Σκηνοθεσία: Ρομέν Γαβράς
Παίζουν: Καρίμ Λεκλού, Ιζαμπέλ Ατζανί, Βενσάν Κασέλ
Διάρκεια: 105′
Στον κόσμο των κινηματογραφικών γκάνγκστερ, οι εποχές μπορούν να χωρίζονται κάλλιστα σε δύο περιόδους: πΤΜ και μΤΜ. Με άλλα λόγια, πριν από την εμφάνιση του Tony Montana και αντιστοίχως μετά την έξοδο του Scarface στις κινηματογραφικές αίθουσες, το 1983. Ο χαρακτήρας που ενσάρκωσε οιστριονικά και μανιασμένα ο Αλ Πατσίνο δεν αρκούταν σε τίποτα λιγότερο από ολάκερο τον κόσμο και ό,τι αυτός περιείχε.
O Tony Montana δεν ήταν μαθημένος να αγαπά ή να ποθεί, αλλά μόνο να αρπάζει και να κατέχει. Προσπαθούσε επίμονα να στριμώξει όλο τον ωκεανό της ζωής σε μια μικρή άσπρη γραμμή και να τη ρουφήξει από τη μύτη, ενώ η αλαζονεία και η ύβρις που διέπραττε δεν ήταν ποτέ αποτέλεσμα κάποιου εκφυλισμού: ήταν, αντιθέτως, τα αρχικά του εφόδια για να γραπώσει ό,τι ένιωθε πως του αξίζει. Ο Tony Montana είχε ως κυριότερο όπλο στη φαρέτρα του την αλύπητη μόστρα του εαυτού του.
Γιατί τα αναφέρουμε όλα αυτά; Μα γιατί ο τίτλος της νέας ταινίας του Ρομέν Γαβράς, υιού του Κώστα Γαβρά, εμφανώς παιχνιδίζει με την παραληρηματική κραυγή υπαρξιακής αγωνίας του Tony Montana. Ο κόσμος σου ανήκει, μοιάζει να ψιθυρίζει τρυφερά στο αυτί ο Γαβράς στον από πολλές απόψεις αξιολύπητο ήρωά του, ο οποίος μοιάζει να βρέθηκε στο σύμπαν των κακοποιών από μια δυσάρεστη και ατυχή συγκυρία της μοίρας. Αξιολάτρευτα ασουλούπωτος και σαρδανάπαλος, κάθε άλλο παρά αφόρητα μοιραίος ή σαγηνευτικά επικίνδυνος, ο Φρανσουά (Καρίμ Λεκλού) είναι παντελώς ασύμβατος και αταίριαστος με τη ζωή που διάγει, από κάθε άποψη (σουλούπι, αποφασιστικότητα, στυλ).
Σε εκκωφαντική αντίθεση με την κληρονομιά τόσο του ίδιου του χαρακτήρα όσο και των κινηματογραφικών του καταβολών, ο Φρανσουά δεν έχει την παραμικρή ανάγκη να καταβροχθίσει τον κόσμο, όντας διατεθειμένος να βολευτεί με μια απλή κι αξιοπρεπή μερίδα. Το γνώριμο σεναριακό εύρημα του «τελευταίου κόλπου πριν την οριστική απόσυρση» δεν προκύπτει, αυτή τη φορά, μέσα από ανεξόφλητα γραμμάτια του παρελθόντος, από κάποια αίσθηση ιερού καθήκοντος και προσωπικής ηθικής ή από την ανάγκη μιας τελευταίας γυροβολιάς στο περβάζι του γκρεμού.
Ο Φρανσουά -ο μόνος έχων σώας τας φρένας και το μυαλό στο κεφάλι, σε ένα συρφετό από ξεκούδουνους και ξεκούρδιστους χαρακτήρες- σέρνεται στην όλη ιστορία επειδή η δεσποτική και αμαζονική μητέρα του (που τυγχάνει και δια βίου απατεώνισσα) έχει ξοδέψει τις οικονομίες μιας ζωής που της εμπιστεύτηκε. Προκειμένου, λοιπόν, να αγγίξει το πολυπόθητο όνειρό του, το οποίο, πέρα από μια πισίνα, περιλαμβάνει την αποκλειστική αντιπροσωπεία της γρανίτας Mr. Freeze στη Βόρειο Αφρική (πιθανότητα, το πιο ξενέρωτο γκανγκστερικό όνειρο στην ιστορία του σινεμά), θα πρέπει να κεφαλαιοποιήσει το αληθινό του πλεονέκτημα σε σύγκριση με όλους τους θεοπάλαβους που τον περιβάλλουν: το ότι διαθέτει ένα δράμι μυαλό.
Μικρή παρένθεση, σε αυτό το σημείο, για μια σύντομη αναφορά στην Ιζαμπέλ Ατζανί, που υποδύεται τον κομβικό ρόλο της ανεκδιήγητης μητέρας του Φρανσουά. Παρά την αρχική απογοήτευση που εισπράττει κανείς από ένα ακραία τσιτωμένο πρόσωπο που μεταμορφώνει κάλπικα μια 63χρονη σε ολόγιομη 35άρα, η Ιζαμπέλ μας αποζημιώνει στο ακέραιο, με ένα σχεδόν σαρκαστικό ερμηνευτικό μπρίο. Με έναν αέρα αιώνιας ντίβας, που παραδίδεται στην αυτό-υπονόμευση, χωρίς να κακαρίζει υστερικά, χωρίς να μανιερίζει μελοδραματικά, παρά το ότι ενσαρκώνει ένα ρόλο που φλερτάρει επικίνδυνα τόσο με την υστερία όσο και με τον μανιερισμό.
Επιστρέφοντας στα του κυρίως κορμού της ταινίας, το Le Monde est à toi κινείται σε ιλουστρασιόν μονοπάτια, σε αντιπαραβολή με τη μουντή κληρονομιά του γαλλικού film policier, κι ενώ ακροβατεί συνεχώς στο τεντωμένο σκοινί της υπερχειλίζουσας φάρσας, κατορθώνει να μην γκρεμοτσακιστεί. Διότι για κάθε του αστοχία, υπερβολή, ευκολία και εμμονή, αναπληρώνει σε κέφι, αβίαστο χιούμορ, πλάγια ειρωνεία και ικανότητα να σε βυθίσει σε μια αγωνία που μοιάζει παντελώς ουρανοκατέβατη. Κάπως έτσι, κι ενώ ήδη έχεις τις αμφιβολίες σου για αυτή την έλλειψη φρένου και μέτρου προς την κωμική (και όχι μόνο αυτή, καθώς η ταινία είναι ξέχειλη σε όλα της τα συστατικά, από την ασύστολη χρήση των παλιών γαλλικών σουξέ ώς τους καρικατουρίστικους χαρακτήρες) υπερβολή, ξεπροβάλλουν στιγμές που σε αποζημιώνουν.
Όπως η γλυκιά σύμπνοια των παιδιών που θέλουν να σταματήσουν να παιδεύονται από αμαρτίες γονέων, όπως η όμορφη σκηνή με το καραόκε του τραγουδιού Africa των Toto, όπως ένα φινάλε όπου ο κάθε κατεργάρης βολεύεται με αυτό που του αναλογεί. Ακόμη κι αν η πισίνα είναι περίπου το 1/5 απ’ όσο φαίνεται στην μπροσούρα, ακόμη κι αν ο αγαπητός μας μπουλούκος, όσο μάγκας κι αν αποδείχτηκε, θα είναι για πάντα μαμάκιας, ασχέτως αν η μαμά του δεν είναι εκεί γύρω.
