Σκηνοθεσία: Νουρί Μπιλγκέ Τζεϋλάν
Παίζουν: Νουρί Μπιλγκέ Τζεϋλάν, Ούμπρε Τζεϋλάν, Ναζάρ Κιριλμίς
Διάρκεια: 101′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Κλίματα”
O Νουρί Μπιλγκέ Τζεϋλάν, έχοντας διατελέσει φωτογράφος προτού γίνει σκηνοθέτης, χρησιμοποιεί τη φωτογραφία σαν αδιόρατο υποστύλωμα μίας ιστορίας με ορόφους και διακλαδώσεις. Ο φωτογραφικός φακός συμπληρώνει και επιβεβαιώνει τα όσα έχουν αφήσει να εννοηθούν οι εντέχνως αραιοί διάλογοι και οι σχεδόν ομιλούσες σιωπές. Και θέτει τις τις βάσεις για την εικονογράφηση μίας απελπισμένης και αδιέξοδης ανδρικής περιπλάνησης προς αναζήτηση αγάπης και συντροφικότητας. Ο Τζεϊλάν μας καλεί να δείξουμε τρυφερότητα προς τον ήρωα, δίχως όμως να μας εκβιάζει για οποιαδήποτε συγχώρεση ή κατανόηση.
Παρατηρεί και καταγράφει μία εμφανή πραγματικότητα, αρνείται να την αξιολογήσει ηθικά, αποδεχόμενος απλούστατα τη βαθιά ανθρώπινη ταυτότητά της. Στην πρώτη και βασική πνευματική περιπλάνηση, εμπεριέχεται και μία δεύτερη, των γεωγραφικών, ιστορικών και πολιτισμικών επιπέδων της αχανούς και μυστηριώδους τουρκικής χώρας. Οδοιπόρος είναι, στην ουσία, ο ίδιος ο Τζεϋλάν, μέσω του ήρωα που υποδύεται (ενώ το βασικό γυναικείο ρόλο του συνοδοιπόρου ενσαρκώνει η σύζυγος του, Ούμπρε), θυμίζοντας εντονότατα τον Τόνι Λεούνγκ στις ταινίες του Γουόνγκ Καρ Γουάι, σε μία πιο μεσανατολική κόπια.
Το Iklimler είναι χωρισμένο σε τρία ευδιάκριτα, αλλά άρρηκτα δεμένα, κεφάλαια. Στην πρώτη πράξη, μεταφερόμαστε στα μεσογειακά παράλια, όπου όλα τα στοιχεία του καλοκαιριού (ιδρώτας, άμμος, καυτός ήλιος) είναι σχεδόν ψηλαφιστά. Η οριστική ρήξη και ο θάνατος μίας επαφής που πασχίζει να ανά-γεννηθεί προοικονομούνται συνεχώς και επέρχονται σε ένα βίαιο φινάλε. Αυτή ακριβώς η βίαιη -και φαινομενικά ξαφνική- αναλαμπή αποτελεί τη μεταβατική γέφυρα για τη δεύτερη πράξη που τοποθετείται, στη βροχερή και μουντή Κωνσταντινούπολη. Τη νωχελικότητα και την εσωστρεφή απάθεια διαδέχονται η έκρηξη, το πάθος και η λαγνεία. Αναδύεται μία ηδονική οσμή κινδύνου, ενώ η σεξουαλική επαφή ισορροπεί ανάμεσα στην έλξη και την επιβολή.
Θα ακολουθήσει η επιλογική τρίτη πράξη, που θα διαδραματιστεί στα απόκοσμα και παραμυθένια τοπία της τουρκικής ενδοχώρας. Η μοναξιά σαρώνει, η κενότητα τσακίζει κόκαλα και μαζί κατεδαφίζουν το ναρκισσιστικό και αυτάρκες προσωπείο. Η μελαγχολία της χαμένης ανάμνησης κυριαρχεί και η αδυναμία δεν έχει καμία πρόθεση να κρυφτεί. Ήταν όμορφα στο παρελθόν, άραγε θα είναι στο μέλλον εξίσου ωραία; Ήταν βέβαια και άσχημα στο παρελθόν, όχι μόνο όμορφα, αλλά αυτό θα το θυμηθούμε κάποια άλλη στιγμή. Ο Τζεϋλάν μας υποδεικνύει το απόλυτα φυσικό, άρα και πραγματικό. Οι εποχές αντικαθιστούν η μία την άλλη και το «κλίμα» μεταβάλλεται ραγδαία και αδιάκοπα.
Οι άνθρωποι λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο μηχανισμό. Βρίσκονται σε αέναη κίνηση, είναι εύθραυστοι και ευμετάβλητοι, εκτεθειμένοι στις αλλαγές που συντελούνται ολόγυρά τους και τους περιβάλλουν. Οι, εκ πρώτης όψεως, ανεξήγητες και ακραίες μεταστροφές μας δεν είναι παρά ισότιμα αληθινές και υπαρκτές πτυχές του εαυτού μας. Είμαστε πάντα οι ίδιοι, πάντα ο εαυτός μας και κάνουμε αέναους κύκλους γύρω από τον άξονά μας. Εδώ ολόκληρη Ιστορία, με το «ι» κεφαλαίο, επαναλαμβάνεται, την πρώτη φορά ως τραγωδία, τη δεύτερη ως φάρσα. Οι ιστορίες μας, με το «ι» λιλιπούτειο, μοιάζουν με ηχογραφημένο μήνυμα τηλεφωνητή.
