Σκηνοθεσία: Αμπντελατίφ Κεσίς
Παίζουν: Αντέλ Εξαρχόπουλος, Λέα Σεϊντού
Διάρκεια: 179’
Μεταφρασμένος τίτλος: «Η ζωή της Αντέλ: Κεφάλαια 1 & 2»
Έτος παραγωγής: 2013
Η Αντέλ είναι μία όμορφη κοπέλα που ετοιμάζεται να περάσει από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή. Κατάγεται από μία μικροαστική οικογένεια και μένει σε μία επαρχιακή πόλη της Γαλλίας. Διακατέχεται από συμπεριφορές που απορρέουν από τον οικογενειακό της περίγυρο, αλλά ταυτόχρονα είναι έξυπνη, δημιουργική, με ευαισθησίες. Είναι γεμάτη ορμές και πασχίζει να ανακαλύψει τη σεξουαλική της ταυτότητα.
Στο σχολείο διδάσκεται το ανολοκλήρωτο μυθιστόρημα La vie de Marianne (Η ζωή της Μαριάν) του Πιέρ ντε Μαριβό. Όπως η ηρωίδα του έργου, θα διαπαιδαγωγηθεί σε όλα τα συναισθηματικά επίπεδα. Όπως το ίδιο το έργο, η διαπαιδαγώγηση αυτή δεν θα ολοκληρωθεί, τουλάχιστον σε ό,τι θα δούμε μέσα στην αίθουσα. Καλώς ήρθατε στη ζωή της Αντέλ. Όχι σε ολόκληρη, στα πρώτα δύο της κεφάλαια.
Σε κάποια στιγμή, ο καθηγητής λογοτεχνίας στο σχολείο θα ρωτήσει τους μαθητές του πώς βιώνουν ένα κεραυνοβόλο έρωτα. Νιώθουν πως έχουν απολέσει κάτι ή πως έχουν κερδίσει κάτι στην καρδιά τους; Πράγματι, ο παράφορος έρωτας είναι το πιο βαρύτιμο κέρδος και η πιο οδυνηρή απώλεια ταυτόχρονα. Από την πρώτη στιγμή που η Αντέλ αντίκρισε την Έμμα, το κορίτσι με τα μπλε μαλλιά, ήταν βέβαιη μέσα της, ακόμη κι αν δεν τολμούσε να το παραδεχτεί.
Τίποτα δεν θα ήταν πια το ίδιο. Ο έρωτάς τους είναι κάτι σαν πυρηνική σχάση. Απελευθερώνει ανυπολόγιστες ποσότητες ενέργειας και πάθους. Οι κλώσες συμμαθήτριες και οι συντηρητικοί γονείς της Αντέλ ο ένας πόλος. Αναγκαστική απόκρυψη και συγκάλυψη. Το καλλιτεχνικό περιβάλλον της Έμμα ο έτερος πόλος. Απελευθερωμένος και ανεκτικός φαινομενικά, αλλά με υπόγειες διαδρομές καταπίεσης. Απαιτεί ποιότητα, βάθος και λεπτές αποχρώσεις. Με πλάγιο τρόπο, λειτουργεί κι αυτός συντηρητικά και ελεγκτικά.
Η ταινία του Γαλλό-Τυνήσιου σκηνοθέτη Αμπντελατίφ Κεσίς θα μπορούσε κάλλιστα να αρκεστεί στην καταγραφή του οδοιπορικού ενός τρελού και αβάσταχτου έρωτα. Από τις πρώτες σπίθες και την έκρηξη ως τις τριβές, τις συγκρούσεις και το αναπόφευκτο τέλος. Ευτυχώς, πηγαίνει τη βαλίτσα πολύ μακρύτερα. Πρωτίστως, μας βυθίζει ως το μεδούλι σε όλες τις πτυχές του κόσμου ενός συγκεκριμένου ανθρώπου. Παράλληλα, αντιπαραβάλλει την αγνή και αυθόρμητη απόλαυση με την ενστικτώδη ανάγκη του κάθε ανθρώπου για προσαρμοστικότητα και σουλούπωμα.
Από τη μια, μας φωνάζει πως το πάθος είναι κάτι το αυθόρμητο και πηγαίο. Σαν φυσικό φαινόμενο που παρασύρει τα πάντα στο διάβα του. Από την άλλη, μας υπενθυμίζει πως ο άνθρωπος δεν ζει ποτέ 100% ελεύθερα και ενστικτωδώς. Φιλτράρει τις επιθυμίες του και τις αλλάζει. Ασκεί εξουσία ακόμη και σε αυτούς που αγαπά. Ανακαλύπτει ασταμάτητα νέα προβλήματα και υποπίπτει σε λάθη. Καταστρέφεται και αναγεννιέται συνεχώς. Παίρνει εν ολίγοις το φυσικό πάθος και το τοποθετεί στις εργαστηριακές συνθήκες της ζωής που το αλλοιώνουν ανεπιστρεπτί. Τι να κάνεις, c’est la vie, που λένε και οι Γάλλοι.
Ο Κεσίς μπορεί να έγινε παγκοσμίως γνωστός με τη Ζωή της Αντέλ αλλά κάθε άλλο παρά διάττοντας αστέρας είναι. Αντιθέτως, έχει αναπτύξει ένα συνεπέστατο σκηνοθετικό στιλ με το πέρασμα των χρόνων. Κινούμενος στα ίδια μονοπάτια κι αυτή τη φορά, γίνεται διεισδυτικός, διαπεραστικός και σφόδρα αναλυτικός. Επικεντρωνόμενος εμφατικά σε δύο μονάχα περσόνες, μας παρουσιάζει ταυτόχρονα μία πλειάδα χαρακτήρων για τους οποίους μαθαίνουμε πολλά χωρίς καλά καλά να μας έχουν συστηθεί.
Με πλάνα που αποπνέουν ένταση και ζωντάνια και μία βαθιά αίσθηση εσωτερικού ρυθμού. Με μία αφηγηματική πορεία που κυλά απαλά, μας δίνει μία ιστορία βαθιά ευαίσθητη και συγχρόνως συμπαγή και ακέραιη. Σχεδόν τίποτα δεν είναι πλεονασματικό στην κινηματογράφηση του Κεσίς και σχεδόν τίποτα δεν «τραβιέται» χρονικά ασκόπως, αυθαίρετα και μάταια στα 179 λεπτά της ταινίας. Τρία παραδείγματα για του λόγου το αληθές.
Οι εκτεταμένες και περιγραφικότατες ερωτικές σκηνές, όπου οι δύο πρωταγωνίστριες σχεδόν καταβροχθίζουν η μία την άλλη. Μας βοηθούν να τις γνωρίσουμε σε βάθος, να καταλάβουμε το πρωτόγνωρο πάθος που βιώνουν. Οι εκτεταμένες σκηνές από τη δουλειά της Αντέλ. Βιώνουμε μαζί τους την αλλαγή, τη μετατόπιση. Από την ευαισθησία και τη γλυκύτητα, στην αυξανόμενη αυστηρότητα και τυπικότητα.
Η σύγκριση των δύο εκτεταμένων σκηνών με τα εκατέρωθεν τραπεζώματα. Αφενός, τα στρείδια, το ραφινάτο κρασί και οι κουβέντες μονάχα για επιθυμίες και καθόλου για πραγματικότητα. Αφετέρου, η ταπεινή μπολονέζ μακαρονάδα και οι κουβέντες μονάχα για πραγματικότητα και καθόλου για επιθυμίες. Οι διαφορές που θα υψωθούν σιγά σιγά, το τείχος που θα μπει αργά αλλά σταθερά ανάμεσα στις δύο ερωτευμένες ψυχές.
Όσο για την ίδια την Αντέλ Εξαρχόπουλος, τα πολλά λόγια είναι φτώχεια. Ερμηνεύει με όλο της το είναι και σε χτυπά κατακούτελα. Με τα δάκρυα, τις κινήσεις της, τα χείλια της, τις σιωπές της, τα βογκητά της, το περπάτημά της. H ζωή χωρίζεται σε πολλά κεφάλαια, γλιστρά από τα δάχτυλά μας προτού καλά καλά το συνειδητοποιήσουμε και αυτό που εντέλει απομένει δεν είναι ακριβώς τα γεγονότα, αλλά εκείνες οι στιγμές που επιλέξαμε να εξέλθουμε από το σώμα μας. Εκείνες οι στιγμές που δεν εξηγείται γιατί έμειναν σαν ουλή και χνάρι πάνω μας, εκείνα τα κάδρα της ζωής μας, ασήμαντα για κάθε άλλον άνθρωπο στη γη, μονάχα κατάδικά μας, που μας έγδαραν την καρδιά και εξαφάνισαν τη βαρύτητα από τη Γη. Αυτό το τόσο πολύτιμο φορτίο, το αυστηρώς προσωπικό, που μας υπενθυμίζει ταυτόχρονα μια μοναξιά ισοπεδωτική αδιαπραγμάτευτη.
