Σκηνοθεσία: Ανα Μουιλαέρτ
Παίζουν: Ρεγκίνα Κασέ, Αντόνιο Αμπουχάμπρα, Ελενα Αλμπεργκάρια, Μιχέλ Χοέλσας, Λουίς Μιράντα
Διάρκεια: 112′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Η Δεύτερη Μάνα”
Η Βαλ έχει περάσει 13 χρόνια δουλεύοντας ως εσωτερική βοηθός στη βίλα ενός ζευγαριού μεγαλοαστών, στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, φροντίζοντας τα πάντα και μεγαλώνοντας τον γιο των εργοδοτών της, σαν να πρόκειται για δικό της παιδί. Νιώθοντας ενοχές επειδή άφησε την κόρη της, Τζέσικα, να μεγαλώνει με τον πρώην άντρα της στο Περναμπούκο, αλλά δουλεύοντας αγόγγυστα προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για εκείνην, η Βαλ περνάει την καθημερινότητά της ανάμεσα στις διάφορες εργασίες που της αναθέτουν, μέχρι που μαθαίνει ότι η Τζέσικα θα την επισκεφθεί στο Σάο Πάολο, εν όψει των εξετάσεων που θέλει να δώσει για να περάσει στο πανεπιστήμιο. Η άφιξη της πανέξυπνης και ανένταχτης κόρης της, όμως, δεν θα επηρεάσει μόνο τη δική της ζωή.
Με επίκεντρο το ρεσιτάλ ερμηνείας της έξοχης Ρεγκίνα Κασέ, το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ανα Μουιλαέρτ, ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στην ρεαλιστική καταγραφή της έντονα ταξικής, κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας της Βραζιλίας και στη σπουδή χαρακτήρων, μέσα σε ένα καλόκαρδο, ουμανιστικό πλαίσιο που φωτίζει ποικίλες πτυχές της ζωής των σύγχρονων προλετάριων, των ανθρώπων που έχουν την όρεξη, την τόλμη, το κουράγιο και την ορμή για να ζήσουν, κόντρα στους υποκριτές και παραιτημένους εκπροσώπους της ανώτερης τάξης.
Η Βαλ, την οποία υποδύεται με υποδειγματική φυσικότητα η Ρεγκίνα Κασέ, είναι ένας αυθεντικά καλός άνθρωπος μιας παλιότερης γενιάς που πιστεύει ότι ο κόσμος κυβερνιέται από μια απροσμάχητη κοινωνική νομοτέλεια: δεν αμφισβητεί τη θέση της στην κλίμακα των καθηκόντων, αποδέχεται στωικά ότι ο ρόλος της είναι να υπηρετεί τους πλούσιους και να τους ευγνωμονεί για ό,τι τις προσφέρουν, ακόμα και για τα ψίχουλα.
Σε αντίθεση με την Βαλ, η Τζέσικα, έχει μια εντελώς διαφορετική στάση απέναντι στα πράγματα. Δεν συνθηκολογεί με την κοινωνική αδικία, ούτε καταδέχεται να της φέρονται σαν να είναι υποδεέστερη. Πιστεύει στην αξία της, στις προσωπικές της δυνάμεις που θα της επιτρέψουν να συντρίψει τον κλοιό της εκμετάλλευσης. Με όπλο το μυαλό και την αυτοπεποίθηση της, θέτει σαν στόχο να περάσει στην πιο δύσκολη σχολή, και παρά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η οικονομική της κατάσταση, παραμένει περήφανη.
Η παρουσία της στη βίλα των αφεντικών, ισοδυναμεί με τυφώνα που δεν αφήνει τίποτα όρθιο στον διάβα του, και φυσικά είναι η κατάλληλη αφορμή που ψάχνει η Μουιλαέρτ για να εκθέσει την υποκρισία των μεγαλοαστών και να τους ξεμπροστιάσει ολοκληρωτικά. Υπάρχει κάτι το βίαια ενοχλητικό –παρά τους ήπιους σκηνοθετικούς τόνους- στον τρόπο που διαλύεται, κομμάτι- κομμάτι, το προσωπείο καλοσύνης της επηρμένης οικοδέσποινας.
Η κάμερα της σκηνοθέτιδας, δεν παύει να αποτυπώνει, με απαράμιλλο στυλ και υπαινικτικότητα βγαλμένη από πολανσκικό θρίλερ, υποτιμητικά βλέμματα, χειρονομίες κατάφορτες νοήματος, μισοτελειωμένες φράσεις που δηλώνουν την κενοδοξία και την καλογυαλισμένη σκληρότητα ενός κόσμου που έμαθε να υπολογίζει το βάρος των προσωπικοτήτων, σε χρήμα.
Η Δεύτερη Μάνα, όμως, δεν είναι μονάχα μια σκωπτική (γιατί η σάτιρα παίζει πρωτεύοντα ρόλο εδώ) παραβολή για την πάλη των τάξεων, μέσα στους τέσσερις τοίχους μιας σπιταρόνας όπου περισσεύουν οι νεοτερισμοί στη διακόσμηση και απουσιάζει η ουσιαστική ανθρώπινη επαφή, η ειλικρίνεια και η επικοινωνία: είναι κι ένα σπαρακτικό φιλμ για τη γονεϊκή αγάπη και την αντιδιαστολή της ουσιαστικής έννοιας της μητρότητας, με την τυπική. Συναισθηματικό αλλά ποτέ μελοδραματικό, άμεσο, οξύ στις πολιτικές σημάνσεις του, τρομερά καλογυρισμένο (η Μουιλαέρτ διαθέτει μεγάλο ταλέντο στη σύνθεση του κάδρου) και αισιόδοξο. Ένα πολύ ανθρώπινο και συγκινητικό έργο που δεν πρέπει να χάσετε.
