Ανάμεσα στους θεατές της πρώτης κινηματογραφικής προβολής, της 28ης Δεκεμβρίου 1895, στο παρισινό Grand Café, βρισκόταν κι ένας κύριος που ονομάζονταν Ζωρζ Μελιές (Georges Méliès). Ο Μελιές, γόνος ενός αυτοκράτορα της αγοράς των υποδημάτων της εποχής και επαγγελματίας ταχυδακτυλουργός, ένιωσε τη μαγεία αυτού του νέου και εκθαμβωτικού μέσου να τον διαπερνά από την κορφή ώς τα νύχια. Ο Μελιές ερωτεύτηκε παράφορα, κεραυνοβόλα και ολοκληρωτικά τον κινηματογράφο, σε σημείο που δεν είναι υπερβολικό να ισχυριστεί κανείς το εξής: στους αδερφούς Λουμιέρ μπορεί να χρωστάμε το τεχνικό σκέλος της εφεύρεσης του κινηματογράφου, αλλά σε αυτό τον μαγευτικά παθιασμένο άνθρωπο οφείλουμε την έννοια της κινηματογραφικής δημιουργίας.
Ο Μελιές, όπως αναφέραμε, αφιέρωσε κάθε ικμάδα του εαυτού σε ένα bigger than life όραμα, δεν λογάριαζε τίποτα μπροστά στη δημιουργική τρέλα που τον είχε καταβάλει και έζησε ένα βίο απόλυτα ταιριαστό με την τέχνη στην οποία δόθηκε ολόψυχα. Ένα βίο πέρα για πέρα κινηματογραφικό. Αν νομίζετε πως υπερβάλλουμε, διαβάστε με προσοχή τις παρακάτω γραμμές και ίσως αναθεωρήσετε. Ο Μελιές, για να γυρίσει τις χιλιάδες ταινίες του, κατασκεύασε στον κήπο της βίλας του (είπαμε, δεν ήταν ακριβώς φτωχαδάκι) ένα γυάλινο στούντιο διαστάσεων 18x6x6, με εσοχές, καταπακτές, θεωρεία, μπαλκόνια, καμάρες και συρόμενα κουτιά και τελάρα, μέσα στο οποίο τρύπωνε άπλετο το φυσικό φως. Ο Μελιές υπήρξε ο πρώτος κινηματογραφιστής που αφηγήθηκε ιστορίες με συγκεκριμένη υπόθεση, καθοδηγώντας ηθοποιούς και αμέτρητους κομπάρσους, μέσα από πρόβες, ενώ ήταν επίσης ο πρώτος που χρησιμοποίησε ειδικά ραμμένα κουστούμια και ειδικά διαμορφωμένα σκηνικά στο πίσω φοντο της δράσης. Και ο μακρύς κατάλογος δεν τελειώνει εδώ!
Ο Μελιές, αξιοποιώντας τα όσα γνώριζε από την τέχνη του ταχυδακτυλουργού, κατέφευγε σε τρικ που μπορούν να θεωρηθούν οι πρόδρομοι πολλών τεχνικών του σινεμά, ενώ στην ουσία ήταν αυτός που εισήγαγε την έννοια των οπτικών εφέ στον κινηματογράφο. Παράλληλα, ο Μελιές, υπό μία έννοια, ήταν ο εμπνευστής των «κινηματογραφικών επίκαιρων» που προβάλλονταν για πολλές δεκαετίες στις αίθουσες, καθώς προέβαινε σε σκηνοθετημένες αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων, όπως πχ τη δίκη της Υπόθεσης Ντρέιφους. Ο Μελιές ήταν και ο πρώτος σκηνοθέτης διαφημίσεων (με κυριότερο προϊόν διαφήμισης τους κορσέδες!), ήταν πιονέρος όσον αφορά την ενοικίαση ταινιών, καθώς είχε συστήσει δικό του γραφείο που λειτουργούσε ως ένα πρώιμο βίντεο κλαμπ, ενώ ήταν και ο πρωτεργάτης της ιδέας της κινηματογραφικής αίθουσας!
Ο Μελιές, από το 1896 που άρχισε να σκηνοθετεί ταινίες, ώς το 1913, όταν αναγκάστηκε να κηρύξει πτώχευση λυγίζοντας υπό το βάρος των οικονομικών του ανοιγμάτων και τον ανταγωνισμό από τα μεγάλα στούντιο της εποχής, γύρισε ένα εξωφρενικό αριθμό ταινιών, ο οποίος ενδέχεται να φτάνει μέχρι και τις 1.500! Τότε, αναγκάστηκε να πουλήσει έναντι πινακίου φακής τα αρνητικά των ταινιών του, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν, ως επί το πλείστον, ως πρώτες ύλες για μπότες, χτένες και άλλα παρεμφερή αντικείμενα.
Ο Μελιές εντοπίστηκε πολλά χρόνια αργότερα να πουλάει παιχνίδια ως άστεγος πλανόδιος πωλητής, παρασημοφορήθηκε για την προσφορά του στον κινηματογράφο και εισήχθη, δημοσία δαπάνη, σε πτωχοκομείο, όπου έγραψε τα απομνημονεύματά του και άφησε την τελευταία του πνοή, στις 21 Ιανουαρίου του 1938. Η ταινία Hugo (2011) του Μάρτιν Σκορσέζε αποτίνει φόρο τιμής στον Ζωρζ Μελιές, καθώς και στη διασημότερη ταινία του, το Ταξίδι στη σελήνη (1902), η οποία λογίζεται ως η πρώτη ταινία επιστημονικής φαντασίας στην ιστορία του σινεμά.
Πριν λίγες μέρες, λοιπόν, κάποιοι άοκνοι ερευνητές ανακάλυψαν στην τσέχικη ταινιοθήκη την κόπια ενός δίλεπτου βωβού φιλμ του Μελιές, το οποίο θεωρούταν μέχρι πρότινος οριστικά χαμένο! Το Match de Prestidigitation, του 1904, το οποίο στα ελληνικά θα μπορούσαμε να αποδώσουμε ως «Αγώνας ταχυδακτυλουργίας» αφηγείται την ιστορία ενός μάγου που καταφέρνει να χωρίσει τον εαυτό του στα δύο, με τα δύο «μισά» του να επιδίδονται σε μαγικές επιδείξεις, προτού ενωθούν εκ νέου σε σάρκα μία… Κλείνουμε με το θρυλικό Ταξίδι στη σελήνη και μία γλυκιά σκέψη για τον Ζωρζ Μελιές, την προσωποποιημένη ψυχή του σινεμά, στον οποίο χρωστούμε πάρα πολλά
!
