Σκηνοθεσία: Ντι Ρις
Παίζουν: Γκάρεθ Χέντλαντ, Μέρι Τζέι Μπλάιτζ, Τζέισον Κλαρκ, Κάρεϊ Μάλιγκαν
Διάρκεια: 134′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Δάκρυα στον Μισισιπή”
Αυτή η ιστορία δύο οικογενειών, που δένονται μέσα από μία μοίρα τραγική, περιλαμβάνει όντως πολλά δάκρυα και μπόλικη βουβή οδύνη, αλλά αποτυπώνεται λιτά και εύστοχα περισσότερο από τον πρωτότυπο τίτλο (“Mudbound”), παρά από την ελληνική του απόδοση («Δάκρυα στον Μισισιπή»). Διότι το ριζικό αυτών των ανθρώπων μοιάζει να έχει σφραγιστεί μια και καλή από τη λασπουριά που κυριαρχεί σε κάθε πλάνο, που λεκιάζει και βρωμίζει τα πάντα, που δεν λέει να ξεκολλήσει με τίποτα από το σώμα, την καρδιά και το μυαλό. Αυτή η λασπουριά είναι σύμφυτη με τις βαλτώδεις προκαταλήψεις αυτού του τόπου, με τις στάσιμες αρρωστημένες νοοτροπίες που αντιμετωπίζουν τον ρατσισμό με όρους ιερού κι απαράβατου εθιμικού δικαίου.
Το Δέλτα του Μισισιπή είναι ένα έλος που σφραγίζει τις τύχες των ανθρώπων. Που τσακίζει ευαίσθητες ψυχές μέρα με τη μέρα, μετατρέπει ήρωες πολέμου σε de facto υποδεέστερα όντα που δεν μπορούν καν να ξεμυτίσουν από την μπροστινή πόρτα ενός μαγαζιού, διαλύει όνειρα αφελών ανδρών για επίγειους παραδείσους μόχθου, μετακυλίει την ιδιότητα του εκμεταλλευόμενου από γενιά σε γενιά, σαν κληρονομικό μικρόβιο, κουβαλά μέσα του τη μωρία, την αδικία και την υπαρξιακή μοναξιά.
Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Ντι Ρις, επτά χρόνια μετά το Pariah (είχε μεσολαβήσει και η τηλεταινία Bessie, το 2015, για λογαριασμό του HBO) βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Χίλαρι Τζόρνταν (η οποία έχει στα σκαριά το σίκουελ του Mudbound) και δεν κρύβει τις λογοτεχνικές του καταβολές, προσπαθώντας να υιοθετήσει την πολυφωνική δομή του λογοτεχνικού πρωτότυπου. Κι ενώ η τραχύτητα κι η οικονομημένη ένταση των διαλόγων αποτυπώνονται στο ακέραιο, η συνεχής αμήχανη μετάβαση από χαρακτήρα σε χαρακτήρα, μέσω εσωτερικών μονολόγων, περισσότερο αποπροσανατολίζει, παρά προσφέρει μια σύνθετη οπτική, η οποία θα μπορούσε κάλλιστα να επιτευχθεί με λιγότερο «φλύαρα» μέσα.
Διότι η λυρική φωτογραφία, στα όρια της θλιμμένης καταχνιάς και του αδιάκοπου ημί-ερέβους από τη Ρέιτσελ Μόρισον (η πρώτη γυναίκα υποψήφια στην κατηγορία της διεύθυνσης φωτογραφίας στην ιστορία των Όσκαρ, παρακαλώ!) αποπνέει ακριβώς αυτή την αίσθηση εγκλεισμού σε καθεστώς ανοιχτωσιάς, αυτή τη χροιά πλήρους εγκατάλειψης σε ένα κόσμο άχρονο και μάταιο. Επιπλέον, οι συνετά underplayed ερμηνείες από σχεδόν ολόκληρο το καστ, ακόμη και στις οριακές στιγμές, βοηθούν τα μάλα στην αποφυγή του πειρασμού του διδακτικού μελοδράματος που καιροφυλακτεί σε κάθε βήμα της ιστορίας που ξεδιπλώνεται.
Το Mudbound, εν ολίγοις, δείχνει πέρα για πέρα ικανό και αύταρκες ώστε να μεταδώσει την αίσθηση ότι τσαλαβουτά σε ένα σύμπαν υποδόριου μίσους και σκληρότητας, σε ένα υγρό και άσχημο κόσμο που δεν σου δίνει καν τη δυνατότητα να πνιγείς οριστικά και αμετάκλητα, αλλά σε κρατά με βαρίδια σε ένα βούρκο που δεν θα στραγγίξει ποτέ. Και κάπου εκεί, σε πιάνει το παράπονο γιατί η ίδια η ταινία δεν αφήνει τον εαυτό της να ανασάνει, δεν του επιτρέπει να ρεμβάσει ανενόχλητα στη σιωπηλή απελπισία που έχει φτιάξει.
Ορισμένοι γοητευτικοί χαρακτήρες ξάφνου εξαφανίζονται από το κάδρο, αφήνοντας ημιτελή τη συναισθηματική μας εμπλοκή στο δράμα τους, κι αντιστοίχως ορισμένα subplots μοιάζουν βιαστικά, πρόχειρα, αν όχι και παντελώς αχρείαστα (το αν υπάρχουν ή όχι στο μυθιστόρημα της Τζόρνταν δεν είναι καίριας σημασίας, μια ταινία που βασίζεται σε βιβλίο δεν οφείλει, σε καμία περίπτωση, να αποτελεί σύνοψη του τελευταίου).
Καθοδόν προς μια τελική κορύφωση, που λαμβάνει ανεξήγητα υψηλότονες διαστάσεις, οι οποίες δεν μπορούν με τίποτα να συνταιριάξουν με το χαμηλόφωνο και μεθοδικό χτίσιμο που έχει προηγηθεί. Με αποτέλεσμα το επιθυμητό σοκ να καταλήγει ολίγον ενοχλητικό στα μάτια μας, όχι επειδή μας φαντάζει κραυγαλέα ή τεχνητή η βία του, αλλά επειδή φαντάζει ολίγον παράταιρο και ψυχαναγκαστικό, χωρίς κατά βάθος να το έχουμε ανάγκη προκειμένου να σκιρτήσουν οι ευαίσθητες χορδές μας.
