Σκηνοθεσία: Έιμπελ Φεράρα
Παίζουν: Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ζακλίν Μπισέ
Διάρκεια: 125’
Μια ταινία που αντλεί άμεση έμπνευση από μία πολύκροτη υπόθεση και καταλήγει η ίδια να συνιστά μία πολύκροτη υπόθεση. Παγκόσμια πρεμιέρα μεν στις Κάννες, αλλά εκτός διαγωνιστικού τμήματος, βεβαίως βεβαίως. Αδυναμία εύρεσης διανομής στις γαλλικές αίθουσες, αλλά πολύ μεγάλη ζήτηση στο video-on-demand. Ο δικηγόρος του Ντομινίκ Στρος Καν χαρακτήρισε την ταινία «κουράδα σκύλου» και δεσμεύτηκε για πολύχρονο δικαστικό αγώνα εναντίον της. Η τότε σύζυγος του Στρος-Καν, η Αν Σινκλέρ, δήλωσε πως δεν πρόκειται να προσφύγει στη δικαιοσύνη, για να μην δώσει την παραμικρή αξία σε αυτή την «αηδία».
Εν ολίγοις, το μάρκετινγκ της αρνητικής διαφήμισης έχει δουλέψει πάρα πολύ καλά για τον natural born provocateur Έιμπελ Φεράρα. Ο δε πρωταγωνιστής του, το τοτέμ του γαλλικού σινεμά (και εσχάτως «φορολογικός πρόσφυγας» που βρήκε καταφύγιο στη Ρωσία), Ζεράρ Ντεπαρντιέ, ερμηνεύει σαν να ταυτίζεται με τον ήρωα που υποδύεται. Είναι ένας ασύδοτος, σεξομανής, παχύς στο μυαλό, στην καρδιά και στη σκέψη άνθρωπος, ο οποίος αδυνατεί να βάλει φρένο οπουδήποτε. Έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα από το να τα θέλει όλα δικά του. Είναι όλα δικά του έτσι κι αλλιώς, οπότε αναγκάζεται να τα θέλει κιόλας.
Ο Φεράρα βουτά την ταινία του στην υπερβολή, τόσο στην απεικόνιση της κεντρικής φιγούρας όσο και στο φόντο που την περιβάλλει. Τη βουτά επίσης σε μία πολύ ιδιόμορφη ατμόσφαιρα, την οποία και συντηρεί με συνέπεια ως το τέλος. Ένα άσχημο κενό. Αυτό που βλέπουμε είναι άσχημο, αλλά ακόμη πιο άσχημο είναι αυτό που (δεν) νιώθουμε. Ο Φεράρα δεν είναι διατεθειμένος να συζητήσει περί ενοχής ή αθωότητας του κεντρικού του χαρακτήρα, το φταίξιμό του είναι αδιαπραγμάτευτο. Προτού καν δούμε με τα μάτια μας πως ο αχαλίνωτος τραπεζίτης διαπράττει όντως το έγκλημα της σεξουαλικής επίθεσης, το έχουμε ήδη καταλάβει από τα όσα έχουν προηγηθεί. Ο πλούτος, η χλιδή και η εξουσία έχουν αλλοιώσει ανεπιστρεπτί την ανθρώπινη υπόσταση, την ανάγκη για αξιοπρέπεια και ευγένεια.
Ο ήρωάς μας είναι πλέον αδιάφορος για τους πάντες και τα πάντα, χυδαίος χωρίς σχεδόν να το επιλέγει, βουτηγμένος από την κορφή ώς τα νύχια στη σιχαμάρα. Για τον ίδιο του τον εαυτό, για τους άλλους ανθρώπους, για τους πάντες και τα πάντα. Προσπαθεί να ψυχαναλύσει τον εαυτό του, να αναγάγει το όλο ζήτημα σε ψυχολογικές και βιωματικές συνιστώσες. Κανένα αποτέλεσμα, όλα είναι μάταια. Συμβαίνει αυτό που συμβαίνει γιατί δεν θα μπορούσε πλέον να συμβεί οτιδήποτε άλλο. Μετά τη σύλληψή του, δεν παρατηρούμε τίποτα από όλα όσα θα περιμέναμε. Η ταινία δεν ενδιαφέρεται ούτε ακριβώς για τη συγκάλυψη του σκανδάλου ούτε για πολλά από τα αναμενόμενα παρεπόμενα. Ενδιαφέρεται για την αβάσταχτη ματαιότητα.
Ο Φεράρα ίσως και να αφήνεται υπέρ το δέον σε αυτό το μονοδιάστατο γκροτέσκο πορτρέτο. Φορτώνει την ταινία του με κάποια αχρείαστα στιγμιότυπα και μία ολίγον ανεπιτυχή κορύφωση, στον μονόλογο του κεντρικού πρωταγωνιστή λίγο πριν το φινάλε. Παράλληλα όμως, χτίζει ένα τόσο μα τόσο ενδιαφέρον αδιέξοδο, από το οποίο δεν έχουμε διάθεση να βγούμε. Σε κάποια στιγμή μάλιστα, αγγίζει το ταβάνι (ή μάλλον τον επιθυμητό πάτο) του μηδενιστικού του ταξιδιού. «Κανείς δεν θέλει να σωθεί, αυτό έχω μάθει», μας ενημερώνει ο πρωταγωνιστής.
Ο καθείς θέλει να αφεθεί στον βούρκο του, είναι κατάδικός του και δεν υπάρχει τίποτα πιο φορτικό από αυτούς που θέλουν, ντε και καλά, να σε σώσουν. Επιπλέον, για όλες τις ανούσιες πτυχές της ταινίας του, μας αποζημιώνει προς το τέλος. Βλέμματα που τείνουν στο κενό, γιατί μόνο αυτό πλέον υπάρχει και τίποτα άλλο. Κι αν υπάρχει κάτι ακόμη πιο βαθιά, είναι ακόμη πιο τρομακτικό. Καλύτερα, ας το αφήσουμε, ας μην κοιτάξουμε κατάματα.
