Σκηνοθεσία: Μπράιαν Ντε Πάλμα
Παίζουν: Αλ Πατσίνο, Σον Πεν, Τζόν Λεγκιζάμο
Διάρκεια: 144′
Μια δεκαετία μετά τον Σημαδεμένο, οι δρόμοι των Μπράιαν Ντε Πάλμα και Αλ Πατσίνο διασταυρώνονται ξανά, σε ένα σμίξιμο που μοιάζει με καταστάλλαγμα ζωής. Διότι το Carlito’s Way εκπέμπει ένα συναίσθημα πολύ βαθύτερο από τον οριστικό αποχαιρετισμό μιας αχαλίνωτης εποχής: είναι μια νεκρική πομπή, ένας επικήδειος για μια ολόκληρη κοσμοθεωρία, μια ομολογία εσφαλμένης πιστής απέναντι στο καταστατικό και στον (εκκούσιο) μονόδρομο της βίας και της απληστίας. Όπως και το Scarface, το Carlito’s Way απλώνεται κι αυτό σε έναν καμβά μεγάλων διαστάσεων, που δεν προσπαθεί όμως αποτυπώσει ένα bigger than life κρεσέντο, αλλά να συμπυκνώσει τη σοφία, τη μετάνοια, τις δεύτερες σκέψεις, τις πληγές και τα τραύματα που προκάλεσε μια ξέφρενη ζωή εκτός ορίων. Και λαμβάνει τη μορφή ενός ενδοσκοπικού απολογισμού, σαν ένα αναπολογητικό χαμόγελο χαρμολύπης για νεανικές αμαρτίες που παιδεύουσι μετανοημένους μεσήλικες.
Ο Καρλίτο Μπριγκάντε μάς πρωτοσυστήνεται σε μια ακροαματική διαδικασία που θα τον απαλλάξει από μια ποινή κάθειρξης 30 ετών, έπειτα από μόλις πέντε χρόνια στη φυλακή, χάρη σε ένα δικονομικό παραθυράκι που έχει ξεθάψει και αξιοποιήσει ο αμοραλιστής και γλοιώδης δικηγόρος του (υποδειγματικός ο Σον Πεν, με ένα μαλλί λίγο πιο εξωφρενικό και από εκείνο του Χαβιέρ Μπαρδέμ στο No Country for Old Men). Εκ πρώτης όψεως, σύμφωνα με τα όσα ακούμε για ένα πρόσφατο σκοτεινό παρελθόν, ο Καρλίτο δείχνει να κινείται στα μονοπάτια του Τόνι Μοντάνα, σε μια λίγο πιο «ώριμη» εκδοχή του: ένας φιγουρατζής κατά συρροή εγκληματίας, μαθημένος στην πιάτσα και τους κανόνες της, που νιώθει άτρωτος και κομπάζει στα μούτρα ενός κόσμου που θεωρεί πως του ανήκει. Κι όμως, η παλλινόστησή του στους δρόμους και τις γειτονιές όπου έκοβε κι έραβε στα glory days του, μας αποκαλύπτει ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο γίνεται ήδη φανερό αν μπούμε στον κόπο να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο σουλούπι και τη συμπεριφορά του Καρλίτο.
Ο Αλ Πατσίνο, σε μία από τις πιο ζυγοσταθμισμές και χαμηλόφωνες ερμηνείες του, αποπνέει μια διαρκή λύπη, μια ασίγαστη πίκρα, μέσα από το συνεχώς τρεμάμενο βλέμμα, τον σκυφτό σβέρκο, τις κοφτές ανάσες, την άβολη στάση σώματος, τα μετρημένα λόγια (στοιχεία που έρχονται σε εντυπωσιακή αντίθεση με τα method acting ξεσπάσματα του παρελθόντος). Οδηγός της πλοκής είναι το μελαγχολικό του voice over, σαν αντίλαλος από μια λυπημένη ιστορία που εχει ήδη τελειώσει, το οποίο ανατρέχει στις σκέψεις, τα διλήμματα και τις οδυνηρές αποφάσεις, καλύπτοντας το αβέβαιο παρόν με το πέπλο και το βάρος ενός ασήκωτου παρελθόντος. Ο Καρλίτο είναι λίγο πιο καλός απ’ όσο φανερώνουν οι πράξεις του και έχει υπάρξει λίγο πιο κακός απ’ όσο μαρτυρούν οι προθέσεις του.
Είναι, πάνω απ’ όλα, συμφιλιωμένος με τα όσα έπραξε, χωρίς να μετανιώνει γλυκανάλατα ή ενοχικά, όντας παράλληλα αποφασισμένος να δώσει μια εξ ορισμού άνιση μάχη απέναντι στην αναπόδραστη μοίρα του. Όσο κι αν πασχίσει να ξεφύγει, όσο κι αν μονολογεί ότι νιώθει πλέον ξένος προς το όλο σκηνικό στο οποίο κάποτε μεγαλουργούσε, η θηλιά παραείναι σφιχτή κι έχει άπειρους κόμπους. Ο Καρλίτο κοίταξε την άβυσσο και του αυτή του ανταπέδωσε το βλέμμα πολύ καιρό πριν, πλέον είναι αργά για στημένα τετ-α-τετ αυτογνωσίας στον καθρέφτη. Κλείνοντας και πάλι το μάτι στο Scarface, o Ντε Πάλμα μάς υπενθυμίζει έναν από τους πιο βάρβαρους και απαράβατους κανόνες που κυβερνούν τη ζωή ανθρώπων σαν τον Καρλίτο και τον Τόνι Μοντάνα: το έλεος, η καλοσύνη και η αμφιβολία τιμωρούνται σκληρά και αμείλικτα.
Η Νέμεσις του Καρλίτο παίρνει σάρκα και οστά στα πρόσωπα του χυδαίου δικηγόρου του και του κακομαθημένου new kid on the block που (έχει έρθει η σειρά του να) πιστεύει πως έχει τον κόσμο στα πόδια του (ο Μπένι Μπλάνκο από το Μπρονξ, που τον υποδύεται ο Τζον Λεγκιζάμο), αλλά επί της ουσίας φωλιάζει στον ίδιο τον Καρλίτο. Ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι ο δαίμονάς του, όπως έλεγε ο Ηράκλειτος, και ο Καρλίτο, όσο κι αν θέλει να αλλάξει σελίδα, δεν μπορεί παρά να μείνει πιστός στον κώδικα τιμής που δεν του επιτρέπει να αφήσει μια χάρη χωρίς ανταπόδοση.
Αυτή η εμμονή της ακεραιότητας είναι που θα θέσει σε κίνηση τους μηχανισμούς του προδιαγεγραμμένου ριζικού, που θα ολοκληρωθεί ακριβώς τη στιγμή που ο πλανεμένος (ή και όχι τόσο, αφού κατά βάθος γνωρίζει τη μοίρα του, αλλά εξακολουθεί να τρέχει προς τα εκεί) ήρωας γουρλώνει τα μάτια του μπροστά στην αναπάντεχη, αλλά τόσο φευγαλέα, θέα του παραδείσου. Οι σφαίρες του Μπένι Μπλάνκο είναι η εκδίκηση ενός παρελθόντος που δεν λέει να αφήσει τον Καρλίτο να κοιτάξει μπροστά. Και πιστοποιούν αυτό που υποψιαστήκαμε από την αρχή: ο ήρωάς μας είχε ξεψυχίσει πολύ πριν χάσει τη ζωή του.
