Σκηνοθεσία: Γέον Σανγκ-Χο
Διάρκεια: 116′
Ελληνικός τίτλος: “Το Εξπρές των Ζωντανών Νεκρών”
Είναι μια συνηθισμένη μέρα στη Νότια Κορέα κι άλλο ένα τρένο ετοιμάζεται να ξεκινήσει από τη Σεούλ για το Μπουσάν. Μόνο που αυτό το δρομολόγιο θα είναι πολύ διαφορετικό. Σύντομα, οι επιβαίνοντες συνειδητοποιούν ότι είναι έρμαια ενός ανεξέλεγκτου ιού που έχει προσβάλει τη χώρα και μετατρέπει τους ανθρώπους σε βίαια φρενήρη ζόμπι. Το σφύριγμα του τρένου σηματοδοτεί τον απόλυτο εφιάλτη.
Γιατί οι ταινίες με ζόμπι, όπως και η γενικότερη μυθολογία γύρω από το θέμα, είναι τόσο ελκυστικές; Ό όρος καθαυτός προήλθε μεν από την Αϊτή, ζωντανοί νεκροί όμως απαντούνται σε όλες τις λαϊκές κουλτούρες ανά τον κόσμο. Ο λόγος είναι σαφής: βασίζονται στο μεγαλύτερο φόβο του ανθρώπου, το αδιανόητο Άγνωστο, το Τέλος. Οι ζωντανοί νεκροί που κατασπαράζουν σαν υπνωτισμένοι ό,τι βρεθεί στο διάβα τους αποτελούν μια πρώτης τάξεως εφιαλτική απάντηση του ανθρώπου για το πού μπορεί να οδηγεί ο θάνατος. Όταν αυτός ο φόβος συνδυάζεται με την εσχατολογική προσέγγιση και την μετά-Αποκαλυπτική αύρα, χρησιμοποιείται συχνά ως καταλύτης των διαδικασιών που καταδεικνύουν τη συμπεριφορά της ανθρώπινης οργανωμένης κοινωνίας σε απολύτως οριακές συνθήκες.
Το Τρένο για το Μπουσάν (ή το Εξπρές των ζωντανών νεκρών, όπως κατέφτασε με εκπληκτική καθυστέρηση στις ελληνικές αίθουσες) είναι μία ταινία σύνθετη. Συστήνει λακωνικά μερικούς από τους χαρακτήρες του σε μια αφηρημένη πρώτη πράξη και στη συνέχεια τους κλείνει σε ένα τρένο για την κόλαση. Η κλειστοφοβία που πετυχαίνει o Γέον Σανγκ-Χο είναι παροιμιώδης κι ο θεατής οδηγείται σε πραγματική ασφυξία παρακολουθώντας τις απελπισμένες προσπάθειες των επιβατών να γλυτώσουν από τα δαιμονισμένα νεκροζώντανα πλάσματα. Παράλληλα, προλαβαίνει να αναπτύξει, έστω σχηματικά, τους χαρακτήρες, ενώ η δράση είναι σκηνοθετημένη με φαντασία και αδιανόητη ένταση.
Όλα αυτά όμως, είναι απλώς υλικά στα χέρια του Nοτιοκορεάτη σκηνοθέτη, ο οποίος έχει στο νου του πάντα τη μεγαλύτερη εικόνα. Σκοπός αυτής της δυστοπικής ιστορίας, η οποία μοιάζει βγαλμένη από σελίδες του Σαραμάγκου, είναι η ανακάλυψη του αληθινού τέρατος, που δεν είναι άλλο από τον άνθρωπο. Τα μαινόμενα ζόμπι δεν είναι παρά μόνο το σκηνικό, το περιβάλλον. Ο άνθρωπος, ερχόμενος σε οριακές συνθήκες, απεκδύεται κάθε ρόλο και κάθε κοινωνική επιταγή. Στο παιχνίδι της επιβίωσης, άγεται και φέρεται, επιβιώνει από τη σάρκα του διπλανού του, επιζητά την καλύτερη μοίρα πατώντας επί πτωμάτων. Η οργανωμένη κοινωνία καταβαραθρώνεται με θλιβερή ευκολία, δίνοντας τη θέση της στην ανθρώπινη ζούγκλα, η οποία συνιστά ένα από τα πιο απάνθρωπα θεάματα που μπορεί κανείς να αντικρύσει.
Και είναι αυτή η πανωλεθρία της ανθρωπιάς που κατατάσσει αυτό το φιλμ σ’ ένα από τα πιο τρομακτικά των τελευταίων ετών. Η έλλειψη κάθε ενσυναίσθησης, η εξασφάλιση μιας θέσης στον κόσμο των ζωντανών χωρίς να υπολογίζει κανείς το κόστος, ξαφνικά διαφεύγουν από το απόκοσμο περιβάλλον της ταινίας και τοποθετούνται, σαν ψυχικές στάσεις, σε εντελώς καθημερινές συνθήκες. Στην ουσία, η ζωή είναι σαν ένα ταξίδι αυτού του τρένου. Ο θάνατος σου η ζωή μου, η μέχρις εσχάτων προσπάθεια να επικρατήσει ο ένας έναντι του άλλου. Και το μέλλον; Σύμφωνα με τον Νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη, το μέλλον δεν προμηνύεται καλύτερο ή χειρότερο. Το μέλλον επιβιώνει γιατί πρέπει να επιβιώσει και να έχει την ευκαιρία να αλλάξει το μονοπάτι το οποίο του προόριζαν οι προηγούμενοι. Αυτή είναι και η βαθιά αισιόδοξη οπτική του δημιουργού.
Σε αυτό το τρένο, επιβάτες πραγματικά είναι ο εφιάλτης, η απόγνωση και το ένστικτο επιβίωσης. Με εμφανείς τις επιρροές του από το πρόσφατο Snowpiercer αλλά και από το Τρένο της μεγάλης φυγής, o Γέον Σανγκ-Χο τοποθετεί τους ήρωές του μέσα σε ένα διαρκώς κινούμενο άνευ πραγματικού προορισμού μέσο που κάθε σταθμός του το φέρνει κοντύτερα στις εσχατιές της ανθρώπινης ψυχής, οι οποίες κρύβουν το απόλυτο σκοτάδι. Ίσως αυτό να είναι το πιο επικίνδυνο μέρος να βρεθεί κανείς, ακόμα και αν έξω από την πόρτα του λυσσομανούν σε ντελιριακή κατάσταση οι απόκοσμοι ζωντανοί νεκροί. Το αδιανόητο, ανίκητο κτήνος είναι πολύ πιο κοντά.
