Σκηνοθεσία: Γουές Άντερσον
Παίζουν: Ριφ Φάινς, Τόνι Ρεβολόρι, Τίλντα Σουίντον, Τζουντ Λο, Γουίλεμ Νταφόε, Τζεφ Γκόλντμπλουμ
Διάρκεια: 100’
Ο λατρεμένος Γουές Άντερσον αντλεί έμπνευση από τον Αυστριακό συγγραφέα Στέφαν Τσβάιχ, επιστρατεύει ένα καστ αστέρων και μας εύχεται ευχάριστη διαμονή στο The Grand Budapest Hotel. Φυσικά, δεν ξεχνά να στολίσει κάθε δωμάτιο με όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν με συνέπεια το στιλ του όλα αυτά τα χρόνια. Η κατασκευή, το ύφος, τα πάντα είναι Γουές κι ακόμη κι αν τα έχουμε ξαναδεί, απολαμβάνουμε να τα δούμε ακόμη μια φορά.
Υπέροχα καδραρίσματα. Χρώματα σαν παστέλ πίνακες. Ζουμερά ζουμαρίσματα της κάμερας. Σινεφίλ αναφορές, αυτή τη φορά τόσο στον βωβό όσο και στα πρώτα βήματα του ομιλούντος κινηματογράφου. Σκηνές που θυμίζουν σλάπστικ κωμωδία. Μία συνεχής αίσθηση φάρσας και παρωδίας. Σφήνες μαύρου και περιπαικτικού χιούμορ. Μεγάλοι ηθοποιοί σε σύντομους ρόλους. Στολές για τον κάθε ρόλο που δεν βγαίνουν ποτέ. Μελαγχολία που εμφανίζεται σε δεύτερο μεν επίπεδο, μοιάζει δε αγιάτρευτη. Κάθε μα κάθε πλάνο είναι ένα μικρό αισθητικό κομψοτέχνημα, με τα πάντα να είναι προσεγμένα ως την τελευταία και παραμικρή λεπτομέρεια.
Αν κάνουμε μία αναδρομή στη φιλμογραφία του Γουές Άντερσον, θα εντοπίσουμε εύκολα πολλούς κοινούς και επαναλαμβανόμενους τόπους. Η μετάδοση μίας αίσθησης μεταξύ παραμυθιού και ημερολογίου. Η παράδοξη χροιά ιστοριών που μοιάζουν να βασίζονται μνήμες γεγονότων. Τα γεγονότα αυτά ίσως και να μην υπήρξαν ποτέ όμως. Ίσως και να είναι αποκυήματα μιας περίτεχνης φαντασίας. Σαν τις παιδικές αναμνήσεις που φιλτράρονται από την ενήλικη μελαγχολία και νοσταλγία. Το παιδί δεν βιώνει ποτέ την παιδική του ηλικία ως κάτι το ιδιαίτερο, μοναδικό και συναρπαστικό, ακριβώς διότι τη ζει σε παρόντα χρόνο.
Ο Γουές μας μεταφέρει σε κόσμους που ίσως και να μην υπήρξαν ατόφιοι, αλλά υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν ως έννοιες, ως σταθερές, ως σκέψεις και εικόνες. Το αν είναι «φανταστικές» ή «πραγματικές» μετά από κάποια στιγμή, ουδόλως μας απασχολεί. Είναι ολότελα αληθινές, αυτό μετράει. Οι βασικές ενστάσεις σε όλα τα παραπάνω και σε σχέση με τη νέα ταινία του Γουές είναι πάνω κάτω οι εξής. Μήπως επαναλαμβάνεται αυτιστικά; Μήπως όλο αυτό το εξαίσιο στήσιμο φανερώνει μία δυσκολία στο να εκφραστεί διαφορετικά και πληρέστερα; Μήπως καλύπτει την αδυναμία του για αληθινό συναίσθημα με όλο αυτό το γυαλιστερό περιτύλιγμα χαριτωμενιάς;
Αν θέλετε τη γνώμη μου, η απάντηση είναι «όχι» και μάλιστα με τρόπο κατηγορηματικό. Ο Γουές, μετά το Moonrise Kingdom, διατηρεί αφενός ανέπαφο το πανέμορφο μοτίβο, αφετέρου το παραλλάσσει κιόλας. Το εμπλουτίζει, το εμβαθύνει, το ομορφαίνει ακόμη περισσότερο. Υπό μία έννοια, το αναποδογυρίζει μάλιστα. Ένας ενήλικας που μένει πιστός στις αρχές του και συνεχίζει το ταξίδι ως το τέλος της διαδρομής, με το «παιδί» μαζί του και δίπλα του. Με το «παιδί» να είναι ο απώτερος σκοπός των πάντων, το ανομολόγητο βαθύ κίνητρο.
Σε δεύτερο πλάνο, όλα όσα κρύβονται στις πολλαπλές αφηγήσεις, οι οποίες διαπλέκονται μεταξύ τους. Η Ευρώπη και ο ανθρώπινος πολιτισμός, λίγο πριν ξεσπάσουν η πρωτόγνωρη φρίκη και η μέγιστη θηριωδία. Μόνα όπλα των άοπλων απέναντι στην κόλαση, η κουλτούρα, ο ρομαντισμός, οι ραφινάτοι τρόποι, η ευγένεια και η στιβαρότητα, σε μία μάχη μέχρι τέλους. Τι σημασία έχει κι αν είναι άνιση; Η πραγματική τραγωδία είναι να μην δοθεί ποτέ, η πραγματική ήττα είναι να μην κατέβεις στον αγωνιστικό χώρο.
Οι εύθραυστες και θολές αναμνήσεις μας. Τα ανέφικτα όνειρά μας. Τα αναπάντητα ερωτήματα μας. Όλα μπλέκονται σε ένα κύκλο που γύριζε αδιάκοπα ανέκαθεν. Και θα γυρίζει αδιάκοπα αύριο, μελλοντικά, για πάντα. Από γενιά σε γενιά, όλα είναι εκεί, έτοιμα να κληροδοτηθούν και να κληρονομηθούν. Το βιβλίο κλείνει στο τέλος, αλλά το μήνυμα είναι διαχρονικό. To «ταξίδι» στο The Grand Budapest Hotel δεν είναι απλώς ένα ταξίδι ωρίμανσης των βασικών ηρώων, είναι ένα οικουμενικό και πανανθρώπινο ταξίδι επαναπροσδιορισμού των αξιών. Ναι, ίσως ο Γουές να μιλάει για κόσμους που έχουν χαθεί προ πολλού, μαζί με τον πρωταγωνιστή του. Ίσως όμως να μπορούν να επιβιώσουν ή και να αναστηθούν. Αρκεί να υπάρξει στιλ και πάθος, αρκεί να βρεθούν στιλάτοι και παθιασμένοι άνθρωποι. Σαν τον πρωταγωνιστή του.
