Σκηνοθεσία: Κάθριν Μπίγκελοου
Παίζουν: Τζέσικα Τσαστέιν, Τζέισον Κλαρκ, Τζένιφερ Έλι, Κάιλ Τσάντλερ
Διάρκεια: 157΄
Δεν μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο θα ξεκινήσω το κείμενο, αλλά θα ήθελα να ξεκαθαρίσω μερικά αυτονόητα πράγματα. Μπορώ να ονομάσω με μεγάλη ευκολία εκατοντάδες αμερικάνικες ταινίες από το βωβό κινηματογράφο μέχρι σήμερα που θεωρώ εξαιρετικές, πολλές εκ των οποίων ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία που πολλοί ονομάζουν «εμπορικό κινηματογράφο». Υπάρχουν αμέτρητοι ταλαντούχοι αμερικανοί σκηνοθέτες και αμέτρητοι μοναδικοί ηθοποιοί και η συμβολή του αμερικάνικου κινηματογράφου στην παγκόσμια κινηματογραφία είναι το λιγότερο ανεκτίμητη. Επίσης γενικά στα κείμενά μου προσπαθώ να αποφεύγω, όσο γίνεται, την ιδεολογική και πολιτική εναντίωση στις ταινίες, όταν υπάρχουν αρετές που μπορούν να επισκιάσουν τις οποιεσδήποτε ενστάσεις.
Δυστυχώς, όμως, οι δυο τελευταίες ταινίες της Κάθριν Μπίγκελοου δεν εμπίπτουν σε αυτήν την ομάδα. Η αρχή του κακού έγινε το 2008 με το ανεκδιήγητο «Hurt locker», μια συγκαλυμμένα φιλοπολεμική ταινία με σκηνοθετική προσέγγιση βιντεοπαιχνιδιού που υμνούσε την ευεργετική δράση του αμερικάνικου στρατού στο Ιράκ. Η ταινία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές στις Η.Π.Α. και η Μπίγκελοου έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το Όσκαρ σκηνοθεσίας. Με τόσα φιλικά χτυπήματα στην πλάτη, η συνέχεια ήταν αναμενόμενη.
Τούτη τη φορά αφηγείται το χρονικό εντοπισμού του Μπιν Λάντεν μέσα από την οπτική της Μάγια, της νεαρής πράκτορα της C.I.A. που αφιέρωσε τη ζωή της και την ευφυΐα της στον παραπάνω άθλο. Η μόνη βελτίωση σε σχέση με το «The hurt locker» αφορά τον ανεβασμένο προϋπολογισμό και τη σαφώς πιο προσεγμένη και πολύπλευρη σκηνοθετική δουλειά που κλείνει με την αρκετά καλοφτιαγμένη για τα δεδομένα ταινίας δράσης σκηνή εντοπισμού κι εκτέλεσης του Μπιν Λάντεν. Πέρα από αυτό, όμως, και πέρα από τις εκ νέου πέντε υποψηφιότητες στα Όσκαρ και τις διθυραμβικές κριτικές από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, επικρατεί το ιδεολογικό χάος.
Υποτίθεται, μάλιστα, πως στο «Zero dark thirty» ασκείται και μια κριτική στις πρακτικές βασανισμού κρατουμένων από πλευρά C.I.A., αλλά αναρωτιέμαι πού είδαν την κριτική όσοι την είδαν… Ναι, υπάρχουν μερικές σκηνές βασανιστηρίων στο πρώτο κομμάτι της ταινίας, αλλά οι βασανιστές ακολουθούν πολύ συγκεκριμένο πρωτόκολλο, σε κανένα σημείο δεν παρεκτρέπονται πέρα του επιτρεπτού ορίου, δεν εθίζονται με σαδιστικό τρόπο στο βασανισμό, δεν έχουν προσωπική απέχθεια για τους κρατούμενους, και μόλις οι τελευταίοι «σπάσουν», τους συμπεριφέρονται με μέγα σεβασμό και ως ίσο προς ίσο με υποδειγματική αντιμετώπιση που βάζει τα γυαλιά στη βρόμικη φήμη των βασανιστών της παγκόσμιας ιστορίας. Κοινώς, μακάρι να ήταν όλοι οι βασανιστές έτσι… Παίρνουν άριστα.
Για ακόμα μια φορά οι αμερικανοί πράκτορες και πεζοναύτες δεν σκοτώνουν ούτε έναν Αφγανό (με εξαίρεση φυσικά την ελεγχόμενη εισβολή στην κρυψώνα του Μπιν Λάντεν), ενώ σε μια συγκινητική σκηνή, ένα ηγετικό στέλεχος της C.I.A. αναφέρεται στα χιλιάδες αθώα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων στις Η.Π.Α., ενώ υποστηρίζει πως οι ίδιοι έχουν σκοτώσει μονάχα… 4 τρομοκράτες. Περίεργο στατιστικό. Για ακόμα μια φορά οι Αμερικανοί λευκοί πεζοναύτες και πράκτορες συμπεριφέρονται και μιλάνε σαν καουμπόηδες (ή σαν τον Μπρους Γουίλις όταν προσπαθεί κατά καιρούς να σώσει την ανθρωπότητα), αν και πλέον υπάρχει και η κάουγκερλ Τζέσικα Τσαστέιν να το παίζει αντράκι με ευαισθησίες. Μερικές ατάκες δεν ακούγονται ούτε στην ταινία «Μέρα ανεξαρτησίας». Όσο για τους Αφγανούς, προφανώς αναπαρίστανται ως άνθρωποι βήτα κατηγορίας (όπως είθισται να τσουβαλιάζονται όλοι οι μη δυτικοί στη δυτική αποικιοκρατική ματιά) που λυγίζουν, προδίδουν και κρύβονται σαν τα ποντίκια. Κι αν όλα αυτά σας φαίνονται υπερβολικά, δεν έχω να πω κάτι άλλο. Αντί να σκέφτεστε πως ίσως είμαι προκατειλημμένος, θα ήταν καλό να δείτε την ταινία για να σχηματίσετε τη δική σας άποψη.
sotirisdog@gmail.com
