Σκηνοθεσία: Άντονι Μινγκέλα
Παίζουν: Ρέιφ Φάινς, Ζουλιέτ Μπινός, Κριστίν Σκοτ Τόμας, Γουίλεμ Νταφόου
Διάρκεια: 162’
Ο Άγγλος ασθενής λοξοκοιτά προς το παρελθόν και αγναντεύει προς το μέλλον, ενώνοντας κουκκίδες που σχηματίζουν μια ακαθόριστη μορφή. Ο ανθρώπινος πόθος και πόνος. Τα κρίματα, οι πληγές, το ανίκητο πείσμα. Οι εμμονές του κορμιού, η προδοσία και η ανάγκη για εξιλέωση. Οι αμετανόητες ενοχές και οι ανεξόφλητες θυσίες. Ο πόλεμος που τσακίζει τις ζωές των ανθρώπων, αφήνοντας πίσω του συντρίμμια και ζωντανούς νεκρούς Κόκκοι άμμου που γλιστρούν από τα χέρια και εξαφανίζονται σε μια ατελείωτη έρημο.
Ο Άντονι Μινγκέλα, ένας υποτιμημένος αρτίστας της αφήγησης, μεταφέρει το αριστουργηματικό ομότιτλο βιβλίο του Μάικλ Ονταάτζε. Και ντύνει την ιστορία του με μια κοσμοπολίτικη αύρα α λα Ντέβιντ Λιν, μόνο που στην πραγματικότητα ακολουθεί αντίστροφη πορεία. Αν Ο Λόρενς της Αραβίας ενσαρκώνει τη λύσσα του ανθρώπου να δαμάσει την Ιστορία, τότε Ο Άγγλος ασθενής προσφέρει στον άνθρωπο το δικαίωμα να την αψηφίσει. Να αδιαφορήσει για τη βία ολόγυρά του, να οχυρωθεί σε μια εσοχή που τρυπώνει στον ιστορικό χρόνο.
Σε αντιθετική με τα καταγάλανα μάτια του Πίτερ Ο’ Τουλ που γουρλώνουν με δέος και τρέλα μπροστά στον μάταιο αγώνα απέναντι σε γεγονότα που τον υπερβαίνουν, ο σωματικός καμβάς του του The English Patient αποτυπώνει μια διαφορετική πορεία. Το πρόσωπο – φάρος της Ζυλιέτ Μπινός, όπως φωτίζεται από ένα κερί ελπίδας, το βλέμμα γεμάτο προσμονή και σιωπηλό θάρρος της Κριστίν Σκοτ Τόμας, το υπαινικτικό μειδίαμα του Γουίλεμ Νταφό, και πάνω απ’ όλα το παραμορφωμένο πρόσωπο του Ρέιφ Φάινς, ένας χάρτης της φρίκης ενός κόσμου που βάλθηκε να καταστρέψει τον εαυτό του, δεν βγάζουν ακριβώς τη γλώσσα στην Ιστορία, αλλά σίγουρα επιφυλάσσουν στον άνθρωπο το δικαίωμα να γράφει τις δικές του τραγωδίες και τους δικούς του θριάμβους. Όχι σαν καρυδότσουφλο πλέον, αλλά ως συνταξιδιώτης στο μεγάλο ταξίδι.
Διόλου τυχαία εξάλλου, το ετοιμοθάνατο ξύπνημα του κεντρικού χαρακτήρα και η εξιστόρηση ενός bigger than life and death έρωτα, συνδέεται με ένα βιβλίο του Ηροδότου, του επονομαζόμενου Πατέρα της Ιστορίας. Ένα εγχειρίδιο, διάστικτο με σημειώσεις, στίχους, φωτογραφίες, ποιήματα και αποκόμματα, που μεταμορφώνεται σε αυτοσχέδιο ημερολόγιο μιας φλεγόμενης σχέσης. Ο Μινγκέλα μάς υπενθυμίζει ότι άνθρωπος είναι ο παντοτινός πατέρας της κάθε ξεχωριστής και αυτόνομης ιστορίας που μπορεί να αποδειχθεί εξίσου μεγαλειώδης και σαρωτική όσο η Ιστορία με το γιώτα κεφαλαίο.
Μάλιστα, στο δικό μας τεφτέρι, η σειρά δεν είναι ποτέ γραμμική. Αντιθέτως, φροντίζουμε να σκίζουμε αποκομμάτα, να γράφουμε στο περιθώριο των σελίδων, να διαγράφουμε καταχωρήσεις, να στέλνουμε ραβασάκια στον μελλοντικό μας εαυτό. Μικρά κειμήλια ζωής, μια απόπειρα να πείσουμε τον εαυτό μας ότι όσα ζήσαμε ήταν όντως αληθινά. Παρεμπιπτόντως, ο βασικός μας ήρωας, που μένει ζωντανός για λίγες στιγμές ακόμη, όσο χρειάζεται δηλαδή για να μοιραστεί την ιστορία του, σαν αρχαίος ραψωδός, δεν είναι Άγγλος, αλλά Ούγγρος. Στην πραγματικότητα, είναι ένας άπατρις αριστοκράτης, ένας ευγενής του έρωτα, που κινείται στον χρόνο με διαφορετικές ταχύτητες.
Ο Άγγλος ασθενής βρίσκει τη γιάτρειά του στο δίπολο του έρωτα και του θανάτου, οι οποίοι επικοινωνούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Από τη μια, ένα καταραμένο και απαγορευμένο ζευγάρι θάβεται κάτω από την άμμο και βγαίνει ζωντανό χάρη στον έρωτα. Δυο εραστές που πάλεψαν να τρέξουν προς τον έρωτα, έχοντας ως μόνο προορισμό τον θάνατο. Από την άλλη, μια νοσοκόμα που δεν μπορεί να βγάλει τον πόλεμο από το δέρμα της, φροντίζοντας πληγές ξένων μπας και ανακουφίσει τις δικές της, τρέχει προς τον έρωτα για να ξορκίσει τον θάνατο. Βίοι παράλληλοι, αντίθετοι και συμπληρωματικοί, που συγκλίνουν στο σημείο τομής του σινεμά. Εκεί όπου η Ιστορία φτιάχνεται από τις λαχτάρες των ανθρώπων.
