Σκηνοθεσία: Πολ Τόμας Άντερσον
Παίζουν: Ντάνιελ Ντέι-Λιούις, Πολ Ντέινο
Διάρκεια: 158′
Αμερική, τέλη του 19oυ αιώνα. Ο Ντάνιελ Πλέινβιου, Τεξανός πρώην μεταλλωρύχος και νυν «άνθρωπος του πετρελαίου», όπως αυτοχαρακτηρίζεται, μετακομίζει σε μία μικρή πόλη της Καλιφόρνια με τον (ατύπως) υιοθετημένο γιο του, αφού πληροφορείται ότι στην περιοχή υπάρχουν τεράστια ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα πετρελαίου. Εκεί, παρά την αντίδραση του ιεροκήρυκα και ψευδοπροφήτη Ιλάι Σάντεϊ, θα χτίσει τη δική του αυτοκρατορία. Αυτή είναι η ιστορία της ιλιγγιώδους ανόδου και της εκκωφαντικής πτώσης του.
Το There Will Be Blood συνιστά για τον Πολ Τόμας Άντερσον σημείο καμπής, αφού σηματοδοτεί την απομάκρυνση του ύφους του από το έως τότε καθιερωμένο μοτίβο. Είναι το πρώτο αληθινά βραδυφλεγές έργο του, αφού εδώ παύει να χρησιμοποιεί επιθετικό μοντάζ (σημείο τομής με το σινεμά του Μάρτιν Σκορσέζε), αφήνει παράμερα τα ensemble casts του παρελθόντος (μίας καθαρά αλτμανικής κατεύθυνσης) και επιμένει σε έναν ρυθμό κλινικά σταθερό, cuts περιορισμένα στο ελάχιστο, κοντινά πλάνα στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή του και επενδύει στη δημιουργία ανοίκειου συναισθήματος στο θυμικό του κοινού. Με άλλες λέξεις, αυτή είναι η προσδοκώμενη συνάντηση του Άντερσον με το σινεμά του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.
Οι λογοτεχνικές καταβολές του έργου αναζητούνται συχνά –και δικαίως λόγω της θεματικής εγγύτητας– στο μυθιστόρημα Oil! του Άπτον Σινκλέρ, γραμμένο το 1927, αλλά στην ουσία ο χαρακτήρας του Πλέινβιου είναι αντικατοπτρισμός του Αμερικανού μεγιστάνα του πετρελαίου, Edward L. Doheny. Η φιλμική κατασκευή του Άντερσον φαντάζει σαν άλλος Πολίτης Κέιν, μόνο που το σημαντικό γνώρισμα του κεντρικού χαρακτήρα είναι η ιδιότητα του κεφαλαιοκράτη και αυτό συνιστά εκδήλωση ενός νέου οικονομικού περιβάλλοντος, που στο λυκαυγές του εικοστού αιώνα ετοιμαζόταν να σκεπάσει τα πάντα στον Δυτικό κόσμο.
Είναι τα ύστατα στάδια της βιομηχανικής επανάστασης, η χάραξη ενός νέου τοπίου χάρη στην ανακάλυψη του μαύρου χρυσού, η εποχή στην οποία ο σύγχρονος καπιταλισμός θεριεύει. Είναι βαθιά αμερικανική η ταινία του Άντερσον, σε επίπεδο γενεαλογικό, μυθολογικό και βαθιά φιλοσοφικό. Βέβαια, λειτουργεί και ως ευθεία και άμεση αναφορά στον καπιταλισμό, αφού ο Πλέινβιου μοιάζει σχεδόν να τον εφηύρε: έχοντας την εξουσία που του σερβίρει η έγγεια ιδιοκτησία και τα μέσα παραγωγής, ο αδίστακτος πρωτο-μπίζνεσμαν θα μηχανευτεί όλους τους τρόπους που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ώστε να προσεταιριστεί την κοινωνία.
Θα ντυθεί τα άμφια του αλλότριου ευεργέτη, θα αναπνεύσει ανάμεσά τους επιδεικνύοντας σε κάθε ευκαιρία την καλή του πρόθεση, θα φορέσει όποιο προσωπείο χρειαστεί για να επικρατήσει η βούλησή του. Η μόνη ουσιώδης αντίδραση που θα συναντήσει θα είναι από τον βοερό τσαρλατάνο και απατεώνα του θείου λόγου που πασχίζει να κανονίσει τα της δικής του επιχείρησης: τον ιεροκήρυκα Ιλάι, που συνεργάζεται με τον Πλέινβιου με σκοπό να κερδίσει αυτός τα περισσότερα και να τον φέρει στα μέτρα του, μην υπολογίζοντας ότι ακόμα και η δική του πανάρχαια βιομηχανία πίστης ωχριά απέναντι στο νέο μοντέλο ενός ανθρώπου που παραμένει άγριο θηρίο, που δεν θα σταματήσει να προχωρά και να μοχθεί μέχρι να πετύχει.
Ο Πλέινβιου, ένας δηλωμένος μισάνθρωπος με απύθμενο πείσμα, βαδίζει προς έναν σπαρακτικό τελικό προορισμό: τη λουσμένη στα πλούτη απομόνωση. Η δομή του έργου είναι συναρπαστική, μοιάζει με την εξιστόρηση ενός προαναγγελθέντος θριάμβου που καταλήγει σε συντριβή, όπως υπαγορεύεται από τη μνημειώδη βουβή αρχική σεκάνς, όπου η επιμονή του επιχειρηματία σηματοδοτεί και το διαβατήριό του προς την επιτυχία-κόλαση. Ο Άντερσον θέλει εξ αρχής να βάλει τον θεατή σε θέση παρατηρητή ενός κατορθώματος που δεν μπορεί να αποτραπεί με καμία δύναμη στον κόσμο, στοιχείο που υπηρετεί και ο σταθερός ρυθμός του έργου. Το ερώτημα που γεννάται δεν είναι αν ο πρωταγωνιστής θα καταφέρει να σταθεί στον θρόνο του πλούτου του, αλλά τι ακριβώς εξασφαλίζει για τον εαυτό του με αυτό.
Τα γκρο πλαν του Άντερσον λένε περισσότερα από τα λόγια (και η ερμηνεία του Ντάνιελ Ντέι-Λιούις είναι πολύ μεγάλη για να περιγραφεί σε μερικές αράδες). Ο αντιήρωας βυθίζεται σε έναν θρίαμβο κενό νοήματος, που προέκυψε μετά από ασίγαστο βάσανο, σαν μία υποτιθέμενη αυταξία που αρχίζει να αποσυντίθεται μόλις κατακτηθεί. Ο Πλέινβιου πέρασε τα πάνδεινα, λέρωσε τα χέρια του πλείστες φορές, υπέφερε ψυχή τε και σώματι, και η θέση του στο βάθρο μοιάζει τελικά ανούσιο επίτευγμα μέσα στην απέραντη ερημιά του.
Άλλωστε, η πλήρης αποδέσμευση από τις προσωπικές σχέσεις δεν συνεπάγεται και τη θωράκιση απέναντί τους. Ο επιχειρηματίας μισεί τους πάντες, αλλά πρωτίστως τον εαυτό του, και αυτό γιατί βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μία θλιβερή θέση. Πασχίζει να προβεί σε επιλογές που εξυπηρετούν αποκλειστικά τον σκοπό του, αλλά αδυνατεί να απεμπολήσει τον συναισθηματικό τους αντίκτυπο. Θα προτιμήσει να μεριμνήσει για το πετρέλαιο αντί για την ευημερία του παιδιού που τον συνοδεύει, αλλά αυτό θα βρίσκεται πάντα εκεί να του θυμίζει τη βάρβαρη επιλογή του και εκείνος δε θα μπορέσει ποτέ να απαλλαγεί από τις ενοχές που του απαγορεύουν να ησυχάσει.
Πρόκειται για έναν άνθρωπο που σιχαίνεται την ύπαρξή του όχι επειδή δεν έχει καταφέρει να φτιάξει δεσμούς του με άλλους ανθρώπους, αλλά επειδή εξακολουθεί να τους χρειάζεται. Έτσι, όταν θα αντιληφθεί ότι ο ουρανοκατέβατος χαμένος ετεροθαλής αδερφός είναι στην πραγματικότητα ένας μίζερος απατεώνας, θα τον εξουδετερώσει όχι ως απειλή για τα πλούτη του, αλλά επειδή του επέτρεψε να εισέλθει στο συναισθηματικό του άβατο.
Όπως και ο (θετός) γιος του, έτσι και ο (ψεύτικος) αδερφός του αποτελούν αγκάθια στο αφήγημά του, δημιουργώντας παράλληλα ένα συναρπαστικό μοτίβο του μη-βιολογικού οικογενειακού δεσμού. Ωστόσο, τούτη εδώ δεν είναι μία ιστορία εξιλέωσης, αλλά μία ιστορία αδιανόητης περιπλάνησης στην επίγεια κόλαση που επιβάλλει ένας γιγαντιαίος εγωισμός. Ένα ακόμα μοτίβο, αυτό της επίγειας κόλασης, όπως απεικονίζεται στη στέρφα γη από τον βραβευμένο με Όσκαρ Ρόμπερτ Έλσγουιτ, μαζί με τη φωτιά που επανέρχεται συνεχώς στο προσκήνιο, αποτελεί εκδήλωση της θρησκευτικής όψης του έργου. Η Καλιφόρνια είναι για τον αντιήρωα μία διεστραμμένη Γη της Επαγγελίας, το πετρέλαιο είναι ο λόγος του Θεού και εκείνος είναι ο μόνος που τον δικαιούται.
Σε αντίθεση με τον Ιλάι, τον κατ’ επάγγελμα ερμηνευτή του θεϊκού λόγου, ο οποίος αποτελεί αντικατοπτρισμό του (για τον έναν το χρήμα είναι θρησκεία, για τον άλλον η θρησκεία είναι χρήμα), ο Πλέινβιου διαθέτει κάτι απτό, ικανό να κάνει την ναρκισσιστική ηδονή του πλούτου να τον πλημμυρίσει. Και για να υπερασπιστεί τον δικό του θεό, που πηγάζει από τα σπλάχνα της γης, θα πολεμήσει μέχρις εσχάτων τον χριστιανικό θεό και θα εκδικηθεί τον αντιπρόσωπό του για τον εξευτελισμό στον οποίο τον υπέβαλε. Το Θα χυθεί αίμα είναι η θρησκευτική παραβολή για τη γέννηση ενός ανεστραμμένου Μεσσία (ήρθε για να απομυθοποιήσει την ίδια την έννοια της αμαρτίας, όχι για να επωμιστεί τις αμαρτίες του κόσμου) που ήρθε από τα έγκατα της Γης και όχι από τους ουρανούς.
