Σκηνοθεσία: Χάρολντ Μπέκερ
Παίζουν: Αλ Πατσίνο, Έλεν Μπάρκιν, Τζον Γκούντμαν, Ρίτσαρντ Τζένκινς
Διάρκεια: 112′
Μεταφρασμένος τίτλος: “Το Ερωτικό Αντικείμενο του Εγκλήματος”
Ο Frank Keller είναι έμπειρος μπάτσος, ολίγον αλκοολικός και άσχημα χωρισμένος. Η επέτειος των 20 ετών του στο αστυνομικό σώμα συμπίπτει με μια σειρά φόνων που όλα δείχνουν πως διαπράττονται από μια παρανοϊκή γυναίκα, η οποία «ψαρεύει» τα θύματά της μέσα από τη στήλη των ερωτικών αγγελιών στις εφημερίδες. Αναλαμβάνοντας να εξιχνιάσει την υπόθεση, ο Frank θα υποδυθεί τον μοναχικό άνδρα που αναζητά συντροφιά μ’ αυτό τον τρόπο, και θα ξεκινήσει να βγαίνει ραντεβού με τις γυναίκες που απαντούν στην αγγελία του, προσπαθώντας να ανακαλύψει ποια εξ αυτών ευθύνεται για τα εγκλήματα. Σύντομα, όμως, θα διαπιστώσει ότι η συγκεκριμένη έρευνα δεν είναι τόσο απλή όσο φανταζόταν, όταν θα ερωτευτεί μία από τις υποψήφιες δολοφόνους και η αντικειμενική κρίση του θα θολώσει επικίνδυνα.
Όπως έχει ειπωθεί πολλές φορές, το μεγαλείο του αμερικανικού σινεμά βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο, συχνά, κάτω από την κυρίως ειπείν ιστορία, το ξετύλιγμα της οποίας παρακολουθούμε, πραγματοποιείται η ψιθυριστή αφήγηση μιας άλλης ιστορίας. Έτσι και στο Sea of Love, ένα τυπικό κινηματογραφικό procedural δύο ωρών, εκ πρώτης όψεως, αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο δεν είναι τόσο η –πιστή στη φόρμουλα του είδους- διαδοχή σκηνών με άφθονο σασπένς, οι οποίες προωθούν και προετοιμάζουν τη λύση ενός επιδέξια υφασμένου μυστηρίου, όσο η χαμηλότονη καταγραφή μιας αστικής μοναξιάς κι ενός πνιγηρού αδιεξόδου των ανθρώπινων σχέσεων, καθαρή εμπειρία των οποίων έχει και η εμμονικά εσωστρεφής (κι ας υποκρίνεται το αντίθετο) εποχή μας.
Με πρόσχημα την αναζήτηση της δολοφόνου, το φιλμ του Χάρολντ Μπέκερ, διανθίζει την κλασσικότροπη πλοκή του με μια ποικιλία από προβληματικές για την αποξένωση, τον φόβο του Άλλου, την αδυναμία ουσιαστικής επαφής μέσα στην χαοτική μεγαλούπολη, και την ανάγκη ενσυνείδητης «διακινδύνευσης», σαν απαραίτητο λογικό άλμα, που μόνο αυτή θα μπορέσει να άρει τους καταπιεστικούς περιορισμούς της καχυποψίας και των ατέλειωτων επιφυλάξεων, δέσμιοι των οποίων γινόμαστε με τίμημα την πιο ακραία απομόνωση μέσα στην παραπλανητική εγγύτητά μας. Μιλά για τους καιρούς μας, για το παραπειστικό, μοντέρνο αφήγημά τους, το οποίο ευαγγελίζεται τη διασύνδεση των ανθρώπων, κρύβοντας κάτω απ’ το χαλάκι την πικρή αλήθεια της αποκοπής τους (αφαιρέστε τις «μικρές αγγελίες» -μια απαρχαιωμένη πια μέθοδο εξασφάλισης ερωτικού συντρόφου-, βάλτε στη θέση τους το facebook).
Ο Keller, τολμά να ερωτευτεί και να πάρει το ρίσκο, γνωρίζοντας ανά πάσα στιγμή ότι μπορεί να το πληρώσει με τη ζωή του. Δεν είναι μόνο μια εύστοχη παραβολή για τον κίνδυνο που διατρέχει ο οποιοσδήποτε να «πληγωθεί» ανεπανόρθωτα, απ’ τη στιγμή που εμπλέκεται σε μια σχέση συναισθηματικής φύσεως, είναι κυρίως μια αισιόδοξη προσέγγιση στο ζήτημα της αποδοχής του «ξένου» (και, εξ αυτού, επίφοβου): μια ολική συγκατάθεση στο ποιόν του ανθρώπου, μια χωρίς όρους αποδοχή του παρελθόντος του, της ιστορίας του, να η διέξοδος απ’ τον λαβύρινθο της αστικής μας αγωνίας. Διέξοδος, βέβαια, που δεν είναι ολοκληρωτικά απαλλαγμένη απ’ τον τρόμο μιας ενδεχόμενης διάψευσης (ο Keller, μέχρι το τέλος αναρωτιέται –μαζί του κι ο θεατής), αλλά κανείς δεν είπε πως ο σωστός δρόμος είναι ο εύκολος.
Όλα αυτά συγκροτούν τον λεπτομερή διάκοσμο της αστυνομικής ίντριγκας, αποτελώντας τους περιφερειακούς χρωματισμούς των σεναριακών σημαινόντων. Το πρώτο επίπεδο παραμένει άθιχτο απ’ τις εμβόλιμες εμφανίσεις της αλληγορίας, και σ’ αυτή τη διακριτική παρουσία του υπονοούμενου βρίσκεται, όπως είπαμε, η μαγεία μιας καλοστημένης αμερικάνικης ταινίας είδους. Η τραυματισμένη (σαν όλους τους χαρακτήρες) ομορφιά του Sea of Love έγκειται στο ότι δεν παύει στιγμή να είναι μια υπέροχη ερωτική ιστορία με νουάρ απόηχους, που βρίσκεται, όμως, βυθισμένη στην κρουστή ατμόσφαιρα του παραδοσιακού whodunit και τις αναθυμιάσεις της χιτσκοκικής αμφισημίας (δείτε πως επανέλαβε το κόλπο ο Πωλ Βερχόφεν -«ψημένος» ντετέκτιβ που καψουρεύεται την βασική ύποπτο για ειδεχθή φονικά με θύματα άντρες- στην τεράστια επιτυχία του, το Βασικό Ένστικτο, τρία χρόνια μετά το φιλμ του Μπέκερ). Πολύ μελαγχολικό για τους θιασώτες του αμιγούς αστυνομικού θρίλερ, πολύ σκληρό για τις ευαίσθητες ρομαντικές ψυχές, κατοικεί στη δική του ιδιαίτερη περιοχή. Στην οποία, σαφώς, πέφτει η σκιά ενός γίγαντα της υποκριτικής: του θεόρατου, Αλ Πατσίνο.
Υπάρχουν τα διαχρονικά σπουδαία αμερικάνικα φιλμ, τα οποία ο Πατσίνο μεγάλωσε ακόμα περισσότερο με τις μνημειώδεις ερμηνείες του (η τριλογία των Νονών, το Σέρπικο, η Σκυλίσια Μέρα, ο Σημαδεμένος, το Υπόθεση Καρλίτο, το –personal favorite του γράφοντος- Οικόπεδα με Θέα, η Ένταση, το Insider, για να αναφέρουμε μερικά απ’ τα αριστουργήματα στα οποία έχει πρωταγωνιστήσει), υπάρχουν κι οι ταινίες που τις ανέβασε κάνα δύο επίπεδα, ποιοτικά, αποκλειστικά με το παίξιμό του. Το Sea of Love ανήκει σ’ αυτή τη δεύτερη κατηγορία. Όσοι ξέρουμε ότι θα περάσουμε καλά μ’ ένα έργο μόνο και μόνο επειδή παίζει ΑΥΤΟΣ, όσοι ενθουσιαζόμαστε στο άκουσμα του χαρακτηριστικού του γρυλίσματος και στη θέα του γουρλωμένου του ματιού, ίσως δεν μπορούμε να είμαστε ποτέ απόλυτα αμερόληπτοι κρίνοντας μια ταινία που ευλογείται απ’ την παρουσία του. Αλλά στο Sea of Love, ο θεόρατος Αλ κάνει σπουδαία δουλειά, και δεν χρειάζεται να είσαι φανατικός οπαδός του για να το δεις.
Γεννημένος για να ενσαρκώνει χαρακτήρες σαν τον Frank Keller, πετυχαίνει διάνα στην λακωνική αποτύπωση της θλίψης του, στην –σωματοποιημένη σχεδόν- έκφραση της ήπιας απελπισίας του. Και καθώς ο Keller είναι ο ανθρώπινος καθρέφτης μιας πόλης που πεθαίνει από μοναξιά, προικίζοντάς τον με την (λατρεμένη) μανιέρα του, κάνει ακόμα κι αυτό το, ποτισμένο στο αλκοόλ, συναισθηματικό ψυχορράγημα να μοιάζει απαρεγκλίτως γοητευτικό. Δεν είναι, όμως, μόνος του σ’ όλο αυτό: η εξαιρετική, Έλεν Μπάρκιν, σε μια εξαίσια ερμηνεία, απολαυστικά φυσική, τεταμένη, αλλεργική στις ευκολίες και τα κλισέ που πάνε πακέτο με τέτοιους ρόλους, δυναμική αλλά και εύθραυστη (μόνο έτσι γίνονται οι γυναίκες απροσμάχητα ποθητές) πίσω απ’ το εκπάγλου καλλονής σωματικό της κέλυφος, συμπληρώνει ιδανικά τον μπαρουτοκαπνισμένο στωικισμό του Πατσίνο. Οι δυο τους δημιουργούν ένα αξέχαστο κινηματογραφικό ζευγάρι, η λάμψη του οποίου επισκιάζει ακόμα και υπέροχους ηθοποιούς σαν τον Τζον Γκούντμαν ή τον Ρίτσαρντ Τζένκινς, που μένουν τραγικά ανεκμετάλλευτοι σε στερεοτυπικούς δεύτερους ρόλους.
Αν όχι, λοιπόν, για τον κεκαλυμμένο, ευγενικό, ποτέ κραυγαλέο, τρόπο με τον οποίο θρηνεί -πάντα σε δεύτερο πλάνο- για τις απανταχού μοναχικές καρδιές αυτού του ζόρικου κόσμου (προσέξτε τη φοβερή σκηνή όπου μια ηλικιωμένη κυρία, η οποία υπήρξε ένα απ’ τα ψεύτικα ραντεβού του Keller, συνειδητοποιεί ότι την κορόιδεψαν και φεύγει βουρκωμένη), τότε σίγουρα χάρη στην απίστευτη ερωτική χημεία των Πατσίνο και Μπάρκιν, το «Sea of Love» αξίζει μια θέση λίγο πιο ψηλά απ’ τον σωρό των αστυνομικών φιλμ που έχουμε συνηθίσει να καταναλώνουμε προκατειλημμένοι, με κλειστά μάτια και χωρίς την δέουσα προσοχή σε όσα ενδιαφέροντα έχουν να μας πουν. Όπως κάνει ο Frank Keller με την Helen Cruger, δώστε του μια ευκαιρία και -ποτέ δεν ξέρεις – μπορεί και να το ερωτευτείτε.
