Σκηνοθεσία: Σεμπάστιαν Μπορενστάιν
Παίζουν: Ρικάρντο Νταρίν, Ιγνάσιο Χουάνγκ, Μούριελ Σάντα Άνα
Διάρκεια: 93’
Μεταφρασμένος τίτλος: «Η αγελάδα που έπεσε από τον ουρανό»
Ο Λουίτζι Πιραντέλο, ένας από τους σπουδαιότερους μυθιστοριογράφους και δραματουργούς στην ιστορία της ανθρωπότητας, το 1904 μας χάρισε ένα από τα πιο εμβληματικά του έργα, με τον τίτλο «Ο μακαρίτης Ματτία Πασκάλ». Μεγάλη μερίδα των κριτικών λογοτεχνίας της εποχής πρόσαψε στο μυθιστόρημα το στοιχείο της αναληθοφάνειας και κατηγόρησε τον Πιραντέλο για έλλειψη επαφής με την πραγματική ζωή. Δεκαέξι χρόνια αργότερα, σε μία έκδοση του βιβλίου του από τον οίκο «Bemporad», ο Πιραντέλο πήρε μία απολαυστική εκδίκηση. Προσέθεσε μερικές εξτρά σελίδες με την επικεφαλίδα «Σημείωση σχετικά με τους ενδοιασμούς της φαντασίας», στις οποίες παρέθεσε δύο αποσπάσματα εφημερίδων. Ένα αυτούσιο, όπως αυτό δημοσιεύτηκε στην «Corriere della Sera», με ημερομηνία 27 Μαρτίου 1920 και τη συνοπτική περιγραφή ενός δεύτερου, το οποίο δημοσιεύτηκε στον νεοϋορκέζικο τύπο την 21η Ιανουαρίου 1921.
Αμφότερα τα δημοσιεύματα περιέγραφαν αληθινές καταστάσεις, των οποίων η εξωφρενικότητα και η σπανιότητα ξεπερνούσαν κατά πολύ τις fiction επινοήσεις του Πιραντέλο, για τις οποίες είχε κριτικαριστεί εντόνως. Το συμπέρασμα από το δηκτικό και σαρκαστικό σημείωμα του Πιραντέλο ήταν το εξής. Η ζωή δεν έχει την παραμικρή ανάγκη να φανεί αληθοφανής, ακριβώς γιατί είναι ούτως ή άλλως πέρα για πέρα αληθινή. Η λεγόμενη «φυσιολογικότητα» δεν είναι τίποτα άλλο από ένα περιχαρακωμένο πλαίσιο που ορίζουμε εμείς οι ίδιοι και το οποίο εκ των πραγμάτων αφήνει εκτός άπειρες πιθανότητες και εκδοχές. Η μεγάλη φάρσα της ζωής αλλάζει συνεχώς τους συσχετισμούς μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης.
Όλα τα παραπάνω σχετίζονται και μάλιστα αρκετά στενά με την ταινία μας, καθώς αυτή αντλεί έμπνευση από ένα αδιανόητο αληθινό περιστατικό, το οποίο φυσικά παραλλάχτηκε ούτως ώστε να χρησιμεύσει στις δραματουργικές της ανάγκες. Το ασύλληπτο αυτό συμβάν υποδηλώνεται μάλλον ξεκάθαρα από την ελληνική απόδοση του τίτλου, η οποία δυστυχώς γίνεται υπέρ το δέον περιγραφική. Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας («Un cuento chino») θα μεταφραζόταν ως «μία κινέζικη ιστορία», αν δεν αποτελούσε ισπανική έκφραση που σημαίνει μέσα στις άκρες «μία κουλή και ολίγον μούφα ιστορία», κάτι σαν το ελληνικό «παραμύθια της Χαλιμάς» ας πούμε. Ένας Κινέζος αφότου δει τη ζωή του να καταστρέφεται από μία ουρανοκατέβατη αγελάδα, προσγειώνεται εξίσου ουρανοκατέβατα στη ζωή ενός αποκαμωμένου από τη θλίψη Αργεντίνου.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να κάνουμε μία ειδική μνεία στον πρωταγωνιστή της ταινίας. Ο Ρικάρντο Νταρίν, αν σύχναζε στα χολιγουντιανά στέκια, θα είχε βαρεθεί να βλέπει τον εαυτό του σε εξώφυλλα και τηλεοπτικές εκπομπές. Ευτυχώς, το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας που κέρδισε το 2010 η ταινία του Χουάν Χοσέ Καμπανέγια «Το μυστικό στα μάτια της» ανέδειξε σε παγκόσμια κλίμακα έναν από τους καλύτερους (άνευ υπερβολής) ηθοποιούς της εποχής μας. Ο Νταρίν πάντως, «επιμένει αργεντίνικα» και αποτελεί μία από τις πιο σταθερές αξίες του ποιοτικού λατινοαμερικάνικου κινηματογράφου. Στα της ταινίας μας, κατορθώνει με καταπληκτικό τρόπο να δώσει υπόσταση και πνοή σε ένα μάλλον ελλιπώς σκιαγραφημένο κεντρικό χαρακτήρα, από τον οποίο κρέμεται επί της ουσίας όλη η ταινία.
Ο Ρομπέρτο είναι ένας μονήρης ερημίτης, ο οποίος αδυνατώντας να αντέξει τη σκληρότητα της ζωής, αποφασίζει να αποσυρθεί δια παντός. Η καθημερινότητά του περιστρέφεται αποκλειστικά γύρω από δύο άξονες. Πρώτον, τη βαρετή επαγγελματική ζωή του σιδηροπωλείου, περιτριγυρισμένη από πρόκες, λάμες, μεντεσέδες, λαμπτήρες, σύρματα και ροδέλες. Δεύτερον, το μόνο του χόμπι και πάθος, τη συλλογή τεκμηρίων παραλογισμού. Οι άνθρωποι που καταπιάνονται μανιασμένα με συλλογές συνήθως έχουν συνήθως πολύ σοβαρότερους λόγους από την αποφυγή της βαρεμάρας. Στην περίπτωση του Ρομπέρτο, πρόκειται για μία τρανή επιβεβαίωση ολόκληρης της κοσμοθεωρίας του, καθώς και του δυσάρεστου τρόπου ζωής που έχει επιβάλει ο ίδιος στον εαυτό του. Το παράλογο κυριαρχεί, το παράλογο ακυρώνει τα ανθρώπινα πλάνα και τις ανθρώπινες προθέσεις, το παράλογο εγκαθιδρύει την αδικία και την πλήρη έλλειψη νοήματος. Ο Ρομπέρτο έχει κατασταλάξει. Μόνη λύση η οριστική και αμετάκλητη απόσυρση.
Ο Νταρίν αποδίδει στην εντέλεια έναν άνθρωπο που παλεύει να διατηρήσει ακέραια τη μετάλλαξή του. Είναι ψιλομίζερος αλλά κρύβει μέσα του καλοσύνη και ανεκτικότητα. Είναι απότομος, αλλά δεν είναι μήτε κακόψυχος μήτε αγενής. Είναι σκληραγωγημένος, αλλά επ’ ουδενί σκληρός. Είναι στατικός και ακίνητος, αλλά μάλλον έχει κρυφά όνειρα φυγής και ταξιδιού, όπως υποδηλώνει η ολίγον κρυφή του λατρεία για τα αεροπλάνα. Όπως αναφέρει και η γυναίκα που τον έχει ερωτευτεί παρά τις αλλεπάλληλες χυλόπιτες που της ρίχνει, «κρύβει μέσα του μεγαλείο και πόνο και έχει ένα βλέμμα που σκοτώνει». Ο Νταρίν κινείται, στέκεται, κοιτάζει επίμονα, μορφάζει, αφουγκράζεται και μιλάει ακριβώς όπως επιβάλλει ο δύσκολος χαρακτήρας που υποδύεται. Σε βυθίζει στο σύμπαν του, σου μεταδίδει οικειότητα και συμπάθεια.
Η μεγαλύτερη επιτυχία της γλυκόπικρης κωμωδίας του Σεμπάστιαν Μπορενστάιν έγκειται στο ότι ποντάρει στα πολλά και «γεμάτα» μειδιάματα, παρά στα λιγοστά και εύκολα γέλια. Το φινάλε της είναι κάπως προσχηματικό, η συλλογιστική της όχι και τόσο περιεκτική και ελαφρά κλισαρισμένη, παρόλα αυτά όμως επιτυγχάνει στο βασικότερο στόχο που έχει θέσει. Με διάθεση ρομαντική και αυθεντικά τρυφερή, διερωτάται και στοχάζεται πάνω στο θέμα της αναζήτησης νοήματος στην ανθρώπινη ζωή. Ξεκάθαρη απάντηση προφανώς και δεν υπάρχει. Τι έχει νόημα άραγε; Τίποτα και τα πάντα μαζί. Τα πιο ουσιώδη κομμάτια της ύπαρξής μας, ευχάριστα και δυσάρεστα, χρωστάνε τα πάντα στην τυχαιότητα. Από την άλλη, η τυχαιότητα δεν είναι αυτή που τους χάρισε την ουσία, αυτό το πράξαμε εμείς. Η ζωή δεν είναι ούτε ποταπή ούτε μεγαλειώδης. Είναι απλώς αυτή που είναι.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας:
