Σκηνοθεσία: Ντάνι Μπόιλ
Παίζουν: Χιμές Πατέλ, Λίλι Τζέιμς, Εντ Σίραν
Διάρκεια: 116′
Το Yesterday γεννιέται, βρίσκει σφυγμό, ορθώνει ανάστημα και χαράζει ρότα στη βάση ενός αδιανόητου “high concept” (ενός απίθανου “what if” σεναριακού ευρήματος, για να το διατυπώσουμε απλούστερα). Φανταστείτε, λοιπόν, ότι το καλλιτεχνικό έργο και η μουσική κληρονομιά των Beatles αφανίζονται αυτοστιγμεί από προσώπου Γης. Χωρίς περαιτέρω επεξηγήσεις, χωρίς περιττά πώς και γιατί, χωρίς κάποια περίπλοκη sci-fi πλατφόρμα να ρίχνει βαριά σκιά στην παρανοϊκή αυτή σύλληψη, το Yesterday εκμεταλλεύεται στο έπακρο την πρωταρχική του μαγιά.
Προκαλεί αβίαστο και αυθόρμητο γέλιο, αξιοποιεί στην εντέλεια το αιωνίως άφθαρτο υπόβαθρο των Beatles, σκαρώνει μια ανάλαφρη σάτιρα για τη μουσική βιομηχανία του σήμερα, και -προτού προλάβει να φθαρεί ή να εκτεθεί- αναδιπλώνεται συνετά σε μια πιο low-key ματιά. Μια ματιά ολότελα ταιριαστή και σύμφυτη με τη σεναριακή πένα που το υπογράφει.
Διότι το Yesterday είναι πρωτίστως μια ταινία του σεναριογράφου, παρά του σκηνοθέτη, μιας και ο Ντάνι Μπόιλ αποφεύγει (ευτυχώς) τους επιδειξιμανείς μανιερισμούς, στους οποίους μας έχει υποβάλλει συχνά-πυκνά στην καριέρα του, δίνοντας άπλετο χώρο στο σενάριο του Ρίτσαρντ Κέρτις να προσφέρει τα ταπεινά (αλλά τόσο καλοδεχούμενα) θέλγητρά του. Κι αν το όνομα του ανθρώπου που ξεκίνησε την καριέρα του ως σταθερός συνεργάτης του Ρόουαν Άτκινσον (τόσο στο Blackadder όσο και στο Mr. Bean) φαντάζει αρχικά άγνωστο, να σας ενημερώσουμε πως πρόκειται για τον σεναριογράφο που χάρισε στη (βρετανική) φλεγματική ρομαντική κομεντί τις καλύτερες στιγμές της. Τέσσερις γάμοι και μία κηδεία, Μια βραδιά στο Νότινγκ Χιλ και Love Actually τα σπουδαιότερα γαλόνια στο πέτο του Κέρτις, ο οποίος διαθέτει την ικανότητα να μετατρέψει αυτή την εξωφρενική απιθανότητα σε χειροπιαστή και ταξιδιάρικη συνθήκη της διπλανής πόρτας.
Ένα οικουμενικό black out 12 δευτερολέπτων, λοιπόν, στο οποίο υποβάλλεται ανεξήγητα και ουρανοκατέβατα ολόκληρη η ανθρωπότητα, είναι το εισιτήριο του Τζακ (ικανοποιητικότατος ο πρωτοεμφανιζόμενος Χιμές Πατέλ, μια ινδική βερσιόν του Χιου Γκραντ) για την επιτυχία, καθότι μοιάζει να είναι ο μόνος (;) άνθρωπος στον πλανήτη που γνωρίζει τι εστί Beatles. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, η μουσική καριέρα του Τζακ κινούταν στα όρια του παιδιάστικου και πεισματάρικου καπρίτσιου: μονοψήφιο ακροατήριο, ψόφιο χειροκρότημα από φίλους και γνωστούς, μηδενική αναγνωρισιμότητα.
Μόνο του στήριγμα σε αυτή τη σταυροφορία ατελείωτης αποτυχίας η βοηθός/μάνατζερ/σοφέρ/groupie/αιωνίως και αθεράπευτα ερωτευμένη Ελ (Λίλι Τζέιμς). Ένας φύλακας-άγγελος και ισόβιος εμψυχωτής, που διοχέτευε όλο το φορτίο της σιωπηλής αγάπης στην υποστήριξη ενός απατηλού ονείρου. Ο Τζακ και η Έλι, παιδιόθεν αδερφικοί φίλοι, είναι εγκλωβισμένοι στην ερωτική πράσινη γραμμή. Στη χαώδη εκείνη απόσταση που χωρίζει το προαιώνιο «δίπλα» από το ανήκουστο «μαζί».
Η τρυφερότητα του Yesterday, πάντως, καθρεφτίζεται όχι τόσο στο γλυκανάλατο ρομάντζο του, αλλά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τον βασικό του ήρωα. Ο Τζακ δεν χρωματίζεται ως ένας απατεωνίσκος που επιζητά την ανέξοδη καταξίωση, αλλά ως ένα ευαίσθητο αγόρι που παλεύει να προλάβει το τρένο της ενηλικίωσης και βασανίζεται από το τίμημα μιας κλεμμένης δόξας. Αρπάζει μεν την προφανή ευκαιρία που απλώνεται μπροστά του, αλλά την ίδια στιγμή ασφυκτιά και πασχίζει να ξεφύγει από ένα ψέμα στο οποίο έχει εμπλακεί σχεδόν ερήμην του. Ευτυχώς, with a little help from his (new) friends, θα βρει τον τρόπο και την ευκαιρία να αποφορτίσει τις ενοχές του.
Το στίγμα του κλέφτη θα έχει ήδη υποχωρήσει, άλλωστε, τη στιγμή που θα του απονεμηθεί ένα χρίσμα που ούτε καν είχε φανταστεί: αυτό του αγγελιοφόρου μιας πανέμορφης αλήθειας που έχει θαφτεί κάτω από τα ερείπια της λήθης. Πώς, αλήθεια, θα ήταν ένας κόσμος που θα ξημέρωνε χωρίς την παρακαταθήκη των Beatles; Πέραν κάθε αμφιβολίας, ένας κόσμος αφόρητα πιο γκρίζος και ανήλιαγος, ένας κόσμος που ξάφνου θα στερούταν δια παντός μια ομορφιά την οποία θεωρούσε δεδομένη.
Το Yesterday, πέρα από τις αναμενόμενες (και λίγο πατενταρισμένες) στιγμές ανεκδοτικού ξεκαρδίσματος που προσφέρει, αποτίνει ένα γλυκό φόρο τιμής σε μια πατροπαράδοτη ιεροτελεστία: η πρώτη σπίθα χάρη σε ένα ζευγάρι αυτιά που διέκρινε την ευφυΐα εκεί που υπόλοιποι άκουγαν ένα ακαθόριστο συρφετό από μελωδίες, το ταξίδι της δημιουργίας, η breakthrough ευκαιρία (ενδιαφέρουσα η «πειραγμένη» εκδοχή του εαυτού του, που υποδύεται ο αληθινός pop star Εντ Σίραν, ο οποίος είναι μάλιστα και γέννημα-θρέμμα του Σάφολκ, τόπου καταγωγής του κεντρικού ήρωα της ταινίας), η αναμέτρηση με τη φήμη και τη δόξα. Με ενδιάμεσο στάδιο μια ελαφρώς απλοϊκή στηλίτευση του (όντως εμετικού) σύγχρονου star system, το Yesterday καταλήγει στο τελικό επιμύθιο.
Πόσο εφικτό είναι να εκπέμψεις πάθος και ειλικρίνεια όταν απλώς μετατρέπεσαι σε singing head που απαγγέλλει, πόσο εύκολο είναι να απομονώσεις την τέχνη από το βίωμα, πόσο πιο αυθεντικό δείχνει, ακούγεται και φαίνεται το οτιδήποτε όταν ενδύεται με μια οσμή αλήθειας; Δυστυχώς, στην τελική στροφή, η αφέλεια και η προβλεψιμότητα παίρνουν το πάνω χέρι –η αλήθεια να λέγεται. Ακόμη κι έτσι, όμως, ίσως και να καταλήξεις να ψιθυρίζεις ομπλαντί-ομπλαντά, ακόμη και δεν λέγεσαι Ντέσμον ή Μόλι (Τζόουνς).
