Σκηνοθεσία: Ντανιέλ Καλπαρσόρο
Παίζουν: Ραούλ Αρέβαλο, Αούρα Γκαρίδο, Σέρχιο Μουρ
Διάρκεια: 92’
Μεταφρασμένος τίτλος: “Το μυστικό της πεταλούδας”
Το ισπανικό σινεμά, τα τελευταία χρόνια, μας έχει δώσει λαμπρά δείγματα στον χώρο των genre movies παντός τύπου (heist movies, whodunit, ψυχολογικά θρίλερ, ταινίες τρόμου), με δαιδαλώδη σενάρια που βρίσκουν τον τρόπο να ισορροπούν υπό το βάρος των απίθανων συμπτώσεων, με στέρεα δομημένους χαρακτήρες, με σεβασμό στο καταστατικό και τις διδαχές των διαφόρων κινηματογραφικών ειδών.
Όταν, λοιπόν, ετοιμάζεσαι να δεις τη νέα ταινία του σκηνοθέτη Ντανιέλ Καλπαρσόρο, η οποία έρχεται 2 χρόνια μετά το καλοκουρδισμένο heist movie Ποιος κλέβει ποιον;, με πρωταγωνιστή τον υπέροχο Ραούλ Αρέβαλο, που έχουμε θαυμάσει τόσο ως ηθοποιό (Μικρό νησί) όσο και ως σκηνοθέτη (Η οργή ενός υπομονετικού ανθρώπου), οι προσδοκίες είναι αυτόματα υψηλές.
Δυστυχώς, όμως, το El Aviso (σχεδόν ακατανόητη η επιλογή της ελληνικής διανομής να διαφοροποιηθεί από τον πρωτότυπο τίτλο που μεταφράζεται στα ελληνικά ως «Η προειδοποίηση» και να στραφεί σε αυτό το τρομερά παραπλανητικό «Το μυστικό της πεταλούδας») όχι απλώς δεν στέκεται στο ύψος αυτής της πρόσφατης παράδοσης, αλλά απογοητεύει ποικιλοτρόπως και πολυπλεύρως. Αρχής γενομένης από το κλίμα πανικού, βιασύνης και αχρείαστης πρεμούρας που μεταδίδουν το αγχωμένο μοντάζ και το τσαπατσούλικο ντεκουπάζ των πρώτων σεκάνς.
Οι δύο ιστορίες αδιανόητων συμπτώσεων, με χρονική διαφορά μιας δεκαετίας, που αποτελούν τη βάση ενός ασουλούπωτου και κακήν κακώς διατυπωμένου μυστηρίου, παρελαύνουν με τη μορφή ατάκτως ερριμμένων θραυσμάτων, τα οποία σε καμία στιγμή δεν κατορθώνουν να μεταδώσουν μια αίσθηση συνοχής. Η ταινία, αντί να μας υποβάλλει σταδιακά σε ένα κλίμα ιντριγκαδόρικης περιέργειας, μας βροντοφωνάζει με ντουντούκα ότι κάτι απόκοσμο συμβαίνει εδώ και τώρα, μη τυχόν αφαιρεθούμε και δεν το αντιληφθούμε έγκαιρα κι επαρκώς.
Το El Aviso εκτροχιάζεται με συνοπτικές διαδικασίες από την οποιαδήποτε υπόνοια ξεσκεπάσματος ενός αληθοφανούς αινίγματος, και διολισθαίνει σε ένα υποτιθέμενα δράμα -εξίσου υποτιθέμενων- μεταφυσικών διαστάσεων, το οποίο αδυνατεί να βρει τον τρόπο να χτίσει το κατάλληλο υπόβαθρο ώστε να αναπνεύσει δραματουργικά, υφολογικά, αισθητικά, εγκεφαλικά. Οι σεναριακές απιθανότητες και οι αποκαλύψεις καταφθάνουν μπουλουκηδόν και σχεδόν απρόσκλητες (δίχως, δηλαδή, να τις προετοιμάζει η πλοκή, τα δρώμενα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ο φιλμικός σκελετός) και στοιβάζονται κακήν κακώς, χωρίς καμία πρόνοια ή φροντίδα.
Εν ολίγοις, το αρχικό εύρημα, που δεν είναι ακριβώς εύρημα, αλλά ουρανοκατέβατο δεκανίκι, δεν λειτουργεί ως βάση ή ως θεμέλιο, αλλά περισσότερο ως ένα τραβηγμένο από τα μαλλιά και ψυχαναγκαστικό ευφυολόγημα. Για να τα θέσουμε πιο απλά, το σενάριο της ταινίας δεν καταρρέει από το βάρος των αδιανόητων συμπτώσεων, αλλά από την ασύλληπτη έλλειψη ενός στοιχειώδους κανονιστικού πλαισίου.
Κάπως έτσι, όλα τα επιμέρους στοιχεία των βασικών χαρακτήρων, τα οποία χρήζουν εξερεύνησης, χάσκουν αναξιοποίητα. Ένα κακοφτιαγμένο ντεκόρ δευτέρας διαλογής, που τοποθετείται μόνο και μόνο για να γεμίσει ένα αδειανό και λειψό ψαχνό. Η μαθηματική ακολουθία -που σχεδόν αποκτά ανθρωπόμορφες διαβολικές διαστάσεις- που παρασέρνει ανυποψίαστους ανθρώπους στον χαμό τους μοιάζει αποκομμένη από τα πάντα, χωρίς κανείς και τίποτα να είναι σε θέση να τη στηρίξει, να την ξεψαχνίσει, να την αναλύσει, να την αφουγκραστεί.
Το μοναδικό θετικό γνώρισμα της ταινίας εντοπίζεται στην άνετη και ευχερής μεταπήδηση στα διαφορετικά χρονικά επίπεδα (που είναι επί της ουσίας δύο, τα υπόλοιπα άλματα στον χρόνο έχουν περισσότερο τη χροιά στιγμιότυπου), η οποία όμως είναι καταδικασμένη να πέσει στο κενό, καθότι, από ένα σημείο και μετά, το ενδιαφέρον για την τελική λύση του (λέμε τώρα) μυστηρίου σχεδόν εξανεμίζεται. Γεγονός απόλυτα λογικό κι αναμενόμενο, καθότι είναι πραγματικά αδύνατον να βυθιστείς σε οποιαδήποτε αγωνία, αν προηγουμένως δεν έχεις πειστεί ολόψυχα πως υφίσταται λόγος και αιτία.
