Αν με έναν πύραυλο ή έστω με την φαντασία του ανέβαινε κανείς στο ύψος της εξώσφαιρας, μια απόσταση κάτι σαν Καλαμάτα-Θεσσαλονίκη στην ευθεία, θα έβλεπε τα ανθρώπινά μας αλλιώτικα. Δεν θα έβλεπε επαύλεις, αυτοκίνητα, ουρανοξύστες, iPhone, TikTok βίντεο ή την κώμη του Ντόναλντ Τραμπ. Άλλοτε, η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ασία θα ήταν αόρατη. Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, άυλη. Η απόβαση στη Νορμανδία, άφαντη. Οι βόμβες στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, αν λίγο κοίταζες κι από την άλλη, σα να μην συνέβησαν ποτέ. Στην εξώσφαιρα είμαστε όλοι ίσοι. Κι αφού δεν «υπάρχουμε», δεν σημαίνουμε και κάτι.
Αυτά, 400-500 χιλιόμετρα ίσα πάνω.
Μυστηριωδώς, και όπως τα ξέρουμε, χρειαστήκαμε 200 χιλιάδες χρόνια εξέλιξης για να σηκωθούμε όρθιοι, να φτιάξουμε εργαλεία, να κυνηγήσουμε, να αντέξουμε την εχθρική αδιαφορία των φυσικών νόμων, να καταλάβουμε ότι μαζί είναι καλύτερα από χώρια, να αρχίσουμε να ζωγραφίζουμε στις σπηλιές, να χορδίζουμε κάτι περίεργα αντικείμενα, να σμιλεύουμε πέτρες, να βάζουμε τη μια πάνω στην άλλη, να συνθέσουμε αυτό που πολύ μετέπειτα θα ονομάζαμε Πολιτισμό. Όχι εύκολα, όχι αναίμακτα, μιας και από νωρίς, θύματα μιας θανατερής αυτοσυντήρησης, κατανοήσαμε τη σημασία του να αλληλοσκοτωνόμαστε για μια λίμνη, δυο πέτρες, τρία ζώα, ή και πιο απλά γιατί δεν ταιριάζανε τα χνώτα μας. Ωστόσο, ακατάπαυστα, για 200 χιλιάδες χρόνια φτιάχναμε αυτό που πολύ μετέπειτα θα ονομάζαμε Πολιτισμό.
Χρειαστήκαμε λιγότερα από 100 για να εφεύρουμε κάτι που πολύ ωραία, πολύ ανώνυμα, πολύ τραγικά, από το ύψος της επιφάνειας της Γης πάντα, μπορεί να καταστήσει τα, όπως τα ξέρουμε, 200 χιλιάδες αυτά χρόνια ανύπαρκτα. Οπότε και ασήμαντα. Ποιος ξέρει, άλλωστε; Στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια της ηλικίας της Γης μπορεί να έχει επαναληφθεί άλλες 10-12 χιλιάδες φορές η ίδια ιστορία, με ελαφρές παραλλαγές. Δεν είσαι σίγουρος, ας πούμε, ότι το 118½ εκατομμύρια π.Χ. δεν ρίχθηκαν αρκετές ατομικές βόμβες ή κάτι ανάλογο που μπορεί αν φτιάξαμε τότε, και να εξαϋλώθηκε κάθε τεκμήριο ανθρώπινης παρουσίας, είσαι; (Μπορεί αν είσαι, ως επιστήμων βιολόγος, γεωλόγος, παλαιοντολόγος, ανθρωπολόγος, αλλά μη χαλάσουμε το επιχείρημα.) Ίσως 10-12 χιλιάδες φορές ο άνθρωπος κατάφερε να σηκωθεί όρθιος, να φτιάξει εργαλεία, να κυνηγήσει, να αντέξει την αδιαφορία των φυσικών νόμων, μόνο και μόνο για να φτάσει κάποια στιγμή να αυτοκαταστραφεί.
Το αιώνιο μάτι, εκεί στα 400-500 χιλιόμετρα της εξώσφαιρας, δεν ανοιγόκλεισε καν. Δεν είχε την παραμικρή σημασία. Δεν διαπίστωσε καν μια δραστηριότητα, έξω ίσως από κάτι αλλόκοτα πτερόεντα που περάσαν ενίοτε δίπλα του για να κάνουν στάση σε μια ξέρα 380 χιλιάδες χιλιόμετρα παρακεί, ή ενίοτε κινούμενα μοναχικά προς μια άλλη, κοκκινωπή, μερικές δεκάδες εκατομμύρια χιλιόμετρα πιο πέρα. Ή και προς αλλού, αν κάποια/κάποιες από τις 10-12 χιλιάδες προσπάθειες καρποφόρησε ως προς την απόδραση. Γιατί μια φορά, για κάποιον πάντα λόγο, τεχνητό ή φυσικό, η βόμβα σκάει στα χέρια μας και ξαναρχινά η αέναη λούπα. Που θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν είναι λούπα αλλά ελατήριο.
Το Threads σε κάνει να σκέφτεσαι όλα τα παραπάνω. Συνοπτικά, σου γεννά την απορία: Πώς γίνεται κάτι τόσο ασήμαντο «όταν κοιτάς από ψηλά», να είναι τόσο ριζικά περιφρονητικό προς καθετί μεγάλο και ωραίο που έχουμε αποδείξει πως είμαστε; Ως εκ τούτου το Threads, μια ταινία που φτιάχτηκε για το BBC πριν ακριβώς 41 χρόνια για να εικονογραφήσει την έννοια του πυρηνικού ολοκαυτώματος και του πυρηνικού χειμώνα, δεν είναι «απλά» μια αισθητική επίτευξη και μια πικρά επίκαιρη ιστορική καταγραφή. Είναι, μάλλον, η πιο τρομακτική ταινία που έγινε ποτέ. Κυρίως γιατί καταδεικνύει σε κάθε λεπτό της ότι τα γκέμια 200 χιλιάδων χρόνων κάποτε τα σφετερίζονται οι αυτόχειρες για λόγους που μόλις λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα από τη Γη δεν είναι καν υπαρκτοί.
