Το αγαπημένο τμήμα του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ματιές στα Βαλκάνια θα συμπεριλάβει στο φετινό πρόγραμμά του 11 βαλκανικές ταινίες (εκτεινόμενες από το 1961 ώςτο 2015) που βασίστηκαν σε λογοτεχνικά έργα Βαλκάνιων συγγραφέων, συνθέτοντας ένα πλούσιο και πολύ ενδιαφέρον υπό-αφιέρωμα. Συμπληρωματικά, να αναφέρουμε ότι οι 7 από τις 11 ταινίες του αφιερώματος θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Αφιέρωμα «Βαλκανική λογοτεχνία και σινεμά»
Η αθωότητα των αναμνήσεων, του Γκραντ Τζι (2015)
Από το βιβλίο Μουσείο της αθωότητας, του Ορχάν Παμούκ.
Το σαγηνευτικό ντοκιμαντέρ του βρετανού Γκραντ Τζι –γνωστού από βιντεοκλίπ και ταινίες για τους Radiohead και τους Joy Division- μας ξεναγεί στον κόσμο του Μουσείου της Αθωότητας, που ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ. Σε αυτό το μοναδικό στο είδος του μουσείο, στεγάζεται μία εκπληκτική συλλογή αντικειμένων από τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, τα οποία συνέλεξε ο Παμούκ όταν έγραφε το μυθιστόρημα που χάρισε στο μουσείο τον τίτλο του.
Άνυδρο καλοκαίρι, του Μετίν Ερκσάν (1964)
Από την ομότιτλη συλλογή διηγημάτων του Νετζάτι Τζουμαλί.
Με την αξεπέραστη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, μια ταινία – ορόσημο στο τούρκικο σινεμά. Ένας διαβολικός γαιοκτήμονας στέλνει άδικα τον αδελφό του στη φυλακή, αποπλανά τη νύφη του και κόβει το νερό στην περιοχή. Απληστία και λαγνεία, πόθος και μίσος, σε μία ταινία διαστάσεων αρχαιοελληνικής τραγωδίας.
Το κέρατο της κατσίκας, του Μετόντι Αντόνοφ (1972)
Από τη συλλογή Άγριες ιστορίες, του Νικολάι Χαΐτοφ.
Ένα τρόπον τινά Kill Bill του ’70, ένα βουκολικό γουέστερν για μια ανελέητη ιστορία εκδίκησης. Τον 17ο αιώνα, μια ομάδα Τούρκων βιάζει και σκοτώνει τη γυναίκα ενός βοσκού. Τυφλωμένος από μίσος, μεγαλώνει την κόρη του σαν αγόρι, με σκοπό αυτή να εκδικηθεί μια μέρα τους υπαίτιους.
Χορός στη βροχή, του Μποστιάν Χλάντνικ (1961)
Από το μυθιστόρημα Μαύρες μέρες, άσπρη μέρα, του Ντομινίκ Σμόλε.
Ένας νεαρός ζωγράφος και η ερωμένη του μεθούν, ανταλλάζουν προσβολές και βουλιάζουν στην παρακμή. Ταινία πρωτοποριακή για την εποχή της, με επιρροές από τη γαλλική νουβέλ βαγκ (ο Χλάντνικ υπήρξε βοηθός του Κλοντ Σαμπρόλ).
Ο κλέφτης των ροδάκινων, του Βάλο Ράντεφ (1964)
Από το ομότιτλο διήγημα του Εμιλιάν Στάνεφ.
Με φόντο τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας συνταρακτικός καταδικασμένος έρωτας ανάμεσα σε έναν αιχμάλωτο πολέμου και τη νεαρή σύζυγο του διοικητή του στρατοπέδου, στην πρώτη διεθνή επιτυχία του βουλγαρικού σινεμά.
Τρία, του Αλεξάνταρ Πέτροβιτς (1965)
Από τη συλλογή διηγημάτων Η φτέρη και η φωτιά, του Αντόνιχε Ισάκοβιτς.
Μία συγκλονιστική αντιπολεμική ταινία για το επιμύθιο του πολέμου, για την πίκρα και το μίσος που επιμένουν σαν σκουριά, και τα ανεπανόρθωτα τραύματα που προκαλεί. Με επίκεντρο τους παρτιζάνους, τρεις ιστορίες εκτυλίσσονται στην αρχή, τη μέση και το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Η σημύδα, του Άντε Μπάμπαγια (1967)
Από το ομότιτλο διήγημα του Σλάβο Κόλαρ.
Ταινία-αφιέρωση στην αγάπη και την έλλειψή της. Μια πανέμορφη κοπέλα πεθαίνει κι ο σύζυγός της, που την αγνοούσε επιδεικτικά μέχρι τότε, βιώνει πολύ έντονα την απώλειά της. Οι προκαταλήψεις της επαρχίας και η θλιβερή μοίρα ενός κοριτσιού που όλοι θυμούνται σαν μια εύθραυστη σημύδα.
Πέτρινος γάμος, των Μιρτσέα Βερόιου και Νταν Πίτσα (1972)
Από διηγήματα του Ίον Αγκαρμπιτσεάνου.
Δυο οπτικά εκθαμβωτικές σπαρακτικές ιστορίες, που μπλέκονται σε ένα αδιόρατο κοινό πλέγμα. Μια μάνα ξεπουλά ό,τι έχει για να ντύσει νύφη τη νεκρή κόρη της. Την ίδια στιγμή, μια νύφη αναγκάζεται σε γάμο από υποχρέωση και το σκάει με έναν περιπλανώμενο μουσικό, προκαλώντας τον θάνατο ενός αθώου.
Η επιστροφή του νεκρού στρατού, του Ντίμιτερ Αναγνόστι (1989)
Από το βιβλίο Ο στρατηγός της νεκρής στρατιάς, του Ισμαήλ Κανταρέ.
Ένα αντιπολεμικό αριστούργημα που έχει μεταφερθεί πολλές φορές στο σινεμά. Ένας Ιταλός στρατηγός ταξιδεύει στην Αλβανία για να επαναπατρίει τα οστά ενός συνταγματάρχη που θεωρείται ήρωας στη χώρα του. Εκεί όμως, θα ανακαλύψει το πραγματικό αποτρόπαιο πρόσωπο του νεκρού.
Ο επαγγελματίας του Ντούσαν Κοβάσεβιτς (2003)
Από το ομότιτλο θεατρικό έργο του ιδίου.
Μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς, ένας πρώην μυστικός αστυνομικός συναντά τον άνδρα που παρακολουθούσε επί χρόνια, έναν αντιστασιακό που κατέληξε να γίνει ό,τι απαρνιόταν: ένα γρανάζι του συστήματος. Μία ταινία για όλες εκείνες τις συνθήκες και τις αστοχίες, που αναγκάζουν τον άνθρωπο να απαρνηθεί τις αρχές του και να δαγκώνει την ίδια του την ουρά.
Οικογένεια Μορομέτε, του Στέρε Γκούλεα (1987)
Από το ομότιτλο μυθιστόρημα του Μαρίν Πρέντα.
Πριν το ξέσπασμα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, η αγροτική τάξη βρίσκεται σε μία κατάσταση ανέχειας, εξαθλίωσης και επερχόμενου αφανισμού. Μία αναδρομή στις αλλαγές και τα συμβάντα που συντάραξαν την Ιστορία, μέσα από τα μάτια μιας οικογένειας που διαλύεται και ψάχνει τρόπο να μείνει ενωμένη.
