Σκηνοθεσία: Πιερ Σελέρ
Παίζουν: Ολιβιέ Γκουρμέ, Μισέλ Μπλαν, Ζαμπού Μπρεϊτμάν.
Διάρκεια: 115’
Μεταφρασμένος τίτλος: «Ο Υπουργός»
Μία γυμνή όμορφη γυναίκα συνοδεύεται από διάφορους άνδρες, οι οποίοι είναι ντυμένοι με στολές που μοιάζουν με μαύρες παραλλαγές της παραδοσιακής φορεσιάς της Κου Κλουξ Κλαν. Η γυναίκα αυτή οδηγείται σε ένα δωμάτιο μίας εμφανώς πολυτελούς κατοικίας. Εκεί, την περιμένει ένας τεράστιος κροκόδειλος που στρογγυλοκάθεται στο χαλί. Κάθεται απέναντί του διόλου φοβισμένη και ανοίγει αισθησιακά τα πόδια της. Στη συνέχεια, μπουσουλάει με ανυπομονησία προς το ορθάνοιχτο στόμα του. Η εναρκτήρια σκηνή της ταινίας του Πιερ Σελέρ αποτελεί μία ονειρώδη μεταφορά που μας εισάγει στο κλίμα της ταινίας και παράλληλα, έναν από τους πλέον ευφάνταστους και καλογυρισμένους κινηματογραφικούς εφιάλτες που έχετε δει ποτέ.
Η όλη σύνθεση της σκηνής έχει μάλιστα επηρεαστεί έντονα από τη χροιά ενός project (βλέπε φώτο, ακριβώς από κάτω) του διάσημου φωτογράφου Χέλμουτ Νιούτον (1920-2004), γνωστού για την αισθαντικότητα των γυμνών του φωτογραφήσεων. Η ταινία, παρά τα αντί-εμπορικά της θέλγητρα, έκοψε πάνω από μισό εκατομμύριο εισιτήρια στη Γαλλία, έγινε πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα «Libération», απέσπασε πληθώρα διακρίσεων σε φεστιβάλ και εν ολίγοις, απέδειξε πως η εμπορικότητα δεν είναι διόλου αναγκαίο να συμβαδίζει με τη ρηχότητα. Δυστυχώς, η γνώριμη μανία της ταύτισης με κάτι οικείο οδήγησε στον βλακώδη παραλληλισμό της με την -τότε πρόσφατη- υπόθεση Στρος Καν. Ένας βιαστικός συλλογισμός, οποίος αδικεί κατάφορα την ταινία και τις προθέσεις της.
Ένα τηλεφώνημα στη μέση της νύχτας θα αλλάξει τα πάντα. Μία τρομακτική τραγωδία αναζητά ανάληψη ευθυνών, ένα ατυχέστατο συμβάν αναστατώνει τη ζωή του Υπουργού Μεταφορών και ανοίγει την παρτίδα πάνω σε μία σκοτεινή πολιτική σκακιέρα. Ο Πιερ Σελέρ δεν αρκείται στα λίγα, πηγαίνει για τα πολλά και καταλήγει να κερδίσει το στοίχημα. Το θέμα δεν είναι καθαυτό ριζοσπαστικό αλλά δίνεται με ένα τρόπο καθόλα ρηξικέλευθο και φρέσκο. Η ελληνική απόδοση του τίτλου, η οποία είναι απευθείας μετάφραση της αγγλικής βερσιόν, δυστυχώς δεν αποδίδει ούτε στο ελάχιστο τη βαθιά αίσθηση της άσκησης εξουσίας που αποπνέει ο πρωτότυπος γαλλικός τίτλος. Ένα παιχνίδι εξουσίας λοιπόν, το οποίο ασκείται από μία αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο φυλή ανθρώπων, μέσα από χειραψίες, γραπτά μηνύματα και χαμηλόφωνες συνομιλίες πίσω από κουρτίνες και κλειστές πόρτες.
Δεν πρόκειται για μία απλή σκιαγράφηση ιδεολογικού ξεπουλήματος ή διολίσθησης ενός τελευταίου των Μοϊκανών στη διαφθορά και στη συγκάλυψη. Απεναντίας, ο Σελέρ χτίζει ένα σύμπαν αυθύπαρκτο και γνήσια εφιαλτικό, ακριβώς γιατί λείπουν οι φανφάρες. Τα πάντα είναι λίγο πιο άσχημα από τα γεγονότα που τα χαρακτηρίζουν, το σώμα είναι λίγο πιο μολυσμένο από το σάπιο του δέρμα. Ένα κλειστό κύκλωμα γεμάτο άγραφους κανόνες στάθμισης συμφερόντων, διατήρησης των κεκτημένων, ανακύκλωσης και αυτοσυντήρησης.
Ο Σελέρ παιχνιδίζει στα όρια του πολιτικού θρίλερ, οικοδομώντας εσωτερική και καταπιεσμένη λεκτική ένταση, που επίτηδες δεν βρίσκει διέξοδο, γιατί δεν ψάχνει μία τέτοια εύκολη λύση. Πασπαλίζει το γλυκό με τζούρες δηλητηριώδους χιούμορ για να αφήσει ακόμη πιο έντονη γεύση, αφήνει την κάμερα του λειτουργήσει ως κατάσκοπος και ηδονοβλεψίας. Το θέαμα της σήψης είναι πάντα ευχάριστο κατά βάθος. Ο Βέλγος Ολιβιέ Γκουρμέ είναι, όπως υποδηλώνει και το επίθετό του, λαχταριστός στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Αποδίδει μία τεράστια γκάμα από ψυχολογικές διακυμάνσεις, από την παγερή αδιαφορία ως τις συναισθηματικές εξάρσεις, από την ιδεολογική στιβαρότητα ως την υστερία και τον πανικό.
Η ταινία αποφεύγει με τακτ να κουνήσει διδακτικά το δάκτυλο, δεν θέλει να μας μάθει ή να μας «αποκαλύψει» κάτι. Δεν καταφεύγει σε κλισέ δαιμονοποίησης ή ηρωικής αισιοδοξίας, απλούστατα και μεθοδικά μας βυθίζει σε ένα κόσμο απραξίας και δυσκαμψίας. Κυριότερο όπλο της, η χειροπιαστή απόδοση της αγωνίας που περιβάλλει μία a priori καταδικασμένη προσπάθεια. Στο σύμπαν της ταινίας, μοιάζει αδύνατο να ασκηθεί με συνέπεια και τιμιότητα ένα σημαντικό δημόσιο αξίωμα. Αδύνατο, γιατί η άσκηση προϋποθέτει τη διατήρηση, η οποία υπόκειται στους δικούς της ξεχωριστούς και ανίερους κανόνες. Μία λεπτολογική σπουδή στην αποκαρδιωτική σύγχρονη έννοια του «πολιτικού όντος». Το φινάλε κενό, χωρίς κανένα ζουμί ή μεδούλι, υπόκωφα δραματικό, γυμνό σαν θεατρική σκηνή μετά από παράσταση. Όπως ακριβώς και το παιχνίδι που παίζεται.
Ακολουθεί το τρέιλερ της ταινίας με ελληνικούς υπότιτλους:
