Σκηνοθεσία: Ντονάτο Καρίζι
Παίζουν: Τόνι Σερβίλο, Αλέσιο Μπόνι, Λορέντζο Ρικέλμι, Γκαλάτεα Ράντζι, Ζαν Ρενό
Διάρκεια: 128′
Σ’ ένα μικρό χωριό των Ιταλικών Άλπεων, η κοινωνία συνταράσσεται από τη μυστηριώδη εξαφάνιση της 16χρονης Άννα Λου. Στο μέρος καταφτάνει ο έμπειρος ντετέκτιβ Βόγκελ, ο οποίος καλείται να βρει απάντηση στο διαφαινόμενο έγκλημα εμπιστευόμενος ανορθόδοξες μεθόδους. Όσο η έρευνα του προχωρά και βαθαίνει, ο γρίφος γίνεται ακόμα πιο δυσεπίλυτος και η σήψη της μικρής και αυστηρά δομημένης κοινωνίας εντονότερη. Ο αστυνομικός αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η υπόθεση της εξαφάνισης ίσως και να είναι η κορυφή ενός παγόβουνου κοινωνικής σαπίλας.
Το ντεμπούτο του Ντονάτο Καρίζι αποτελεί διασκευή του δικού του εξαιρετικά δημοφιλούς ομότιτλου αστυνομικού μυθιστορήματος. Πρόκειται για ένα καθαρόαιμο θρίλερ – αίνιγμα, ο δημιουργός του οποίου δεν έχει αποφασίσει αν εμπιστεύεται περισσότερο τις μινιμαλιστικές μεθόδους διαμόρφωσης υπόκωφης και διαρκούς αγωνίας ή μια παραδοσιακού τύπου κλιμάκωση της έντασης. Υλοποιεί διαφορετικές ιδέες και προσεγγίσεις, με αποτέλεσμα να υποπίπτει σε ανακολουθίες. Ωστόσο, μέσα στη γενικότερη ανισορροπία, υπάρχουν μερικές στιγμές στις οποίες η ατμόσφαιρα είναι καθηλωτική, σε σημείο ο θεατής να παρασύρεται από την δυνητικά τρομακτική δύναμη της ιστορίας που παρακολουθεί.
Ο Ιταλός δημιουργός προσεγγίζει ψυχαναλυτικά το πόνημά του και μελετάει τον πρωταγωνιστή του σχεδόν εξαντλητικά. Ο κυνικός και αυτάρεσκος αστυνομικός που δεν γνωρίζει πια το λόγο του αγώνα του. Είναι άραγε η δικαιοσύνη ή η προσωπική δικαίωση; Δευτερευόντως, ανιχνεύει και τα ηθικά όρια της σφιχτοδεμένης κοινωνίας στην οποία έλαβε χώρα το έγκλημα. Οι ανορθόδοξες πρακτικές του αστυνομικού έρχονται σε σύγκρουση με τα αυστηρά ηθικά στεγανά του χωριού. Τα ανεξερεύνητα συμπλέγματα, η υποκρισία και η σιωπηρή εξαχρείωση μοιάζουν να όπλισαν τα χέρια του δράστη, όποιος και αν είναι αυτός, να γέμισαν το νου του με το αναγκαίο θράσος που απαιτεί η αποτρόπαια πράξη του. Η συνεχής και αδιάλειπτη καταχνιά του χωριού συνηγορεί σχεδόν θεολογικά, σε αγαστή συνεργασία με τα θρησκευτικά σύμβολα που εμφανίζονται σταθερά στο φιλμ. Η ηθογραφία του Καρίζι είναι ψύχραιμη και πολύπλευρη, μολονότι όχι εντελώς πλήρης.
Κύρια θέση στο έργο καταλαμβάνει και ο μέγας κανίβαλος της εποχής, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με τα οποία ο πρωταγωνιστής έχει μια ιδιάζουσα σχέση μίσους και αμοιβαίας εκμετάλλευσης. Τα media λοιπόν αντικαθιστούν όλες τις εξουσίες (ή λειτουργίες) του κράτους δικαίου, σαν αυτόκλητος δεσπότης. Αποδίδουν τη δική τους χωλή δικαιοσύνη, απονέμοντας τίτλους ενοχής και αθωότητας κατά το δοκούν. Ορίζουν μετά περισσής σιγουριάς τι είναι δίκαιο και τι άδικο και αυτοανακηρύσσονται ύψιστοι ρυθμιστές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Με λίγα λόγια, επεμβαίνουν κυρίαρχα στη συλλογική συνείδηση, την οποία καθορίζουν σχεδόν αποκλειστικά. Αποτελούν έναν από τους πιο τοξικούς και νοσηρούς παράγοντες της ανθρώπινης κοινωνίας.
Όσο εκτυλίσσεται η πλοκή και ενώ η έντονα νουαρίζουσα αύρα κυριαρχεί, ο Καρίζι ποντάρει όλο και περισσότερα στη λύση του δράματος, μεταβάλλοντας με συνεχείς ανατροπές την ουσία της αφήγησής του και απομακρύνοντας το σημείο της εστίασης από τους χαρακτήρες. Τα στιγμιαία φλασμπάκ που τοποθετεί εμβόλιμα απορρυθμίζουν το τέμπο και αφήνουν το θεατή με την αίσθηση ότι ο δημιουργός δεν εμπιστεύεται τη δύναμη του λόγου που εκφέρεται και αναγκάζεται να τον μετατρέψει σε εικόνα με voice over, πράγμα αξιοπερίεργο, δεδομένου ότι οι ερμηνείες είναι τουλάχιστον ικανοποιητικές. Παράλληλα, το υποβλητικό κλίμα αρχίζει να ρέπει προς την επιτήδευση η οποία με τη σειρά της μετατρέπει τις αλήθειες που εκστομίζουν οι χαρακτήρες σε μεγαλοστομίες. Με άλλα λόγια, το στιλιζάρισμα αρχίζει να κερδίζει έδαφος σε βάρος της ουσίας, καταλήγοντας σ’ ένα φινάλε εντυπωσιασμού αλλά όχι τόσο εντυπωσιακό.
Η ευρωπαϊκή αυτή συμπαραγωγή αμερικανικών αποχρώσεων συνιστά ένα φιλότιμο, διόλου ευτελές μα συγχυσμένο βάπτισμα πυρός για τον μετρ της αστυνομικής λογοτεχνίας Καρίζι. Ακόμα όμως και αν στη λογοτεχνική μορφή του έργου δεν ήταν σαφείς, στην κινηματογραφική του εκδοχή οι αναφορές σε κλασικά ή ιδιαίτερα πετυχημένα δείγματα του είδους είναι κάτι παραπάνω από έκδηλες. Μια ορεινή περιοχή στην οποία υπάρχει πλήρης «άπνοια» και σκεπάζει ένα ειδεχθές έγκλημα, σαν να λέμε Twin Peaks. Η ντελιριακή αντίδραση των MME που θυμίζει Gone Girl. Ακόμη και η δημοφιλής επίκριση στην συντεταγμένη πολιτεία, η οποία στέκει άναυδη και έχει αυτοεξουδετερωθεί, εξ’ ου και χρειάζεται τον ντετέκτιβ με τις αιρετικές και αμφιβόλου νομιμότητας μεθόδους. Όλα μοιάζει να έχουν υπάρξει και αλλού. Ακόμα όμως και χωρίς να διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, το έργο παραμένει ένα αξιοθέατο και κομψό θρίλερ.
