Ποιο είναι το αδιόρατο νήμα που μπορεί να συνδέσει τον Jay Z, τα βραβεία Γκράμι κι ένα ένα βραχύβιο ελληνικό συγκρότημα ψυχεδελικής ροκ που έβγαλε μονάχα ένα δίσκο στη δεκαετία του ’70; Μια απίθανη ιστορία που ξετυλίγεται μπροστά στα εμβρόντητα μάτια μας, στο ντοκιμαντέρ Τα 4 επίπεδα της ύπαρξης, της Ηλιάνας Δανέζη, που προβάλλεται την Πέμπτη 18/4 (20.00), στον κινηματογράφο Παύλος Ζάννας, στο πλαίσιο του In-Edit Thessaloniki 2019. Η οποία κατόρθωσε να φτιάξει ένα ντοκιμαντέρ που αποπνέει μία αυθεντική αίσθηση αβίαστου, λες και οι πρωταγωνιστές διηγούνται την ιστορία σε κάποιον που την έχει βιώσει μαζί τους από πρώτο χέρι, ενόσω συνέβαιναν τα γεγονότα.
Η απίθανη ιστορία του ντοκιμαντέρ συνοψίζεται πάνω-κάτω στα εξής γεγονότα: το 1974, οι νεαροί φίλοι από το Ίλιον της Δυτικής Αττικής σχηματίζουν το γκρουπ τους, γράφουν μουσική, παίζουν σε αυτοσχέδια προβάδικα, ηχογραφούν τα τραγούδια του ενός και μοναδικού τους δίσκου και κάνουν πράξη την δική τους μουσική «επανάσταση». Αργότερα η «επανάσταση» έδωσε τη θέση της στα χρόνια της κανονικότητας και στις υποχρεώσεις της ενήλικης ζωής τους. Ο δίσκος, ωστόσο, ακολούθησε μια μοναχική και ανεξέλεγκτη πορεία! Από τις προθήκες των λιγοστών δισκάδικων της Αθήνας, έφτασε σε συλλέκτες από όλα τα μέρη του κόσμου αλλά και στα αυτιά μουσικών παραγωγών από την Αμερική. Το 2009 άτομα από την δισκογραφική εταιρεία του Jay Z αναζήτησαν τον Θανάση Αλατά, μέλος της μπάντας και συνθέτη πολλών από τα τραγούδια του δίσκου ζητώντας του την άδεια να χρησιμοποιήσουν τμήμα ενός εκ των τραγουδιών του δίσκου των 4 επιπέδων της Ύπαρξης. Έτσι, το Κάποια μέρα στην Αθήνα γίνεται τμήμα του Run this Town (που τραγουδά η Rihanna, o Jay Z και ο Kanye West) κατακτώντας μάλιστα Grammy το 2010 στην κατηγορία του καλύτερου χιπ χοπ τραγουδιού!
Η Ηλιάνα Δανέζη παίρνει τον λόγο και μας αναφέρει σχετικά: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πρόκληση για έναν κινηματογραφιστή από το να γκρεμίσει το τείχος της αμηχανίας μεταξύ αυτού και των πρωταγωνιστών του και να εγκαινιάσει μια σχέση αμφίδρομης και ειλικρινούς επικοινωνίας. Το μυστικό, στην συγκεκριμένη περίπτωση είχε να κάνει με την χρονική στιγμή εντός της οποίας οι ανάγκες όλων μας συναντήθηκαν! Εγώ από την μία είχα την ανάγκη να ακούσω και να καταγράψω μια πολύ αισιόδοξη ιστορία και εκείνοι είχαν την ανάγκη να την αφηγηθούν.. Έτσι αμφότεροι εξασφαλίσαμε ότι αυτές οι μαρτυρίες θα ορίσουν ένα τρυφερό κινηματογραφικό ημερολόγιο των νεανικών τους χρόνων ξορκίζοντας τη λήθη στο όνομα της «κινηματογραφικής αθανασίας». «Τα 4 Επίπεδα της Ύπαρξης» μου άνοιξαν την πόρτα του σπιτιού, της δουλειάς τους, με γνώρισαν στους φίλους τους, μου μίλησαν για την μουσική, τις νεανικές τους τρέλες, μοιράστηκαν τα όνειρά τους και τα αδιέξοδά τους κι εγώ προσπάθησα να σας τα μεταφέρω με τρυφερότητα και σεβασμό. Νομίζω ότι τα καταφέραμε!»
Τα 4 επίπεδα της ύπαρξης προβλήθηκαν στο πλαίσιο του πρόσφατου 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αποσπώντας, μάλιστα, το βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Η χαρά, η συγκίνηση και η έκπληξη της Ηλιάνας, όταν ανέβηκε στη σκηνή του «Ολύμπιον» για να παραλάβει το βραβείο ήταν κάτι παραπάνω από έκδηλες. «Το βραβείο της ΠΕΚΚ είναι ένα εξαιρετικά τιμητικό βραβείο για έναν κινηματογραφιστή πόσο μάλλον για μία σκηνοθέτη που κάνει το ντεμπούτο της, γι’ αυτό και την ευχαριστώ θερμά! Πέρα από υπέρτατη τιμή δεν ήταν μόνο επιβράβευση. Ήταν η απόλυτη δικαίωση. Όχι μόνο για μένα αλλά για την εταιρεία παραγωγής (Laika Productions) που «επένδυσε» σε αυτό το εγχείρημα και για όλα τα άτομα που πίστεψαν σε μένα και έδωσαν τον χρόνο, την εργασία, την ψυχή τους σε όλο αυτό. Αυτή η ταινία ξεχειλίζει από μεράκι και αναβλύζει αγάπη και αφοσίωση. Δύο από τα μέλη του συγκροτήματος ήταν παρόντα στην τελετή λήξης – βράβευση και την βίωσαν όπως αρμόζει σε “rock stars” του δικού τους βεληνεκούς.. με στωικότητα (στην αρχή), γιατί μετά ακολούθησαν οι πανηγυρισμοί και η συγκίνηση! Η διαδικασία δημιουργίας του ντοκιμαντέρ ήταν για όλους ένα ταξίδι γνώσης του Εαυτού και του Άλλου και μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση, απολογισμό και επαναπροσδιορισμό», δήλωσε χαρακτηριστικά η σκηνοθέτις της ταινίας.
Η βραχύβια πορεία της μπάντας, σχεδόν σαν πεφταστέρι που χάνεται στον ουρανό, σε συνδυασμό με τον θάνατο του μπασίστα του συγκροτήματος μετατρέπει την ταινία σε έναν άτυπο φόρο τιμής στο εφήμερο και το φευγαλέο. Μια υπενθύμιση ότι ορισμένες στιγμές μπορούν να διαρκέσουν αιώνια. «Μέσα από αυτήν την ταινία διαπίστωσα ότι το εφήμερο και το φευγαλέο πολλές φορές είναι και αυτά που ορίζουν σαν καταλύτης το μόνιμο και το σταθερό της ζωής μας.. Οι στιγμές και οι άνθρωποι χάνονται όταν εμείς τους καταδικάσουμε στη λήθη. Γι’ αυτό και μέσω της ταινίας τα 4 Επίπεδα αποτίουν φόρο τιμής στην Ύπαρξη», αναφέρει σχετικά η Ηλιάνα.
Τα ντοκιμαντέρ που έχουν στο επίκεντρό τους κάποιον καλλιτέχνη, πολύ συχνά δεν βρίσκουν τρόπο να οχυρωθούν απέναντι σε κάποιες προφανείς –αλλά εν τέλει πάντα ύπουλες- παγίδες: την απλή γεγονοτική καταγραφή, λλά και την άνευ όρων αγιοποίηση. Τα 4 επίπεδα της ύπαρξης ξεπερνούν αυτούς τους σκόπελους και μετατρέπονται σταδιακά σε μια ταινία για το πέρασμα του χρόνου και τις αναπόδραστες αλλαγές που επιφέρει. «Ξέρετε, το άκρως ενδιαφέρον σε μια ταινία είναι οι πολλαπλές αναγνώσεις στις οποίες υπόκειται από τον κάθε θεατή! Θα συμφωνήσω μαζί σας και θα προσθέσω ότι αυτή η ταινία είναι παράλληλα και ένας φόρος τιμής στον άνθρωπο που περιφρουρεί, σέβεται και παθιάζεται με ό,τι καταπιάνεται. Ακόμη αποτελεί κι έναν άτυπο ύμνο της παρέας μιας και μόνο οι παρέες οι ενωμένες, γράφουν τελικά την ιστορία, όπως είθισται να λέγεται»…
Κλείνοντας την όμορφη κουβέντα μας, η Ηλιάνα Δανέζη αναφέρθηκε στα τηλεοπτικά Στέκια, που τόσο έχουμε αγαπήσει, όσο και στα μελλοντικά της σχέδια. «Τα Στέκια: Ιστορίες Αγοραίου Πολιτισμού διανύουν τον τέταρτο κύκλο τους μέσα από την συχνότητα της ΕΡΤ 2. Ήταν το όραμα του σκηνοθέτη και αγαπημένου μας Νίκου Τριανταφυλλίδη το οποίο και συνεχίζεται μετά από τον θάνατό του, σε παραγωγή της Laika Productions και καλλιτεχνική διεύθυνση της (συντρόφου και αδελφής μου) Μαρίνας Δανέζη. O Νίκος μας κληρονόμησε την αγάπη και την αφοσίωσή του για τα Στέκια, τον ενθουσιασμό του στο άκουσμα μιας νέας ιστορίας, το πάθος της ανακάλυψης το αόρατου νήματος που δένει τους χώρους και τους ανθρώπους. Έτσι τα Στέκια επισκέπτονται από τα πατσατζίδικα και τα μπαρμπέρικα, μέχρι της Ντίσκο και τα προβάδικα και από τα Φιλολογικά Καφενεία μέχρι το Ρόδον Club και τα γήπεδα παραδίδοντας μαθήματα συμπυκνωμένης «πατριδογνωσίας». Κάθε επεισόδιο και άλλος σκηνοθέτης, μια άλλη οπτική, μια διαφορετική σκηνοθετική προσέγγιση. Για την ώρα θα σκηνοθετήσω το τελευταίο επεισόδιο της σειράς, ενώ δεν σας κρύβω ότι τελευταία με «βασανίζει» δημιουργικά μια νέα ιδέα που θα αποτελέσει την πρώτη ύλη για την δεύτερη μου μεγάλου μήκους ταινία τεκμηρίωσης!»
