Σκηνοθεσία: Μαρτάν Προβόστ
Παίζουν: Κατρίν Φρο, Κατρίν Ντενέβ, Ολιβιέ Γκουρμέ
Διάρκεια: 117’
Μεταφρασμένος τίτλος: “Μικρά βήματα”
O αυθεντικός γαλλικός τίτλος της έκτης μεγάλου μήκους ταινίας του Μαρτάν Προβόστ εγκολπώνει πολύ πιο περιεκτικά το νόημά της, σε σύγκριση τουλάχιστον με την ελληνική απόδοση του «Μικρά βήματα». Η σύνθετη λέξη “Sage-Femme” παραπέμπει στο επάγγελμα της βασικής πρωταγωνίστριας ονόματι Κλερ (που την υποδύεται με μία εξαιρετική χαμηλόφωνη ένταση η Κατρίν Φρο), η οποία είναι μία πεπειραμένη και ευσυνείδητη μαία. Ένας άνθρωπος, δηλαδή, που είναι εθισμένος στην έκρηξη και το θαύμα της ζωής. Που έχει ακούσει άπειρες φορές τον πρώτο μαγικό χτύπο της καρδιάς. Που έχει λειτουργήσει, σχεδόν κυριολεκτικά, αμέτρητες φορές ως οδηγός και ιχνηλάτης, από το σκοτάδι της ανυπαρξίας στο πρώτο φως της ύπαρξης.
Η Κλερ, είναι κάτα κάποιο τρόπο, εμμονικά αγκιστρωμένη στη ζωή ως διαδικασία και ως μηχανισμό, αλλά έχει την ίδια στιγμή καταλήξει ολίγον αποστασιοποιημένη από τη ζωή ως βίωμα και απτή πραγματικότητα. Η Κλερ έχει βιώσει τον θάνατο στο πετσί της, μέσα από μία οικογενειακή τραγωδία που στοίχειωσε τα εφηβικά της χρόνια, και έχει σχεδόν κλειδώσει κάθε υποδοχέα αυθορμητισμού και απελευθέρωσης. Υπηρετεί ταπεινά, πειθαρχημένα και μεθοδικά τη ζωή, αλλά δεν ξέρει πώς να την υμνεί και να την ρουφά λαίμαργα, μόλις αποχωρίζεται τη ροζ ρόμπα της μαιευτικής. Διόλου τυχαία εξάλλου, ενώ δοξάζει κάθε γέννηση που πέφτει στα χέρια της στο νοσοκομείο, αδυνατεί να στηρίξει την απόφαση του γιου της να γίνει νεαρός πατέρας.
Η Κλερ θα δεχτει ένα αναπάντεχο τηλεφώνημα από ένα φάντασμα του παρελθόντος. Ένα φάντασμα που την πλήγωσε βαθιά και φαινομενικά αγιάτρευτα. Όχι επειδή της κατέστρεψε την παραδοσιακής μορφής οικογενειακή γαλήνη, αλλά επειδή της στέρησε μία πρωτόγνωρη και περιπετειώδη υπόσχεση αυτής. Η Κλερ κατέχει ήδη το ένα από τα δύο πιο μεγαλειώδη κεφάλαια της ζωής, αυτό της γέννησης και η Μπεατρίς (η ιέρεια του γαλλικού σινεμά Κατρίν Ντενέβ) ήρθε να της διδάξει το ακόμη πιο κεφαλαιώδες σκέλος του θανάτου.
Το πρώτο συνθετικό της λέξης “sage-femme” είναι το επίθετο “sage” που μεταφράζεται ως «σοφός». Σε ένα μικρό ετυμολογικό στολίδι, λοιπόν, η μαία, στη γαλλική γλώσσα, είναι εκείνη που είναι εξοπλισμένη με το χάρισμα της σοφίας. Όχι γενικότερα, αλλά της σοφίας περί των γυναικών. Η Μπεατρίς μπορεί να μην κατείχε την παραμικρή σοφία σχετικά με το πώς να φανεί συνεπής στους ρόλους της συντρόφου, μητέρας, φίλης κτλ, αλλά σίγουρα διέθετε σε πλεόνασμα τη σοφία μίας γυναίκας που βούτηξε μονομιάς στα βαθιά στην περιπέτεια της ζωής, χωρίς να σκεφτεί καν την πιθανότητα σωσιβίου.
Αυτές οι δύο ετερόκλητες γυναίκες, λοιπόν, θα ανταλλάξουν σοφία και τρυφερότητα, θα επουλώσουν πληγές, και θα φροντίσουν τις αμφίδρομες εκκρεμότητες της συγχώρεσης. Σε αυτή τη διαδρομή ίασης, συμφιλίωσης και χειραφέτησης, που λαμβάνει σταδιακά διαστάσεις επιβίωσης και αποχαιρετισμού αντίστοιχα, δεν θα παρακολουθήσουμε τίποτα το εξόφθαλμα συναρπαστικό ή απροσδόκητο. Θα δούμε, απλούστατα, δύο γυναίκες που τις χωρίζει ένα φαράγγι από άποψη χαρακτήρων, να γεφυρώνουν σταδιακά την απόσταση, να καλύπτουν δειλά και φοβισμένα το χάσμα.
Η Κλερ των μετρημένων αντιδράσεων, του σεβασμού των κανόνων, των ήπιων τόνων και της σωματικής (αλλά και ψυχικής) συστολής, και η Μπεατρίς της λαιμαργίας και δίψας για απολαύσεις, των ρίσκων και της περιπέτειας, της τσαλακωμένης γοητείας που εξακοντίζει με αρχοντική γεροντική μεστότητα, θα έρθουν τόσο κοντά που θα ενωθούν, χωρίς καλά καλά να το αντιληφθούν. Η Κλερ του τακτοποιημένου καθιστικού και η Μπεατρίς του σαλονιού και του αλωνιού, θα βρουν ένα κοινό τόπο, προκειμένου να αποδεχτούν τα όσα άσχημα συνέβησαν, αλλά και τα όσα δυσάρεστα θα συμβούν.
Σε αυτή την πορεία, ο Προβόστ δεν παίρνει κανενός είδος ρίσκου, σε κανένα επίπεδο, αλλά αφήνεται στην πιο ασφαλή και εγγυημένη λύση. Δίνει άπλετο χώρο στις δύο λαμπερές πρωταγωνίστριές του, προκειμένου να σηκώσουν την ταινία στις πλάτες τους, καλύπτοντας παράλληλα τις -ομολογουμένως αρκετές- στιγμές προβλεψιμότητας και αφέλειας. Και κατορθώνει, παρά τις –τόσο γαλλικού τύπου- παρεκκλίσεις επιτηδευμένης ευαισθησίας, να φανεί σεμνά και ουσιαστικά ανθρώπινος. Όχι σπαρακτικός, μήτε βαθιά συγκινητικός, αλλά σίγουρα ευχάριστα και ζεστά ανθρώπινος. Κι αυτό αξίζει πάντα μία εύφημο μνεία, έστω και συγκρατημένη.
