Σκηνοθεσία: Μπίλι Ρέι
Παίζουν: Τσιούετελ Έτζιοφορ, Νικόλ Κίντμαν, Τζούλια Ρόμπερτς
Διάρκεια: 111’
Η αργεντίνικη ταινία Το μυστικό στα μάτια της (El Secreto de Sus Ojos) κέρδισε το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας το 2009, καθιέρωσε τον θεσπέσιο Ρικάρντο Νταρίν ως σταρ – ογκολιθο του λατινοαμερικάνικου σινεμά και αγαπήθηκε πολύ για μπόλικους λόγους. Για την αιθαλομίχλη ενός πικρού παρελθόντος που καλύπτει τα πάντα. Για τη δονκιχωτική επιμονή ενός μοναχικού άνδρα που αρνείται να εγκαταλείψει ένα χαμένο σκοπό. Για ένα σαρωτικό ανεκπλήρωτο έρωτα που παραμονεύει σαν ανενεργή νάρκη για χρόνια, δεσμεύει και καθηλώνει. Για τις εμμονές, τα αγιάτρευτα πάθη και την αδυναμία λήθης. Για τους σκοτεινούς, μίζερους και σκονισμένους διαδρόμους μιας καταπιεστικής εξουσίας. Για την αίσθηση μιας προδιαγραμμένης ήττας που αποπνέει. Για τη σχεδόν τηλεπαθητική σύνδεση μιας τριπλέτας πρωταγωνιστών, εγκλωβισμένων στους προσωπικούς τους δαίμονες και αποφασισμένων για πράξεις σιωπηρής υπέρβασης και θυσίας. Για μια φοβερή σκηνή καταδίωξης που θα μας μείνει καρφωμένη στο μυαλό για πολλά χρόνια ακόμη.
Όλα τα παραπάνω στοιχεία λοιπόν είναι ακριβώς τα συστατικά που λείπουν από το Secret in Their Eyes του Μπίλι Ρέι, παρά το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης της πρωτότυπης ταινίας Χουάν Χοσέ Καμπανέγια έχει αναλάβει χρέη executive producer. Αν πάντως πρέπει να πιστώσουμε κάτι θετικό σε αυτό το remake, προτού απαριθμήσουμε όλες τις ελλείψεια και τις αστοχίες, είναι η αποτύπωση ενός κλίματος υφέρποντος πανικού στην post 9/11 Αμερική. Βρισκόμαστε στο Λος Άντζελες του 2002, οι μνήμες από τη φρίκη είναι ακόμη νωπές και ο πανικός υπάρχει παντού, έστω υπογείως και αφανέρωτα. Ο φόβος μετατρέπεται σε ηθική σημαδούρα που στέκει υπεράνω όλων, αντιμετωπίζεται ως ύψιστη προτεραιότητα και δικαιολογεί οποιεσδήποτε παρεκκλίσεις, παρατυπίες και συγκαλύψεις.
Από εκεί και πέρα όμως, δεν υπάρχει κανένας υπόγειος βόμβος που να χτυπά δυνατά στο πίσω φόντο, καμία υποδόρια συναισθηματική φόρτιση, καμία μέθεξη στο δράμα των ηρώων. Δεν συμπάσχουμε με την τραγωδία που βιώνουν, δεν ασφυκτιούμε με το άδικο αδιέξοδο με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι, δεν παθιαζόμαστε με το μυστήριο που αποζητά τη λύση του. Σε όλες τις παραπάνω αδυναμίες, ουδόλως παίζει ρόλο το γεγονός ότι το μυστικό του φινάλε μας είναι επί της ουσίας γνωστό μέσα από την πρωτότυπη ταινία.
Η ουσία που διαφεύγει από το Secret in Their Eyes δεν είναι αυτή της βροντερής έκπληξης, αλλά του μελαγχολικού κλίματος και της σπαρακτικής καταβύθισης. Ούτως ή άλλως εξάλλου, αν θέλετε την ταπεινή μου γνώμη, η αποκάλυψη του μυστικού στην original ταινία όχι μόνο δεν προσθέτει στη γοητεία της, αλλά αφαιρεί κι ένα ποσοστό από τα πολλά της θέλγητρα. Σαν να παρεισφρέει ένα αχρείαστα μεγαλεπήβολο κρέσεντο σε ένα κονσέρτο χαμηλόφωνης θλίψης που μας έχει ήδη σαγηνεύσει. Στο δε remake, το «σοκ» του φινάλε δεν έχει κανένα σφυγμό και μοιάζει παντελώς ουρανοκατέβατο και φυτευτό σε μία πλοκή και μία αφήγηση που αδυνατούν να το δικαιολογήσουν.
Επιπροσθέτως, το Secret in Their Eyes πάσχει εμφατικά από σύνεκτικούς δεσμούς μεταξύ των τριών βασικών του χαρακτήρων. Ο Τσιούετελ Έτζιοφορ (ο πρωταγωνιστής δηλαδή του 12 Years a Slave) κάνει ό,τι περνά από το χέρι του (και κυρίως από τα μάτια του) για να μεταδώσει την εμμονή και τη θλίψη που τον έχουν κυριεύσει και σε ένα ικανοποιητικό βαθμό, το κατορθώνει. Τα αληθινά ερμηνευτικά και κυρίως χαρακτηρολογικά προβλήματα έγκεινται αλλού. Αρχικά, στην πλήρη απουσία βάθους κι έντασης στον τόσο ιδιαίτερο δεσμό που υποτίθεται ότι συνδέει τον χαρακτήρα που υποδύεται ο Έτζιοφορ με τον αντίστοιχο της Νικόλ Κίντμαν. Η μεταξύ τους επαφή αντί να υπονοοεί, να υπανίσσεται, να κινείται αθόρυβα και να συγκινεί αβίαστα, προσπαθεί σχεδόν με το ζόρι να μας πείσει για την ύπαρξη και το βάθος της. Και φυσικά κατορθώνει το ακριβώς αντίθετο: να μας βεβαιώσει για την ανυπαρξία της.
Δεύτερον και ίσως κυριότερο, ο ρόλος της Τζούλια Ρόμπερτς, ο οποίος συνιστά και τη μεγαλύτερη αλλαγή σε σχέση με το σενάριο της πρωτότυπης ταινίας. Μία έμπνευση κάτι παραπάνω από ατυχής, καθώς ο χαρακτήρας της δεν επικοινωνεί σε κανένα σημείο με τις άλλες δύο κορυφές του τριγώνου των χαρακτήρων. Αντιθέτως βολοδέρνει μόνος του και ξεχασμένος, ανασυρόμενος εκβιαστικά από την αφάνεια για δύο λόγους. Για να προωθήσει ένα μυστήριο που δεν αδυνατεί να τσουλήσει από μόνο του και να για να προσφέρει ένα γκραν φινάλε, που (όπως προείπαμε) φυτρώνει θαρρείς από μόνο του. Παράλληλα, εκλογικεύει και δικαιολογεί, σε υπερβολικό βαθμό και με τελείως ανεπιθύμητο τρόπο, την εμπλοκή και την εμμονή του κυρίως πρωταγωνιστή. Εν ολίγοις, μας κάνει να αναπολούμε τον υπέροχο Πάμπλο του El Secreto de Sus Ojos….
