Μεταφρασμένος τίτλος: «Ολική επαναφορά»
Σκηνοθεσία: Λεν Γουάισμαν
Παίζουν: Κόλιν Φάρελ, Τζέσικα Μπίελ, Κέιτ Μπέκινσεϊλ, Μπιλ Νάι
Διάρκεια: 118΄
Όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας (και η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα δεν είναι και πολλοί) έχουν τελείως λανθασμένη άποψη γι’ αυτήν. Η καλή λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας λίγη σχέση έχει με λέιζερ, εκρήξεις και ειδικά εφέ. Λογοτεχνία είναι, άλλωστε, τι να τα κάνει τα εφέ; Οι φουτουριστικοί κόσμοι λειτουργούν ως μια πολιτική, ιδεολογική και κοινωνική παραβολή, με την οποία οι συγγραφείς αποπειρούνται να διερευνήσουν την ανθρώπινη φύση, να θέσουν αιώνιους υπαρξιακούς προβληματισμούς, να ασκήσουν δριμεία κριτική στις κοινωνικοπολιτικές δομές και να απελευθερώσουν τη σκέψη από τη μασημένη τροφή του πολιτικώς ορθού κατεστημένου. Ο Φίλιπ Ντικ (1928-1982) είναι μάλλον ένας από τους καλύτερους εκπροσώπους του είδους. Η πένα του είναι φευγάτη, το χιούμορ του διαβρωτικό, η φιλοσοφία του τετραπέρατη , η φαντασία του ανεξάντλητη.
Ο κινηματογράφος κάνει κακό στην επιστημονική φαντασία, αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Οι δημιουργοί στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν τη λογοτεχνία στο πανί, αφήνουν στην άκρη όλες τις ανησυχίες κι επικεντρώνονται στο στιλιζάρισμα εκμεταλλευόμενοι την τεχνολογία για να προσφέρουν ένα υπερθέαμα. Όταν υπάρχει μεγάλο μπάτζετ, οι προσδοκίες των παραγωγών λειτουργούν εις βάρος της ουσίας και το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα οπτικό όργιο και τίποτα παραπάνω. Άρτος και θέαμα για τους φτωχούς (στο πνεύμα). Όταν το μπάτζετ είναι μικρό, οι φιλόδοξοι δημιουργοί έχουν τα χέρια τους δεμένα και αδυνατούν να δώσουν σάρκα και οστά στο όραμά τους. Προφανώς υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά είναι λίγες. Απελπιστικά λίγες.
Η ταινία «Ολική επαναφορά» του Λεν Γουάισμαν (βλέπε «Underworld») είναι ουσιαστικά ριμέικ της παλιότερης ταινίας του Πολ Βερχόφεν με πρωταγωνιστή τον τότε ακμαίο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Και οι δυο βασίζονται ελαφρώς στην κεντρική ιδέα του διηγήματος του Φίλιπ Ντικ «Θυμόμαστε εμείς για εσάς» και λέω «ελαφρώς» διότι οι ομοιότητες εξαντλούνται στο πρώτο μισάωρο των ταινιών. Ο σαρκασμός του Φίλιπ Ντικ και η αγωνία του για τις ανθρώπινες επιθυμίες και τη σχέση ταυτότητας με τη μνήμη αντικαθίστανται στην ταινία του Λεν Γουάισμαν από ένα άνευ προηγουμένου κυνηγητό με εμβόλιμες πολεμικές τέχνες, εκρήξεις, πυροβολισμούς και συναισθηματικές ίντριγκες. Ακόμα και η πολιτική χροιά της κινηματογραφική πλοκής ισοπεδώνεται από τον καταιγισμό δράσης, τα εντυπωσιακά σκηνικά και την άνευρη ερμηνεία του κατά τ’ άλλα συμπαθούς Κόλιν Φάρελ.
Η «Ολική επαναφορά» του Πολ Βερχόφεν του 1990 άφησε το στίγμα της. Πρώτον, διότι ο Βερχόφεν στις καλές του μέρες έμενε πιστός στο σκοτεινό του όραμα και είχε το τσαγανό να σε προκαλέσει και το χιούμορ για να σε χαϊδέψει. Και δεύτερον, διότι ο Άρνολντ, ας το παραδεχτούμε, είχε τη χάρη του. Πόσο μάλλον όταν δίπλα του στεκόταν η βόμβα Σάρον Στόουν. Από την άλλη Λεν Γουάισμαν είναι καλός στιλίστας, αλλά του λείπει το βάθος. Είναι ένας επαγγελματίας διεκπεραιωτής που ξεγελάει τον θεατή προσφέροντάς του μερικές σκοτεινές πινελιές, αλλά μέχρι εκεί.
Και φυσικά όσοι έχετε δει την ταινία του Βερχόφεν, θα θυμάστε την κλασική σκηνή με την κοπέλα που αποκαλύπτει τους… τρεις μαστούς της στον Άρνολντ προσπαθώντας να τον δελεάσει. Ναι, υπάρχει μια αντίστοιχη σκηνή και τώρα, μόνο που η κοπέλα είναι ντυμένη… Όχι, πως είχαμε καμιά καούρα να (ξανα)δούμε τρία στήθη, αλλά η απόκρυψη του στήθους είναι ενδεικτικό μιας πολιτικώς ορθής και πουριτανής προσέγγισης που προσπαθεί να αμβλύνει όλες τις αιχμές. Αν δεν σπάσεις αυγά, ομελέτα δεν κάνεις. Και ο Λεν Γουάισμαν φοβάται ακόμα και να πιάσει τα αυγά με τα χέρια του…
