Σκηνοθεσία: Ρούπερτ Γουάιατ
Παίζουν: Τζέιμς Φράνκο, Τζον Λίθγκοου, Φρίντα Πίντο
Διάρκεια: 105΄
Μεταφρασμένος τίτλος: “Ο πλανήτης των πιθήκων: η εξέγερση”
Στο Σαν Φρανσίσκο ένας νεαρός επιστήμονας προσπαθεί να καταφέρει το αδύνατο: να βρει τη γιατρειά για τη νόσο Αλτσχάιμερ κατασκευάζοντας έναν ορό ο οποίος βοηθά στην αναπαραγωγή των εγκεφαλικών κυττάρων. Προφανώς, καθώς δεν επιτρέπεται να παίζει με τα κεφάλια των ανθρώπων, πειραματίζεται με πιθήκους, διότι ως γνωστόν χωρίς να σπάσεις μερικά αυγά δεν κάνεις ομελέτα. Βέβαια, το μεγαλόπνοο σχέδιο παίρνει περίεργη τροπή όταν το πειραματόζωο-πίθηκος (ίσως ζοριστείτε λίγο στην αρχή να συνηθίσετε τα ψηφιακά εφέ) αναπτύσσει σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα εξαιρετικές εγκεφαλικές ικανότητες, λύνει προβλήματα λογικής, ζωγραφίζει, γράφει και γενικά αρχίζει να συμπεριφέρεται ως… άνθρωπος. Επομένως ικανός πλέον να αντιληφθεί τη θέση του, επιζητά την ελευθερία του και προετοιμάζει τη μίνι εξέγερσή του…
Δεν πρόκειται για διασκευή του μυθιστορήματος «Ο πλανήτης των πιθήκων» του Πιερ Μπουλ, το οποίο μεταφέρθηκε δυο φορές στον κινηματογράφο, πρώτα από τον Φράνκλιν Σάφνερ με το θρυλικό φινάλε και πρωταγωνιστή τον νταή Τσάρλτον Ίστον και στη συνέχεια με λιγότερη επιτυχία από τον Τιμ Μπάρτον. Αντιθέτως, καθώς προστάζουν οι καιροί και όπως υποδηλώνει και ο τίτλος πρόκειται για πρίκουελ, δηλαδή για μια ελεύθερη αφήγηση του πώς ξεκίνησε η εξέγερση των πιθήκων που μετά από αιώνες οδήγησε στην κυριαρχία τους επί του ανθρώπου και του πλανήτη γενικότερα.
Η αλήθεια είναι πως έχει πολύ ζουμί η εξέγερση των πιθήκων. Το πολύ προφανές είναι ένα σχόλιο στη μεγαλομανία του ανθρώπου και την εμμονή του να λειτουργεί ως μικρός θεός παρεμβαίνοντας στη φύση, λειτουργώντας ως καρκίνωμα που εξαπλώνεται βιάζοντας τους φυσικούς πόρους. Βέβαια, στην πραγματικότητα το ανθρώπινο είδος δεν είναι παρά μόνο μια κουκίδα. Όσο ισχυρός και αν νιώθει ο άνθρωπος, είναι ένα ανίσχυρο τίποτα μπροστά σε κάτι τόσο συμπαντικά ασήμαντο όπως η έκρηξη ή εξαφάνιση ενός άστρου, όπως ο ήλιος. Πέρα από αυτήν τη χίπικη-οικολογική προσέγγιση, όμως, ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον έχει η έννοια του «πιθήκου» και η αλληγορία πίσω από αυτή. Διότι στο λευκοκρατούμενο δυτικό πολιτισμό και στο συλλογικό υποσυνείδητό του, στο συμβολισμό του «πιθήκου» συνωστίζονται όλοι οι θεωρητικά υποδεέστεροι πολιτισμοί, άνθρωποι «πρωτόγονοι», που χρειάζονται μια χείρα βοηθείας από τον λευκό εξουσιαστή. Ποιοι είναι αυτοί οι πρωτόγονοι; Σχεδόν όλοι… Η Αφρική, η μαύρη ήπειρος, υπήρξε επί αιώνες αντικείμενο εκμετάλλευσης του «προηγμένου» δυτικού λευκού που θεωρούσε πως είχε (κι εξακολουθεί να έχει) το ύψιστο δικαίωμα να παρεμβαίνει και να κάνει του κεφαλιού του. Παλιότερα οι μεγάλες εκστρατείες όπως του Μέγα Αλεξάνδρου, αργότερα η αποικιοκρατία και τώρα οι… ανθρωπιστικές επιχειρήσεις θρέφονται από την ιδέα του ανώτερου ανθρώπου που γνωρίζει την αλήθεια και την επιβάλλει με τη βία στον πρωτόγονο αδαή άνθρωπο. Το ίδιο συμβαίνει με τις αραβικές χώρες, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λατινική Αμερική, το Βιετνάμ και η λίστα είναι ατελείωτη. Και φυσικά μια τέτοια συλλογική φαντασίωση υπάρχει και στην Ελλάδα η οποία στην προκειμένη περίπτωση τονώνει το εθνικό φρόνημα με διαστρεβλωμένη υπεροψία. Πόσες φορές έχετε ακούσει, σκεφτεί ή πει την παρακάτω φράση: «όταν εμείς κάναμε τον Παρθενώνα αυτοί (δηλαδή όλοι οι μη Έλληνες) ζούσανε σε σπηλιές ή στα δέντρα ή τρώγανε μπανάνες»;
Οι πίθηκοι, όμως, είτε συμβολίζουν τη φύση είτε τον άλλο πολιτισμό, αυτόν που επί χιλιετίες καταδυναστεύεται, κάποτε θα εξεγερθούν. Και τότε οι ρόλοι θα αλλάξουν. Δεν θα είναι καλύτερα ούτε χειρότερα. Θα είναι απλώς ένα γεγονός, μια κουκίδα στο σύμπαν. Ο τροχός γυρίζει για όλους, για τους φοβερούς και για τους ασήμαντους, για τους εξουσιαστές και τους εξουσιαζόμενους. Στο κάτω-κάτω ένα παιχνίδι ρόλων παίζουμε, κι αν οι ρόλοι δεν αλλάζουν, τότε το παιχνίδι καταντάει τουλάχιστον βαρετό…
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Τύπος της Θεσσαλονίκης”.
