Οι 10 ταινίες του Διαγωνιστικού Τμήματος, που θα διεκδικήσουν τον Χρυσό Αλέξανδρο στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι οι εξής:
H συνήγορος (110′), των Ρέιτσελ Λι Τζόους και Φιλίπ Μπελές
H Ισραηλινή δικηγόρος Λέα Τσεμέλ εργάζεται ως συνήγορος υπεράσπισης Παλαιστινίων κατηγορουμένων στο Ισραήλ εδώ και μια πεντηκονταετία, χωρίς να υποπίπτει σε διακρίσεις και διαχωρισμούς. Έχει προσφέρει τις υπηρεσίες της σε φεμινίστριες και φονταμενταλιστές, σε ειρηνικούς διαδηλωτές και ένοπλους μαχητές. Ένα συγκινητικό πορτρέτο μιας γυναίκας που έχει αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή της στην απονομή δικαιοσύνης και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βάζοντας το δικό της λιθαράκι για έναν καλύτερο κόσμο.
Καθρέφτισμα της Αφρικής (84′), του Μίσα Χέντινγκερ
Ο κινηματογραφιστής και ταξιδιωτικός συγγραφέας Ρενέ Γκαρντί (1909-2000) αποτύπωνε στα αρχεία του μια διαστρεβλωμένη εικόνα της Αφρικής και της ζωής των γηγενών της. Επιβεβαιώνοντας το ευρωπαϊκό φαντασιακό που ήθελε τη Μαύρη Ήπειρο να είναι ένας ειδυλλιακός εδεμικός τόπος, όπου ο σύγχρονος πολιτισμός δεν κατόρθωσε να εισβάλει, διαμόρφωσε τη ματιά πολλών γενεών, όχι μόνο στις γερμανόφωνες χώρες, αλλά και σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο. Ένα ντοκιμαντέρ που αναδεικνύει πώς η κατασκευή εικόνων και φυλετικών στερεοτύπων λειτουργεί ως μια μορφή αποικιοκρατίας, ως ένας καθρέφτης που επιστρέφει σ’ αυτόν που τον κοιτά ένα παραμορφωμένο είδωλο.
Αμυγδαλιά (80′), της Χριστίνας Φοίβη
«Αμυγδαλιά» είναι ένα δέντρο που ανθίζει πριν την άνοιξη.βΕίναι επίσης η λέξη που στοιχειώνει τη σκηνοθέτιδα της ταινίας ως παιδί, όταν πρωτοφτάνει στην ελλάδα. Τα βιώματά της μπλέκονται με εκείνα άλλων γυναικών που ψάχνουν χώρο σε αυτή την αφιλόξενη καρτ-ποστάλ της μεσογείου, παίζοντας με τα σύνορα γύρω τους και μέσα μας.
Animus Animalis (Μια ιστορία για ανθρώπους, ζώα και πράγματα, 69′) της Άιστε Ζεγκουλίτε
Ένας ταριχευτής, ένας εκτροφέας ταράνδων και ο υπάλληλος ενός μουσείου μάς ξεναγούν σ’ έναν παράξενο κόσμο, όπου τα όρια μεταξύ αληθινού και τεχνητού γίνονται εξαιρετικά δυσδιάκριτα και ασαφή. Πίσω από προθήκες, με διάκοσμο που αποπνέει μια μακάβρια αίσθηση απομίμησης της φύσης, τα ζώα μοιάζουν ασύλληπτα ζωντανά και παρατηρούν ασταμάτητα. Όσο, όμως, πιο έντονη γίνεται η ψευδαίσθηση τόσο πιο απότομη αποδεικνύεται η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας. Ένα ντοκιμαντέρ που αφουγκράζεται, όπως δηλώνει και ο τίτλος του, την ψυχή των ζώων.
Απολιθώματα (50′), του Πάνου Αρβανιτάκη
Οι δραστηριότητες της ΔΕΗ στην περιοχή της Εορδαίας μεταλλάσσουν τον τόπο, κάνοντάς τον να μοιάζει ξένος, ανοίκειος. Σε μια αέναη διαδικασία που δεν σταματά ποτέ, άνθρωποι και μηχανές στήνουν ένα σκηνικό δυσοίωνου μέλλοντος. Ο μόχθος και η ελπίδα διαφυγής εξανθρωπίζουν αυτό τον τόπο.
Σε επαφή (63′), του Πάβελ Ζιμίλσκι
Καθώς ο πληθυσμός ενός μικρού πολωνικού χωριού, που το όνομά του σημαίνει «αίμα παλιό», μειώνεται δραματικά μετά από ένα μαζικό ρεύμα μετανάστευσης στην Ισλανδία, οι παλαιότερες γενιές που έμειναν πίσω πασχίζουν να κρατήσουν επαφή με τους οικείους τους μέσω Skype. Μια πολυεπίπεδη, ευφάνταστα κινηματογραφημένη ελεγεία για τις χειρονομίες αγάπης που διαλύουν την απόσταση σ’ έναν ολοένα και πιο σύνθετο κόσμο, κάνοντας ανάγλυφες τις εικόνες κακής ανάλυσης που πλημμυρίζουν τις οθόνες μας, αλλά και για τις νέες τεχνολογίες που στηρίζουν τις νέες αισθητηριακές γεωγραφίες της ανάγκης.
Οι χαμένες ψυχές της Μοσούλης (80′), των Φραντσέσκα Μανόκι και Αλέσιο Ραμέντσι
H ρήση «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα» περιγράφει, άραγε, και την περίπτωση των ορφανών που άφησαν πίσω τους οι νεκροί μαχητές του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ; Πιάνοντας το νήμα από τα συντρίμμια που άφησε ο πόλεμος στη Μοσούλη, το ντοκιμαντέρ εξετάζει αν στην ιρακινή κοινωνία θα επικρατήσει η προσπάθεια για συμφιλίωση ή τα εκδικητικά αντίποινα. Παιδιά που στερήθηκαν κάθε υποψία αθωότητας και εκπαιδεύτηκαν ώστε να γίνουν βομβιστές αυτοκτονίας έχουν μια τελευταία ευκαιρία στη ζωή. Αρκεί να μην επικρατήσει το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», οδηγώντας ακόμη μία γενιά στο τυφλό μίσος.
Λεμεμπέλ (96′), Ζοάνα Ρεπόσι Γκαριμπάλντι
Μια αναδρομή στον βίο και τα πεπραγμένα του Χιλιανού εικαστικού καλλιτέχνη και συγγραφέα Πέδρο Λεμεμπέλ,ένα ταξίδι καλλιτεχνικής δημιουργίας και αντίστασης μέσα σε μια συντηρητική κοινωνία, από τα πρώτα χρόνια της αφάνειας μέχρι την εποχή της καταξίωσής του. Μέσα από προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο, συνεντεύξεις και αρχειακό υλικό από εμβληματικές παραστάσεις, σκιαγραφείται το συγκινητικό πορτρέτο ενός καλλιτέχνη που, επί Πινοσέτ, μετατράπηκε σε σύμβολο της queer κουλτούρας και έδωσε, με όπλο την τέχνη του, σθεναρή μάχη ενάντια σε κάθε μορφή κομφορμισμού και αυταρχισμού.
Ταξιδιώτης του μεσονυχτίου (86′), του Χασάν Φαζιλί
Όταν το θεοκρατικό καθεστώς των Ταλιμπάν τον επικήρυξε, ο Αφγανός θεατρικός και κινηματογραφικός σκηνοθέτης Χασάν Φαζιλί είχε μόνο μία επιλογή: την άτακτη φυγή. Ένα συγκινητικό ημερολόγιο καταστρώματος, το οποίο εξιστορεί έναν καταναγκαστικό εκπατρισμό. Ένα ντοκιμαντέρ που λειτουργεί ως τρανταχτή απόδειξη για την ασύλληπτη βία με την οποία έρχονται αντιμέτωποι όσοι είναι αναγκασμένοι να ταξιδεύουν νύχτα. Εξόριστοι από τον ίδιο τους τον τόπο, προχωρούν σιωπηλά και φοβισμένα, με τον θάνατο να παραμονεύει σε κάθε βήμα.
Νορμάλ (70′), της Αντέλε Τούλι
Ένα ψηφιδωτό από καθημερινά στιγμιότυπα, κινηματογραφημένα στην Ιταλία απ’ άκρη σ’ άκρη, που αποτυπώνουν τον τρόπο με τον οποίο εγγράφονται η ανδρική και η γυναικεία ταυτότητα στον ψυχισμό των ανθρώπων. Ένα ντοκιμαντέρ που αιχμαλωτίζει τις κομβικές στιγμές στη διαδρομή της ζωής, από τη γέννηση μέχρι την ενηλικίωση, με το κοινωνικό φύλο να διαμορφώνει τις επιθυμίες, τη συμπεριφορά, τα όνειρα και τους φόβους μας. Μια χορογραφημένη παρέλαση εικόνων, οι οποίες καταγράφουν και παράλληλα αξιολογούν, ωθώντας μας να διερωτηθούμε πώς ακριβώς σχηματίζεται η έννοια του «κανονικού».
