Σκηνοθεσία: Πολ Σρέιντερ
Παίζουν: Τζόελ Έτζερτον, Κουιντέσα Σουίντελ, Σιγκούρνι Γουίβερ
Διάρκεια: 107΄
Στο έργο του Πολ Σρέιντερ, από τα πρώτα glory days ως σεναριογράφος στο βαρύ πυροβολικό του Μάρτιν Σκορσέζε (Taxi Driver, Raging Bull, The Last Temptation of Christ) μέχρι τις πιο πρόσφατες σκηνοθετικές του απόπειρες (η μακρά του καριέρα πίσω από την κάμερα μετράει αισίως 24 ταινίες!), ορισμένες κομβικές έννοιες κυριαρχούν και επανέρχονται, άλλοτε ως διδαχή και λύτρωση κι άλλοτε ως συντριβή και νέμεση. Η έννοια και το βάρος της αμαρτίας, κατά κύριο λόγο ως φαντασιακή φυλακή του ανθρώπινου μυαλού. Η απελπισμένη εσωτερική μάχη για εξιλέωση, η οποία παίρνει συνήθως τη μορφή μιας αποστολής που έχει δρομολογηθεί από μια ανώτερη δύναμη (μπορούμε να τη βαφτίσουμε θεό, μοίρα, ηθικό χρέος, κισμέτ ή απλή τυχαιότητα, μικρή σημασία έχει). Το αρσενικό θηρίο, συνήθως βαθιά πληγωμένο και ανήμπορο να δεχτεί ή να δώσει αγάπη, όσο και να το λαχταρά. Η υπαρξιακή (αλλά και κυριολεκτική) μοναξιά ενός ήρωα που κρύβεται στο σκοτάδι και γλείφει τις πληγές του, νιώθοντας ανάξιος για τον έξω κόσμο. Η ψυχοπαθολογική γειτνίαση με τη βία, η οποία λειτουργεί είτε ως καθαρτική τιμωρία είτε ως ύστατη ευκαιρία για επανόρθωση.
Όλα τα παραπάνω μπαίνουν αναγκαστικά στην κουβέντα μιας και το Master Gardener (2022) δεν μπορεί παρά να γίνει αντιληπτό τόσο ως κατακλείδα στην άτυπη τριλογία που άνοιξε με το First Reformed (2017) και συνεχίστηκε με το The Card Counter (2021) όσο και ως τελικός κρίκος σε μια μακρά κινηματογραφική αλυσίδα. Στο πρωταγωνιστικό κάδρο συναντάμε τον Νάρβελ Ροθ (ένας Τζόελ Έτζερτον σε υποδειγματική τονικότητα), έναν λακωνικό κηπουρό, ευλαβικά προσηλωμένο στην εργασία του, ο οποίος έρχεται να σφραγίσει όλους τους ανεξόφλητους λογαριασμούς που κουβαλά διαχρονικά ο σρεϊντερικός ήρωας. Απόλυτα λειτουργικός και επιμελής στα καθήκοντά του, ο Νάρβελ δείχνει σχεδόν αποκομμένος από κάθε ουσιώδη ανθρώπινη επαφή, έχοντας ως μοναδική αποστολή στη ζωή να φροντίζει για την άσπιλη ομορφιά, τάξη και κομψότητα των κήπων που του έχουν ανατεθεί.
Ισορροπώντας ανάμεσα στη μαγεία και στην κατάρα, οι κήποι του Νάρβελ θυμίζουν μια περίκλειστη Εδέμ, σαν ένα θεόσταλτο δώρο στους ανθρώπους που ζητά τη δέουσα φροντίδα και προστασία. Όπως άλλωστε ομολογεί και ο ίδιος, η κηπουρική λειτουργεί μέσα του ως μια ομολογία πίστης για το μέλλον, μια αόριστη υπόσχεση πως τα πάντα είναι φτιαγμένα βάσει σχεδίου, καμωμένα με σύνεση και σοφία. Κι όμως, σε αυτό τον κήπο -όπου εξαρχής κυριαρχεί μια αίσθηση ακαθόριστης απειλής και σκοτεινών μυστικών- το φίδι είχε τρυπώσει από την αρχή, όπως μαρτυρά και η νοσηρή σχέση εξάρτησης ανάμεσα στον Νάρβελ και στην πλούσια αφεντικίνα Νόρμα (η Σιγκούρνι Γουίβερ σε μια γνώριμη like a boss εμφάνιση), η οποία φέρνει ασυναίσθητα σε ιδιοκτήτη βαμβακοφυτείας στις εποχές της δουλείας.
Πιστός στο σρεϊντερικό μοτίβο που θέλει τον κεντρικό χαρακτήρα να καταγράφει τις ανομολόγητες σκέψεις του σε ημερολόγιο, ο Νάρβελ θα μας αποκαλύψει σταδιακά το θεοσκότεινο παρελθόν του, το οποίο όχι μόνο δεν απωθεί, αλλά αντιθέτως διεγείρει για τα καλά τη Νόρμα. Ο Νάρβελ, όπως οι περισσότεροι πρωταγωνιστές του Σρέιντερ, παραδίδεται ολόψυχα στην αυτοτιμωρία, κουβαλώντας -κυριολεκτικά- το παλιό του μίσος και τα ασυγχώρητα κρίματα ως ανεξίτηλο στίγμα ντροπής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η -προφανώς όχι τυχαία- ετυμολογία της νέας ταυτότητας του μεταμελημένου ήρωα. Μέσα από ένα επίθετο ολοφάνερα εβραϊκό (Ροθ) και ένα όνομα (Νάρβελ) που στην αρχαία γλώσσα των μαράτι σημαίνει «η ώρα της ανθρωπότητας», το επιμύθιο γίνεται κάτι παραπάνω από σαφές. Σε αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας, ο τελικός προορισμός δεν είναι η εκδίκηση και η βία, αλλά ο οριστικός εξανθρωπισμός του κτήνους.
Ο ερχομός της Μάγια, μιας νεαρής και όμορφης Αφροαμερικανής, η οποία συνδέεται με μακρινή συγγένεια με την πλούσια λευκή ιδιοκτήτρια, είναι ο καταλύτης που θα δρομολογήσει την οριστική ρήξη, ξυπνώντας στον Νάρβελ την επιθυμία για ένα πραγματικό νέο ξεκίνημα. Η Μάγια και η καταγωγή της θα γίνουν ο καθρέφτης της συλλογικής ενοχής και ενός ανοιχτού τραύματος που εξακολουθεί να πληγώνει το κορμί της αμερικανικής ιστορίας. Παράλληλα, θα προσφέρουν στον Νάρβελ την ευκαιρία για αληθινή συγχώρεση, μέσα από μια ερωτική σκηνή ανθολογίας, η οποία θυμίζει προσευχή και ικεσία.
Οι δυο τους, εξόριστοι από έναν ψεύτικο παράδεισο που πρέπει να χτιστεί από την αρχή και όχι να καταστραφεί, θα ριχτούν σε μια περιπλάνηση που μοιάζει να περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, περισσότερο ονειρώδη παρά ρεαλιστική, διάσπαρτη από μελαγχολικούς μη-τόπους (μοναχικά μοτέλ, στεγνές πισίνες, ξεκούδουνα ντάινερ, καταθλιπτικά κυλικεία), λίγο πριν τη συμφιλίωση με το επώδυνο παρελθόν και την επικύρωση μιας νέας συμφωνίας για το μέλλον. Αυτό που είχε εννοηθεί ως κρυφή ελπίδα στο φινάλε του The Card Counter γίνεται πραγματικότητα στο Master Gardener. Ο σρεϊντερικός ήρωας έφτασε στο τέλος του δρόμου. Κι εκεί τον περίμενε το φως.
