταρακτική δύναμη και έντονη απαραίτητη φεμινιστική χροιά. Η φωνή της Φένελ ακούγεται και είναι αυθεντική, διαθέτει την απαιτούμενη αυτοπεποίθηση, ενώ πέραν μίας πρώτης σκέψης περί της ατελούς κινηματογραφικής φόρμας, παρατηρεί κανείς ότι διαθέτει την ψυχραιμία να σημαδέψει πριν εκτοξεύσει τα βέλη της κοινωνικής κριτικής της. Έτσι, το φιλμ δε βάλλει κατά δικαίων και αδίκων, παρά μόνο καταδεικνύει ότι στις τάξεις των αδίκων περιλαμβάνεται μία σεξιστική νοοτροπία που κινεί τον κόσμο και είναι επείγον να ανατραπεί. Και φορείς αυτής της νοοτροπίας συλλαμβάνονται πολλοί, άνδρες και γυναίκες, μερικοί εκ των οποίων πρόθυμοι να το αρνηθούν σθεναρά.
