To 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε τις ταινίες που θα απαρτίσουν το Τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια», που επιμελείται ο Δημήτρης Κερκινός, και το οποίο αναμένεται να αποτελέσει, για μια ακόμη χρόνια, ένα από τα πολύ δυνατά χαρτιά της διοργάνωσης! Ο ρουμάνικος κινηματογράφος έχει το δικό του αστέρι στο παγκόσμιο σινεμά. Δρέπει τις δάφνες του, ταυτόχρονα όμως ανανεώνεται διαρκώς και επανατοποθετείται απέναντι σε όλα όσα αλλάζουν τον κόσμο. Από τις μεγαλύτερες κινηματογραφικές δυνάμεις, με ένα φυτώριο από το οποίο ξεπηδούν διαρκώς νέα ταλέντα, το ρουμάνικο σινεμά παραμένει σταθερά στο προσκήνιο, έχοντας εδραιώσει την προνομιακή του θέση στο παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα.
Πώς, όμως, άρχισαν όλα; Πώς κατόρθωσε μια πλειάδα δημιουργών να θέσει τις βάσεις, παρά το γεγονός ότι είχε να αντιμετωπίσει ένα καθεστώς που για δεκαετίες χρησιμοποιούσε τις ταινίες αποκλειστικά ως εργαλεία προπαγάνδας; Το 59ο Φεστιβάλ πραγματοποιεί ένα σπάνιο αφιέρωμα με τίτλο «Πριν ξεσπάσει το Κύμα», παρουσιάζοντας οκτώ μοναχικούς καβαλάρηδες, οκτώ τολμηρούς δημιουργούς οι οποίοι έδειξαν την πραγματικότητα ωμή, ντροπιαστική, άνευ παραπλανητικού περιτυλίγματος. Ήρθαν αντιμέτωποι με την απαγόρευση και τη λογοκρισία, όμως δεν εγκατέλειψαν τη μάχη. Είναι οι πρωτοπόροι που άνοιξαν το δρόμο για το εκρηκτικό νέο κύμα του ρουμάνικου σινεμά.Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια ματιά στις ταινίες που θα απολαύσουμε σε αυτό το καταπληκτικό αφιέρωμα, στο επερχόμενο Φεστιβάλ.
Λουτσιάν Πιντιλίε (1933-2018): εμβληματική μορφή του ρουμάνικου κινηματογράφου. Το 1969, στην αιρετική Αναπαράσταση, με μια ταινία μέσα στην ταινία, καταγγέλλει το καθεστώς του Τσαουσέσκου και ξεσκεπάζει τους τρόπους χειραγώγησης που χρησιμοποιεί η εξουσία. Το φιλμ απαγορεύτηκε, όμως, έσπειρε τον καρπό για τις επόμενες γενιές. Πλέον, θεωρείται η σημαντικότερη ρουμάνικη ταινία όλων των εποχών.
Μίρτσεα Σαουκάν: το 1973, γυρίζει τα Εκατό λέι, φιλμ που αμφισβητεί το καθεστώς, τόσο μέσα από τον λόγο όσο και με την κινηματογραφική φόρμα που επιλέγει. Με επιρροές από τη νουβέλ βαγκ, ο Σαουκάν προβάλλει τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων, εναλλάσσοντας την αντικειμενική με την υποκειμενική πραγματικότητα.
Μίρτσεα Ντανελιούκ: με όχημα το cinéma vérité, ο Ντανελιούκ στην Πρόβα μικροφώνου (1980), σπάει τις μέχρι τότε αποδεκτές συμβάσεις και βγάζει την κάμερα στον δρόμο. Καταγράφει την Ρουμανία όπως είναι, καυτηριάζει τον γραφειοκρατικό παραλογισμό, την υποκρισία του συστήματος και τον τυχοδιωκτισμό όσων το τροφοδοτούν.
Ιωσήφ Ντεμιάν: το 1980 διασκευάζει το Δάκρυ μιας κοπέλας, αστυνομική νουβέλα βασισμένη σε αληθινά γεγονότα. Με στοιχεία ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, διερευνά ένα έγκλημα που συγκαλύφτηκε, αναδεικνύοντας την επίδραση που έχει η κάμερα στην ανθρώπινη συμπεριφορά.
Αλεξάντρου Τάτος: το 1982, στις Τρεις σεκάνς, ταινία που καθόρισε το Νέο Ρουμάνικο Κύμα, ο Τάτος μέσα από τρία επεισόδια από τη ζωή ενός κινηματογραφικού συνεργείου, σχολιάζει τη σχέση κινηματογράφου και πραγματικότητας. Πικρό και μελαγχολικό χιούμορ, σε ένα φιλμ που αποκαλύπτει τη θλιβερή κομμουνιστική καθημερινότητα της χώρας μέσα από τους αφανείς της Ιστορίας.
Νταν Πίτσα: στην αλληγορική σάτιρα Προσανατολισμός (1982), το προσωπείο της συλλογικότητας καταρρέει και το αληθινό ανθρωποφαγικό πρόσωπο της κοινωνίας ανατέλλει. Φόντο, ένα δάσος το οποίο φιλοξενεί έναν διαγωνισμό προσανατολισμού, με μια ομάδα υπάκουων εργαζόμενων από τη μια πλευρά, κι έναν αντικομφορμιστή νεαρό εργάτη από την άλλη.
Ναέ Καρανφίλ: δημιουργός που βρίσκεται στο μεταίχμιο της παλαιότερης γενιάς και του «νέου κύματος» του ρουμάνικου κινηματογράφου. Με το υπέροχο ντεμπούτο του Μην κρέμεστε απ’ το παράθυρο (1993), αναμοχλεύει το πρόσφατο κομμουνιστικό παρελθόν με χιούμορ, ευαισθησία και πολυφωνική αφήγηση.
Κρίστι Πούιου: η νέα δύναμη του ρουμάνικου σινεμά. Με τη Γερή μπάζα (2001), εισάγει τον μινιμαλισμό, χαρακτηριστικό του Νέου Κύματος, ενώ εστιάζει στη μετα-κομμουνιστική εποχή της ελεύθερης επιχειρηματικότητας. Με ρεαλιστική, συχνά νατουραλιστική, διάθεση, ο Πούιου είναι γνήσιος εκφραστής του Νέου Ρεύματος στο ρουμάνικο σινεμά.
