Σκηνοθεσία: Ζακ Οντιάρ
Παίζουν: Τζον Σι Ράιλι, Γιόακιν Φίνιξ, Τζέικ Τζίλενχαλ
Διάρκεια: 121′
Ο κινηματογραφικός κόσμος του –βραβευμένου με Χρυσό Φοίνικα για το Dheepan– Ζακ Οντιάρ είναι διάσπαρτος από χαμένες και ψυχικά ακρωτηριασμένες ανδρικές ψυχές. Φιγούρες ημιτελείς, δέσμιες μιας προπατορικής εκκρεμότητας, ενός συνεχούς ψυχαναγκασμού αποδείξεων και υπερβάσεων. Φιγούρες που αποζητούν το νόημα σε έναν αυτόκλητο αγώνα για εκδίκηση (Κοίτα τους άνδρες να πέφτουν, 1994), πασχίζουν να εφεύρουν δάφνες ηρωισμού για να ανταποκριθούν σε μια παρακαταθήκη που τους φορτώθηκε ερήμην τους (Ένας πολύ διακριτικός ήρωας, 1996), επιστρατεύουν τη ρώμη τους για να θέσουν υπό την προστασία τους ένα αδύναμο –αλλά εν τέλει πολύ πιο αυθύπαρκτο- έτερον ήμισυ, ως εξιλέωση των παλιών λαθών (Πάνω στα χείλη, 2000 / Σώμα με σώμα, 2012), παλεύουν να απεκδυθούν μια ζωή δανεική και ξένη, που κυλά στο αίμα τους από καταβολής χρόνου (Ο χτύπος που έχασε η καρδιά μου, 2005), μετατρέπονται από αμνοί σε λύκους ή θυμούνται πως υπήρξαν κάποτε λύκοι πολύ προτού ντυθούν αμνοί, προκειμένου να επιβιώσουν σε μια ζούγκλα που βρήκαν ετοιμοπαράδοτη (Προφήτης, 2009 / Dheepan 2015). Οι ήρωες του Ζακ Οντιάρ κινούνται σε μονοπάτια κατεξοχήν γούεστερν αισθητικής, κοσμοθεωρίας και αντίληψης, ασχέτως αν είναι η πρώτη φορά που τα επισκέπτονται επισήμως.
Το αγγλόφωνο ντεμπούτο του Οντιάρ αποτελεί μεταφορά του ομότιτλου μυθιστορήματος του Καναδού Πάτρικ ντε Γουίτ και ξεκινά ως μια αρχετυπική Far West tale. Δυο αδέλφια, χρόνια στο κουρμπέτι ως επαγγελματίες δολοφόνοι και στη δούλεψη μιας σκιώδους και μακιαβελικής περσόνας, σπεύδουν στο κατόπι ενός επικηρυγμένου, ενώ στην αποστολή τους θα λάβουν βοήθεια από έναν ντετέκτιβ που ειδικεύεται στο να ξετρυπώνει τα θύματα. Ένας κόσμος ακραία ατομικιστικός και ιδιοτεύων, αταλάντευτα αναπολογητικός για την ακραία βία που μετέρχεται. Ένα έθνος, μια χώρα κι ένας πολιτισμός που χτίζονται πάνω σε στοίβες από αναλώσιμες ζωές, σπιθαμή προς σπιθαμή κατακτημένης γης, μέσα από δρασκελιές αλόγων, ποτάμια αίματος και κλαγγές όπλων.
Ο μικρότερος των δύο πιστολέρο αδελφών (Γιόακιν Φίνιξ) έχει επωμιστεί τον ρόλο του φυσικού ηγέτη, σχεδόν κληρονομικώ δικαίω. Ως πατροκτόνος, απάλλαξε μεν την οικογένεια από τον τύραννο, αλλά συγχρόνως ανέλαβε τη βαριά κληρονομιά του ολοκληρωτικού μίσους και της αποκτήνωσης. Αμαρτίες γονέων που παιδεύουσι τέκνα, που στιγματίζουν και αυλακώνουν το μέλλον, που σκοτεινιάζουν τον ορίζοντα. Η αφαίρεση της ζωής του πατέρα δεν λειτούργησε ως μια συμβολική αποκοπή του ομφάλιου λώρου, αλλά ως μια άτυπη διαδοχή σε ένα μαύρο βασίλειο. Ένα πέρασμα σκυτάλης που διαιωνίζει το Κακό.
Ο πρωτότοκος, αλλά εν τέλει ακόλουθος και υποτακτικός (ο υπέροχος Τζον Σι Ράιλι), μοιάζει αιωνίως επιφορτισμένος με τον ρόλο αφανούς προστάτη, του αθέατου αντίβαρου στον αχαλίνωτο αμοραλισμό του αδελφού του. Ομοίως εγκλωβισμένος σε μια λογική αναπόδραστου ντετερμινισμού, παλεύει να βρει το θάρρος να αρθρώσει το ανήκουστο: μια άλλη ζωή ίσως και να είναι εφικτή, μακριά από τα κρίματα και τα βάρη, για τα οποία ουδείς φέρει ευθύνη. Ο κόσμος αυτός φτιάχτηκε από έναν αμαρτωλό θεό για τα αμαρτωλά τέκνα του, που πλάσθηκαν κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή του. Σε μία έξοχη αλληγορική σκηνή, ο χαρακτήρας του Ράιλι καταπίνει μια δηλητηριώδη ταραντούλα, δίνει τη μάχη με το Κακό που φωλιάζει μέσα του και το ξερνά θριαμβευτικά. Είναι, πλέον, έτοιμος να αλλάξει ρότα και ζωή.
Οι δύο βασικοί ήρωες πλαισιώνονται σταδιακά από ένα ακόμη ανδρικό ζεύγος χαρακτήρων, οι οποίοι λειτουργούν όχι ακριβώς ως αντιστάθμισμα, αλλά ως αναγκαίο συμπλήρωμα ούτως ώστε να πάρει σάρκα και οστά ένα φάλτσο κουαρτέτο συμφιλίωσης που θα παλέψει να στήσει τη μικρογραφία ενός κόσμου λιγότερο απάνθρωπου και αιμοσταγούς. Οι ιδέες του πεφωτισμένου επικηρυγμένου (Ριζ Αχμέντ) συνταράσσουν συθέμελα τον -μέχρι τότε αδιάφορο για οτιδήποτε εκτός του στενού του συμφέροντος- ντετέκτιβ (Τζέικ Τζίλενχαλ), ο οποίος επιλέγει να μετατραπεί αυτοβούλως σε υποψήφιο θύμα από μεσάζων για λογαριασμό του θύτη.
Τα κηρύγματα του χαρακτήρα που υποδύεται ο Αχμέντ, περί της αναγκαιότητας επανεφεύρεσης του ανθρώπου, μπορεί να φαντάζουν εκ πρώτης όψεως παντελώς αταίριαστα με τον κανιβαλισμό που χαρακτήρισε τη γουέστερν εποποιία, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση ουρανοκατέβατα Τα όσα ουτοπικά διαλαλεί σαν άγγελος μιας νέας αλήθειας ο κυνηγημένος της ιστορίας απηχούν τις δημοφιλέστατες –για μια σύντομη περίοδο- θεωρίες του Φουριερισμού (που πήρε το όνομά του από τον Γάλλο φιλόσοφο Σαρλ Φουριέ), οι οποίες είχαν οδηγήσει στο να ξεφυτρώσουν από άκρη σε άκρη του Νέου Κόσμου τα επονομαζόμενα φαλανστήρια, μια μορφή αυτοσχέδιων σοσιαλιστικών μίνι αποικιών.
Το μακρύ ταξίδι προς τον εξανθρωπισμό έχει πλέον ξεκινήσει, με κυριότερο όχημα τη θαυματουργή ανακάλυψη της επικοινωνίας και της επαφής (προσέξτε πώς και πόσο έχουν εντυπωσιαστεί τα δύο αδέλφια από το γεγονός ότι εμπλέκονται σε συζητήσεις και κουβέντες με τους νέους συνοδοιπόρους τους). Ο Οντιάρ στήνει μια θρησκευτική παραβολή, όπου οι 4 βασικοί πρωταγωνιστές επωμίζονται τους ρόλους του Μεσσία, του Προφήτη, του Αποστόλου και του Ιούδα, αντιστρέφοντας τη φορά της προδιαγεγραμμένης πορείας. Σε ένα ακόμη έξοχο εύρημα σκόπιμης αποκλιμάκωσης, το τελικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών με το σκοτεινό παρελθόν αναβάλλεται δια παντός, επειδή ο χρόνος πρόλαβε τις εξελίξεις.
Ο διάβολος δεν μένει πια εδώ, ο κόσμος άλλαξε και πάλι όψη. Όχι, όμως, ερήμην των δύο ηρώων μας, οι οποίοι σκότωσαν το θηρίο μέσα τους, που ήταν αυτό που έτρεφε κάθε λογής θηρίο στον έξω κόσμο. Κλείνοντας πονηρά το μάτι στο The Treasure of the Sierra Madre, ο Οντιάρ διατρανώνει την ίδια στιγμή την απελπισία, αλλά και την πίστη του, για το μέλλον του ανθρώπου. Που θα βαδίζει πάντα τυφλωμένος από την παρορμητική του απληστία κι από την ακατανίκητη μωρία του, αλλά έστω και ακρωτηριασμένος, βρίσκει κουτσά-στραβά τον δρόμο του προς μια προκατακλυσμιαία Εδέμ. Είπαμε, η πορεία είναι αντίστροφη.
