Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης
Παίζουν: Βαγγέλης Μουρίκης, Πέτρος Ζερβός, Βίκυ Παπαδοπούλου
Διάρκεια: 137’
Η τέταρτη ταινία του Γιάννη Οικονομίδη μοιάζει με τις προηγούμενες τρεις. Η τέταρτη ταινία του Γιάννη Οικονομίδη διαφέρει αισθητά από τις προηγούμενες τρεις. Αμφότερες οι προτάσεις είναι σε μεγάλο βαθμό αληθείς. Από τη μια, περίτεχνα πλάνα ακινησίας που μοιάζουν με οπτικούς πίνακες. Συμπυκνωμένη ένταση σαν πίνακας του Χόκνεϊ, λυρική μοναξιά σαν πίνακας του Χόπερ. Παρούσα και η φόρμα της γλωσσικής βίας. Είτε με τη μορφή βωμολοχιών είτε απλώς με τη μορφή της επαναλαμβανόμενης (στα όρια της καταχρηστικής μεν, αλλά με φοβερό εσωτερικό ρυθμό δε) επιθετικής ομιλίας. Κι ένα γνώριμο κλειστό κύκλωμα μιζέριας, σαπίλας και βρωμιάς. Ναι, είναι σίγουρο ότι αυτό Το μικρό ψάρι κινείται στα γνώριμα θολά και στάσιμα νερά του σινεμά του Οικονομίδη. Και είναι περικυκλωμένο από καρχαρίες που έχουν βγει μέχρι την ακροθαλασσιά για να βρουν το θύμα τους.
Από την άλλη μεριά, αυτή τη φορά ο καμβάς απλώνεται περισσότερο, το πεδίο βολής είναι μεγαλύτερο. Το κύκλωμα είναι μεν κλειστό, αλλά έχει περισσότερες διακλαδώσεις. Η ιστορία βαθαίνει, όπως και οι παραπομπές της. Ίσως κάποιες εμμονές του Οικονομίδη να αποδεικνύονται σε ορισμένες στιγμές, όχι ακριβώς αντί-παραγωγικές, αλλά ελαφρά αχρείαστες. Ίσως και να καταφεύγει σε μικρές δόσεις υπερβολής για να τονίσει τα ήδη τονισμένα λεγόμενά του. Το μόνο βέβαιο είναι, πάντως, πως χωρίς να χάνει τις εμφανείς και μπόλικες αρετές του, εμφανίζεται πιο μεστός και ώριμος. Φτιάχνει μία αστική γκανγκστερική ταινία που έχει λίγο από νουάρ, λίγο από γουέστερν και πολύ από πάθος και καρδιά.
Όλα τα παραπάνω οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη σκιαγράφηση και απεικόνιση του κεντρικού χαρακτήρα. Ένας αντί-ήρωας που υπομένει και εν τέλει ξεσπά, αλλά είναι πιο σύνθετος σε σχέση με παλαιότερες περσόνες του Οικονομίδη. Πιο εσωτερικός, πιο πλήρης, πιο βαθύς. Οι τελικές επιλογές του πιο δαιδαλώδεις και πολύπλοκες. Ο Στράτος είναι ένας μοναχικός σαμουράι που μένει στις ελληνικές γκρίζες πολυκατοικίες. Είναι ένας εκ των προτέρων καταδικασμένος που δεν έχει άλλη επιλογή από τον χαμό, σε ένα ιδιότυπο νεό-ελληνικό νουάρ. Είναι ένας μόνος καουμπόι που περπατά κάτω από έναν αστικό ήλιο που περισσότερο λερώνει παρά φωτίζει. Είναι ευθύς, λιγομίλητος, αφόρητα μόνος και πνιγμένος σε λάθη και ηθικά χρέη που τον βαραίνουν.
Δεν είναι επ’ ουδενί καλοκάγαθος. Αντιθέτως, έχει κάνει πολύ κακό σε πολλούς ανθρώπους. Έχει όμως τον κώδικα τιμής του και μάλλον είναι ο μόνος με αυτή την ιδιότητα σε αυτό τον περιρρέοντα βούρκο. Ενώ είναι ο μόνος που βλέπουμε να αφαιρεί ζωές σχεδόν μέχρι το τέλος, είναι ταυτόχρονα ο μόνος που θα νοιαστεί και για κάποια άλλη πέρα από τη δική του. Με φόντο τις αγχώδεις και παραπονιάρικες (και πάνω απ’ όλα υπέροχες) μελωδίες του Μπάμπη Παπαδόπουλου, φορτώνει, εκρήγνυται και εν τέλει αντιδρά. Όλα θα φανούν στο βλέμμα και τις κινήσεις του.
Ο Βαγγέλης Μουρίκης, όσο κι αν ήταν αναμενόμενο, είναι πέρα για πέρα καταπληκτικός σε ένα ρόλο δύσκολο και δυσπρόσιτο στον θεατή. Ο Στράτος δεν είναι ο σιωπηλός, υπέροχα σκοτεινός τύπος που θα συναρπάσει. Δεν είναι ο τυπικά γαμάτος badass που θα γοητεύσει αβέρτα. Είναι μία περσόνα βαθιά εσωστρεφής, πολύ συχνά ακατανόητη και χωρίς διάθεση να μας απολογηθεί ή να μας εξηγήσει πολλά πολλά. Είναι αυτός που είναι και θα πρέπει να μπούμε στον κόπο να τον καταλάβουμε.
Από εκεί και έπειτα, αυτό που μετρά πάνω από όλα, είναι πως ο Οικονομίδης φτιάχνει με συνέπεια και μεθοδικότητα το σύμπαν της ταινίας του. Οι γνώριμες εικόνες παρακμής και σήψης είναι εκεί, το δίχως άλλο. Με τρόπο παράδοξο αλλά εξηγήσιμο ταυτόχρονα, γίνονται μέχρι και όμορφες και συμπαθητικές. Κι ενώ ο ίδιος εξακολουθεί να μισεί από την κορφή ως τα νύχια τον μικροαστικό κόσμο των ταινιών του, μάλλον σιγά σιγά μαθαίνει να διαχειρίζεται και να κατευθύνει αρτιότερα το μίσος του αυτό. Φτάνει μάλιστα στο σημείο, όχι μόνο να χορηγήσει στον ήρωά του την ευκαιρία της κάθαρσης, αλλά και να κλείσει με μία ελαφρά νότα αισιοδοξίας. Στην προηγούμενη ταινία του, η καταληκτική εικόνα είναι ένα σφραγισμένο παράθυρο μικροαστικής «φυλακής». Εκεί όπου ο Μαχαιροβγάλτης ήρωάς του κατόρθωσε να τρυπώσει χύνοντας αίμα. Εδώ, στον αντίποδα, έχουμε ένα αιματοβαμμένο πλάνο απόλυτης ηρεμίας και γαλήνης. Ίσως και να υπάρχει κάποια ελπίδα για σωτηρία. Μακρινή μεν, ελπίδα δε.
