Ο μυθικός προπονητής ποδοσφαίρου της Λίβερπουλ, ο ανυπέρβλητος ατακαδόρος Μπιλ Σάνκλι, όταν ρωτήθηκε για τη σημασία που αποδίδει στο άθλημα που αγάπησε και υπηρέτησε, δίνοντας και την τελευταία ικμάδα της ψυχής του, δήλωσε το εξής: «Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το ποδόσφαιρο είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Απογοητεύομαι πολύ όταν ακούω αυτή τη θεωρία. Σας διαβεβαιώ, το ποδοσφαίρο είναι κάτι πολύ, πολύ πιο σημαντικό από αυτό.»
Το ποδόσφαιρο, λοιπόν, ο απόλυτος βασιλιάς των σπορ, το πεδίο προσδοκώμενης δόξης για κάθε ψυχωμένο Δαϋίδ που τολμά να ορθώσει ανάστημα στον κάθε φαινομενικά άτρωτο Γολιάθ. Το ποδόσφαιρο, ένας καθρέφτης της κοινωνικής πραγματικότητας. Μία γυάλινη επιφάνεια όπου αποτυπώνονται όλα τα συλλογικά κι ατομικά κρίματα κι απωθημένα της καθημερινότητας. Ένα πεδίο συμπύκνωσης και έκφρασης όλων των μύχιων εντάσεων που υποβόσκουν και κοχλάζουν στο κοινωνικό-πολιτικό καζάνι. Μία πυριτιδαποθήκη εθνικισμού και στρεβλωμένης παραποίησης των εννοιών της ταυτότητας και της συνοχής. Μία κερκόπορτα αντιδραστικότητας και ρήξης με το οποιοδήποτε κατεστημένο.
Το ντοκιμαντέρ Les Bleus: une autre histoire de France, των Sonia Dauger και David Dietz, που κοσμεί το πρόγραμμα του φετινού Offside Festival, πραγματοποιεί μία τρομερά ενδιαφέρουσα αναδρομή στην ιστορία της εθνικής ομάδος ποδοσφαίρου της Γαλλίας, της τελευταίας εικοσαετίας. Με αφετηρία τα σπάργανα της γενιάς που έφερε τη Γαλλία στην κορυφή του ποδοσφαιρικού πλανήτη και τερματικό σταθμό το Euro του περασμένου καλοκαιριού, όπου η οικοδέσποινα Γαλλία απέτυχε να επαναλάβει έναν θρίαμβο ανάλογο με το Μουντιάλ του 1998.
Αυτή η εναλλακτική εξιστόρηση των «Μπλε» (όπως είναι το προσωνύμιο της εθνικής ομάδας της Γαλλίας) διασταυρώνεται και διαπλέκεται με τις εξελίξεις στο πολιτικό, ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό τοπίο της χώρας. Το μόνιμο πρόβλημα της ελλιπούς ενσωμάτωσης των μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς. Η ακραία περιθωριοποίηση των κατοίκων των προαστίων των μεγάλων πόλεων. Η υποδόρια καλλιέργεια ενός υφέρποντος εθνικισμού, σε επίπεδα που ξεπερνούν τον παραδοσιακό αβρό γαλλικό σωβινισμό. Η αστάθεια και η απαξίωση ενός πολιτικού συστήματος, που πασχίζει να βρει σταθερές και σύμβολα που να δημιουργούν μία ψευδαίσθηση συσπείρωσης και ομοψυχίας. Αυτές είναι μερικές από τις πονεμένες ιστορίες που περιστρέφονται γύρω από την πανίσχυρη στρογγυλή θεά, σε μία χώρα όπου το ποδόσφαιρο λατρεύεται παθολογικά.
Η περίοδος 1998-2000 σημαδεύεται από τα τρόπαια της εθνικής Γαλλίας, με το κλίμα ευφορίας να ξεγελά και να παραπλανεί και με εκατομμύρια κόσμου να κραυγάζει στα Ηλύσια Πεδία την ιαχή “Ζιντάν για Πρόεδρος“. Λευκοί, έγχρωμοι αφρικανικής καταγωγής, Άραβες από το Μαγκρέμπ, όλοι ενωμένοι κάτω από τη σκέπη της τρικολόρ σημαίας και τις φτερούγες ενός κράτους που καυχιόταν ανέκαθεν ότι ενσαρκώνει όλες τις ιδέες του Διαφωτισμού και του υγιούς φιλελευθερισμού.
Ένα φιλικό παιχνίδι μεταξύ Γαλλίας και Αλγερίας, το 2001 ,απελευθερώνει όλους τους σκελετούς που κρύβονταν στην ντουλάπα. Η συμφιλίωση ακόμη απέχει από την υλοποίησή της, η κοινωνική συνοχή εξακολουθεί να παραμένει άπιαστο όνειρο. Η γαλλική κοινωνία είναι διχασμένη, είναι άνιση, είναι εμφατικά διαστρωματωμένη και με πολύ πιο περιορισμένη κινητικότητα μεταξύ των στρωμάτων απ’ όσο γινόταν μέχρι τώρα αντιληπτό.
Το 2002, η Γαλλία αποτυγχάνει παταγωδώς. Οι ποδοσφαιριστές από ήρωες και εκφραστές ενός εθνικού ιδεώδους μετατρέπονται σε υλιστές προδότες της ιδέας του έθνους. Από σύμβολα της ενοποίησης και της συνεκτικότητας καταλήγουν (ορισμένοι εξ αυτών) να θεωρούνται προβοκάτορες και προπαγανδιστές εμφυλιακών τάσεων, λόγω της στάσης τους κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου. Το ζενίθ έχει πάντα ένα ναδίρ να καραδοκεί στην πρώτη σκοτεινή γωνία. Τα παραμύθια στην αληθινή ζωή δεν τελειώνουν ποτέ τη στιγμή που πρέπει. Έχουν πάντα χρόνο να απομυθοποιηθούν, να χάσουν τη λάμψη τους και να ξεθωριάσουν.
Τελευταίος σταθμός, η περσινή χρονιά και το Euro 2016, όπου η Γαλλία φτάνει στη βρύση, αλλά δεν πίνει νερό. Ναι, το ποδόσφαιρο είναι κάτι πολύ πιο επιδραστικό από ένα απλό σπορ, από ένα απλό θέαμα, από μία απλή εκτόνωση. Είναι εκτοξευτήρας ή τάφρος ονείρων, είναι μέσο χάραξης στρατηγικής, είναι πεδίο αναμόχλευσης των πιο πρωτόλειων και ατόφιων συναισθημάτων.
υγ: Το Offside Festival, θα μας μεταφέρει για δεύτερη συνεχή χρονιά στο γήπεδο όπου συναντιούνται το σινεμά και το ποδόσφαιρο. Εναρκτήριο λάκτισμα στις 26 του μηνός και σφύριγμα λήξης στις 28 του Μάη, με 10 ποδοσφαιρικά ντοκιμαντέρ (+3 μικρού μήκους), στην Αποθήκη Α’ του Λιμανιού Θεσσαλονίκης. Για περισσότερες πληροφορίες και για το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών επισκεφθείτε το site του Offside Festival, καθώς και τη facebook page Offside Festival Greece!
