Σκηνοθεσία: Φεντερίκο Φελίνι
Παίζουν: Τζουλιέτα Μασίνα, Άντονι Κουίν
Διάρκεια: 104’
Έτος παραγωγής: 1954
Έναν χρόνο μετά από το υπέροχο I Vitelloni (1953), το πρώτο ίσως αριστούργημα στην καριέρα του Φεντερίκο Φελίνι, το La Strada μοιάζει με γέφυρα που ενώνει τους δύο κόσμους που σμίλευσαν το φελινικό σύμπαν. Από τη μια, η νεορεαλιστική παράδοση και κληρονομιά του ιταλικού σινεμά. Από την άλλη, το ονειρώδες, λυρικό, παιχνιδιάρικο -αλλά πάντα σκληρό κάτω από την επιφάνεια- άγγιγμα του Φελίνι. Το La Strada είναι η πρώτη ταινία όπου συναντούμε ορισμένες από τις σταθερές πινελιές στον καμβά του Grande Maestro. H τσιρκολάνα αύρα, με τα καρναβαλικά μπουλούκια και το μασκάρεμα. Οι διαχρονικοί θρύλοι που γιγαντώνονται μέσα από τις λαϊκές δοξασίες και τις παιδικές μνήμες. Οι θλιμμένοι παλιάτσοι και οι περιφερόμενοι αρτίστες του δρόμου. Ένας ανώριμος ανδρικός χαρακτήρας, ανίκανος να αγαπήσει και να δοθεί, παγιδευμένος (κυριολεκτικά και μεταφορικά) ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Το σύνορο της θάλασσας ως τελικό επιμύθιο μιας μάταιης απόπειρας για λύτρωση.
Αυτές οι εικόνες και οι εμμονές καταπίνουν σπαθιά και φτύνουν φλόγες στο φελινικό τσίρκο, το οποίο σε κάποια στιγμή παύει να είναι χαρωπό, λες και μαζεύει ξαφνικά την τέντα, εκεί που το θέαμα πάει να κορυφωθεί. Κι αυτή ακριβώς η ξαφνική απομάγευση, η απότομη επαναφορά στη ζωή, είναι που πυροδοτεί την πιο περίεργη νοσταλγία, για κάτι που δεν ζήσαμε ποτέ, αλλά το φανταστήκαμε ολοζώντανο μπροστά μας. Στον κόσμο του Φελίνι, το πανηγύρι της ζωής χάνεται στο βάθος του ορίζοντα, τα γέλια σβήνουν στον αέρα, οι οργανοπαίκτες, οι ταχυδακτυλουργοί, οι ακροβάτες και οι θηριοδαμαστές γνέφουν από μακριά. Κι ο άνδρας της ιστορίας, που δεν σκότωσε ποτέ το αγόρι μέσα του που θέλει ντάντεμα και χάδια, συνειδητοποιεί με οδύνη ότι έχει καταδικάσει τον εαυτό του σε μια ψεύτικη ζωή.
Το La Strada -όπως φανερώνει και ο τίτλος του- κινείται σε έναν ατελείωτο δρόμο, χωρίς την παρηγοριά της αφετηρίας ή την ανακούφιση του προορισμού. Ο Τζαμπάνο (ο δωρικός Άντονι Κουίν, σε μια μάλλον υποτιμημένη ερμηνεία), ένας άνδρας τραχύς και άξεστος εθισμένος στη βαρβαρότητα της επιβίωσης, αγοράζει (κυριολεκτικά) την Τζεζολμίνα (η Τζουλιέτα Μασίνα, σύζυγος και αιώνιος έρωτας του Φελίνι) από την πάμφτωχη μητέρα της, σε μια συναλλαγή τόσο κυνική που μοιάζει με ένα οποιοδήποτε πάρε-δώσε σε μια υπαίθρια αγορά. (Εξ ου και ο αλησμόνητος ελληνικός τίτλος Πουλημένη από τη μάνα της -δεν κάνουμε πλάκα, όντως έτσι κυκλοφόρησε η ταινία στις ελληνικές αίθουσες). Η Τζεζολμίνα είναι κάπως αλαφροΐσκιωτη και αφελής, «πειραγμένη στο μυαλό» όπως αναφέρει και η μάνα της, αναγκασμένη να δραπετεύει νοερά από τη φυλακή ενός κόσμου υπερβολικά σκληρού για να είναι αληθινός. Σαν ένας θηλυκός Σαρλώ, περιφέρεται ασυντόνιστα, κατσουφιάζει και χαμογελά σαν μίμος, γουρλώνει τα βαθουλά της μάτια, γεμάτη παράπονο και προσμονή, βρίσκει τη δύναμη να αγαπήσει τον δυνάστη και αφέντη της.
Το ντουέτο των δύο απόκληρων περιπλανιέται στην καθημαγμένη μεταπολεμική Ιταλία, μια γη αποκαμωμένη από τη φτώχεια και ψυχικά εξαντλημένη από τον πόλεμο, τον εμφύλιο σπαραγμό και την ντροπή του φασισμού. Ο τυχοδιώκτης μασίστας, κάτι σαν ιταλική βερσιόν του Κουταλιανού, και η ονειροπαρμένη βοηθός του ψάχνουν το δικό τους μικρό θαύμα (ιδανικό υπόστρωμα η σπαρακτική μουσική του Νίνο Ρότα) σε έναν χαμηλοτάβανο κόσμο, όπου ο καθένας το παλεύει όπως ξέρει και μπορεί: άλλος με τη φαντασία, άλλος με την πονηριά. Στο φινάλε, ο Τζαμπάνο, τσακισμένος από την ίδια του την καρδιά που δεν λέει να μαλακώσει, θα αποσυρθεί στην ακρογιαλιά σαν ένα άγριο πληγωμένο θηρίο που ψάχνει μέρος για να πεθάνει. Η φευγαλέα γαλήνη της αυγής, αντί να τον ανακουφίσει, θα του δώσει τη χαριστική βολή. Η λύτρωση είναι πολύ μακριά, πέρα από τον ορίζοντα, σε έναν κόσμο που δεν συνορεύει πια με τον δικό μας.
