Σκηνοθεσία: Στίβεν Σπίλμπεργκ
Παίζουν: Χάρισον Φορντ, Σον Κόνερι
Διάρκεια: 128′
Το 1984, η έξοδος της ταινίας Ο Ιντιάνα Τζόουνς και ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού στις αίθουσες έγινε δεκτή με χλιαρά σχόλια τόσο από τους κριτικούς της εποχής όσο και από το κοινό, το οποίο είχε λατρέψει τον περιπετειώδη αρχαιολόγο τρία χρόνια νωρίτερα, στο Ο Ιντιάνα Τζόουνς και οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού. Ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, που έχει ήδη καθιερωθεί -πέρα από τις 2 πρώτες εμφανίσεις του Ιντιάνα Τζόουνς– μέσα από τις ταινίες Τα σαγόνια του καρχαρία (1975), Στενές επαφές τρίτου τύπου (1977) και Ε.Τ. (1982) ως ο βασιλιάς του ποιοτικού «εμπορικού» κινηματογράφου, ήταν αποφασισμένος να αποζημιώσει τους πληγωμένους οπαδούς του franchise, γυρίζοντας μία τρίτη ταινία που θα επιστρέφει στις βασικές αρχές που είχαν κάνει τον Ίντι αξιαγάπητο. Και στρώνεται αμέσως στη δουλειά, παρέα με τον Τζορτζ Λούκας, προσπαθώντας να υφάνουν την κατάλληλη ιστορία.
Η πρώτη ιδέα που πέφτει στο τραπέζι από τον Λούκας περιλαμβάνει έναν εναρκτήριο πρόλογο, όπου ο Ιντιάνα αντιμετωπίζει ένα φάντασμα στη Σκωτία καθώς αναζητεί το Άγιο Δισκοπότηρο, προτού η δράση μεταφερθεί στην Αφρική, όπου ο Ίντι θα βαλθεί να ανακαλύψει την Πηγή της Νεότητας. Το πρώτο σεναριακό draft αντικατέστησε την Πηγή της Νεότητας με ένα Κήπο από Ροδακινιές που χαρίζουν αθανασία (ένα μοτίβο που συναντά κανείς συχνά στην κινεζική μυθολογία), καθώς και τη νεκρανάσταση του Ιντιάνα.
Το επόμενο draft από τον ίδιο σεναριογράφο (Κρις Κολόμπους) περιελάμβανε μια παρτίδα σκάκι με αληθινούς ανθρώπους ως πιόνια και κατέληξε στον κάλαθο των αχρήστων, αφού οι Σπίλμπεργκ και Λούκας το απέρριψαν με τη μία. Σε εκείνο το σημείο, ο Σπίλμπεργκ είχε μία φαεινή ιδέα, που έμελλε να χαρίσει στην τρίτη ταινία του franchise τον μοναδικό της χαρακτήρα: την εμφάνιση του πατέρα του Ιντιάνα, με τα μερεμέτια της προβληματικής σχέσης πατέρα-γιου να εκτυλίσσονται παράλληλα με την κυρίως δράση. Το νέο σενάριο ανατέθηκε στον Μένο Μέιχες, προτού απορριφθεί και αυτό επειδή δεν είχε την κατάλληλη τελική κορύφωση.
Ο νέος σεναριογράφος της ταινίας, Τζέφρι Μπόαμ, υποστηρίζει πως ο πατέρας του Ιντιάνα δεν πρέπει να εμφανίζεται ευθύς εξαρχής, αλλά να συναντιέται με το βλαστάρι του πιο αργά στην πλοκή, αφότου έχει υπονοηθεί η φύση της μεταξύ τους σχέσης. Σε εκείνο το σημείο, ο Τζορτζ Λούκας πείθει τον Σπίλμπεργκ να ενδώσει σε μία ιδέα, που υπήρξε η δεύτερη βασική διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες ταινίες της σειράς.
Ο αρχικός πρόλογος, πρότεινε ο Λούκας, καλό θα ήταν να μην αποτελεί ένα θραυσματικό εισαγωγικό επεισόδιο, αλλά ένα επεξηγηματικό flashback στη νεαρή ηλικία του Ίντι, που θα μας συστήνει τον χαρακτήρα του. Το νερό είχε πλέον μπει για τα καλά στο αυλάκι και αφότου προηγήθηκαν ένα δεύτερο draft από τον Μέιχες και διορθωτικά φινιρίσματα στους διαλόγους (ιδίως μεταξύ του Ίντι και του πατέρα του) από τον Τομ Στόπαρντ, το Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η Τελευταία Σταυροφορία ξεκίνησε επιτέλους γυρίσματα. Η ταινία βγήκε εντέλει στις αίθουσες το 1989, καταγράφοντας τεράστια εισπρακτική επιτυχία.
Ο Σπίλμπεργκ, όπως αμέτρητες φορές στην τεράστια φιλμογραφία του, γραπώνει μια ενήλικη αίσθηση της παιδικότητας. Αποτυπώνει, δηλαδή, αυτό τον νοσταλγικό ενθουσιασμό που ξεπηδά χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε, όχι από κάποιο σεντούκι με αναμνήσεις, αλλά από μια δική μας κρυψώνα με θησαυρούς, που έχουμε θάψει κάπου μέσα μας, έχοντας πετάξει τον χάρτη. Ο Σπίλμπεργκ απελευθερώνει αυτή τη γλυκιά προσμονή του ηρωισμού που δεν έχει ως σκοπό να μας απογειώσει, αλλά να μας θυμίσει το παιδικό βλέμμα στο ταβάνι που λαχταρά να απογειωθεί. Οι περιπέτειες του Ιντιάνα Τζόουνς είναι μία βουτιά στον ανόθευτο ενθουσιασμό, σαν ένα ατελείωτο μακροβούτι σε ένα βυθό γεμάτο κοσμήματα, με εγγυημένη ανάσα.
Ο Σον Κόνερι φέρνει στο franchise το κύρος, την κομψότητα, την αβρότητα και το χιούμορ ενός βετεράνου Μποντ που έχει στραφεί στη μελέτη μετά την απόσυρσή του, αλλά δεν θα πει ποτέ όχι σε μία ζουμερή δόση περιπέτειας. Ιδίως αν μέσα από αυτή την περιπέτεια θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον «τζούνιορ», να αναπληρώσει για την προσοχή που ποτέ δεν του έδειξε, να επανορθώσει για τα σφάλματα που τόσο ωμά παραδέχεται χωρίς όμως να βλαστημά τον εαυτό του (μνημειώδης η ατάκα απολογίας «Μα αφού έφυγες από το σπίτι, πάνω στη στιγμή που είχες αρχίσει να γίνεσαι ενδιαφέρων»). Το μειλίχιο πάθος του Κόνερι δένει ιδανικά με τον μονίμως συγκρατημένο τόνο του Χάρισον Φορντ, που βρίσκεται συνεχώς σε μία υπερδιέγερσης που δεν γίνεται ποτέ φλύαρη. Οι δυο τους, παρόλου που απείχαν μόλις 12 χρόνια ηλικιακά, έχτισαν μια απολαυστική διελκυστίνδα πατέρα-γιου που άλλοτε γέρνει προς τον ανταγωνισμό και άλλοτε προς την ανομολόγητη τρυφερότητα.
O Ιντιάνα Τζόουνς, υπό μία έννοια, είναι ο ήρωας που έχει βγει από τα πιο αυθεντικά μας όνειρα. Γιατί δεν είναι κατ’ επάγγελμα ήρωας ή προασπιστής του καλού. Δεν είναι καν ένας ήρωας που βιώνει τις περιπέτειές του ως εκπλήρωση κάποιου υπέρτερου καθήκοντος που του ανατέθηκε επειδή βρέθηκε στο σωστό/λάθος μέρος την κατάλληλη στιγμή. Είναι ένας λιγομίλητος άπιστος που θα κληθεί, όταν ζορίσουν τα πράγματα, να προβεί σε ένα «άλμα πίστης». Και θα σώσει με ιδρωμένο στυλ όχι μόνο τον κόσμο, αλλά την ιερότητα των συμβόλων και την πίστη μας στο όνειρο. Μαζί με όλα αυτά, θα πιστοποιήσει ότι όσοι μας αγαπούν πρέπει όντως να μας παιδεύουν και το αντίστροφο.
