Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Καστελίτο
Παίζουν: Γιασμίν Τρίνκα, Στέφανο Ακόρσι
Διάρκεια: 103’
Τοποθετημένο στις υποβαθμισμένες φτωχογειτονιές της ανατολικής Ρώμης, εκτός των -κυριολεκτικών, αλλά κυρίως των συμβολικών- τειχών, το Fortunata του Σέρτζιο Καστελίτο φανερώνει από την πρώτη κιόλας στιγμή όλα του τα πονταρίσματα. Πρώτα απ’ όλα, μια νευρώδης και χυμώδης φωνακλού πρωταγωνίστρια, υπέρ το δέον εκφραστική και αεικίνητη, η οποία θαρρείς και ορμά με μανία στο πανί. Στη θεωρία, περίπου σαν μία ιταλική βερσιόν της Έριν Μπρόκοβιτς, χωρίς το ακτιβιστικό προφίλ, με μια πινελιά σύγχρονης Άννα Μανιάνι. Στην πράξη, μια διαρκής περιφορά θορύβου, αχρείαστου δράματος και σημαιοστολισμένου σκοταδιού.
Δεύτερον, μια φωτογενής -δυστυχώς στα όρια της ψεύτικης από χιλιόμετρα γυαλάδας- επένδυση ενός εξωτερικού πέπλου (υποτιθέμενου) προλεταριακού ρεαλισμού, περίπου σαν να βλέπεις το Florida Project α λα ιταλικά, με χρυσαφένιες και όχι λιλά αποχρώσεις. Τρίτον, μια χονδροειδώς διατυπώμενη υπόνοια τραγικού παιγνίου, το οποίο διατείνεται πως διαπλέκει, με ειρωνική χροιά, την κεντρική ηρωίδα (που έχει μόνο το όνομα αλλά όχι τη χάρη της τύχης) και τον μύθο της Αντιγόνης, σε ένα ιλουστρασιόν ψευδό-φεμινιστικό μανιφέστο.
Η Φορτουνάτα, που δεν έχει και πολλή fortuna, θα πρέπει να φτιάξει τη δική της τύχη, θα πρέπει να ενταφιάσει τα κρίματά της, προκειμένου να αλλάξει το σαραβαλιασμένο της ριζικό. Κι ενώ παλεύει φωνασκώντας ενάντια σε όλες τις καταπιεστικές δομές που την περιβάλλουν, μένοντας πιστή σε μια προσωπική ηθική (που είναι παντελώς μπερδεμένη και ακανόνιστη, αλλά τέλος πάντων), σταδιακά θα κατανοήσει πως πρέπει να ακολουθήσει άλλη ρότα. Διότι έτσι όπως τρέχει πανικόβλητα προς όλες τις κατευθύνσεις την ίδια στιγμή, καταλήγει να αρμενίζει εξίσου στραβά με τον έτσι κι αλλώς θεόστραβο γιαλό. Η Φορτουνάτα καλείται, λοιπόν, να αποβάλλει την έμφυτη ανάγκη της για σύγκρουση με τους πάντες και τα πάντα, και να επιδείξει μεγαλύτερη καρτερία, υπομονή και ψυχραιμία στον αγώνα της ζωής, ειδάλλως θα πέφτει συνέχεια στο καναβάτσο.
Ο Καστελίτο, όπως προείπαμε, ποντάρει εξαρχής όλες του τις μάρκες σε όλα τα υποτιθέμενα γκανιάν, και δυστυχώς ξεμένει από θέλγητρα πολύ νωρίς, αφού τίποτα δεν δείχνει να καρποφορεί, ούτε καν μερικώς. Ξεκινώντας από την παντελώς τεχνητή, προκάτ, σε επίπεδο τουριστικής ατραξιόν, απεικόνιση της ζωής των φτωχοδιάβολων που περιφέρουν τα μάταια όνειρά τους στα πιο ανήλιαγα στρώματα της ντόπιας κοινωνίας. Το Fortunata πασχίζει να εκπέμψει αυθεντικότητα, αβίαστο αυθορμητισμό και γνήσια λαϊκότητα, καταλήγει όμως γεμάτο μελοδραματικές και παράταιρες μεγαλοστομίες. Όπως όταν αγκομάχουμε να εξιστορήσουμε γεγονότα που δεν βιώσαμε ποτέ ή να επιχειρηματολογήσουμε για θέματα που δεν κατέχουμε ούτε στο ελάχιστο.Με τον κεντρικό χαρακτήρα να είναι βουτηγμένος σε μια διαπασών υπερβολής και τους συμπληρωματικούς ήρωες να μοιάζουν περισσότερο με καρικατούρες παρά με αληθινούς ανθρώπους.
Φορτωμένη με τόσα πολλά περιττά μπαγκάζια, η ταινία του Καστελίτο υπόκειται στη σκληρή μοίρα της κλιμακούμενης αδιαφορίας του δέκτη, ακριβώς τη στιγμή που κορυφώνεται το δράμα του πομπού. Όσο βαδίζουμε προς το φινάλε της μελιστάλαχτης και παντελώς ασουλούπωτης κάθαρσης της ηρωίδας, το ενδιαφέρον μας για το κυοφορούμενο μυστικό του παρελθόντος έχει ήδη εξατμιστεί, ενώ η οποιαδήποτε ενσυναίσθηση φαντάζει μακρινό όνειρο. Το Fortunata πλήττεται από μια καταιγίδα από κλισέ, τα οποία απέχουν έτη φωτός από οποιαδήποτε αίσθηση αρχέτυπου. Είναι, αντιθέτως, αναμασημένα παπαγαλίσματα βαρύγδουπων διδαγμάτων ζωής, που κανείς δεν έχει όρεξη ή διάθεση να ακούσει. Υγ: ως επιμύθιο, οφείλω να δηλώσω πως ο χαρακτήρας της Κινέζας τοκογλύφου – καθηγήτριας ευεξίας είναι από τους πλέον γραφικούς που έχω ποτέ μου αντικρίσει σε ταινία.
