Η έναρξη του προγράμματος της Τρίτης έγινε με μια πολύ ιδιαίτερη ταινία. Ο Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος κινηματογραφεί ένα ζευγάρι με τα δύο μικρά του παιδιά στις διακοπές του σ’ ένα νησί (είναι η Σύρος, αλλά αυτό ουδεμία σημασία έχει για την υπόθεση). Ενώ βιώνουν το απόλυτο ξενέρωμα της σχέσης τους, βλέποντας γύρω τους παθιασμένους έρωτες και καυτά φιλιά, έρχεται κάτι που μοιάζει με το τέλος του κόσμου όπως τον ξέρουμε (ας θυμηθούμε και τους REM) και, όπως λέει και το άσμα, αισθάνονται -τελικά- καλά μ’ αυτό! Τι θα απεικόνιζε λοιπόν σήμερα μια “Καρτ ποστάλ από το τέλος του κόσμου”; Θα φανέρωνε έναν κόσμο χωρίς internet, κινητά, με έλλειψη βενζίνης (όπως… στα Mad Max), με πράους ανθρώπους που θα έπαιρναν τα όπλα στο βωμό του “Ο σώζων εαυτόν σωθήτω”.
Αλλά παράλληλα, θα γεννούσε και την ανάγκη να ξανα-ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε, ποιους αγαπάμε, ποιες είναι οι πραγματικές και ποιες οι επίκτητες ανάγκες μας. Ένας από μηχανής θεός θα έφτιαχνε έναν τέτοιο κόσμο, με λιγότερες ανθρώπινες κατακτήσεις. Όμως, αν ξεκουραζόταν την έβδομη μέρα, αυτή δεν θα ήταν της δημιουργίας, αλλά της επιστροφής στην κόλαση του παρελθόντος. Με σκωπτικό ύφος έναντι των ταινιών μελλοντολογικής καταστροφής, πολύ χιούμορ, καλή σκηνοθεσία, υπέροχη φωτογραφία και βιβλικού τύπου μουσική (!) προέκυψε ένα απολαυστικό φιλμ!
Ο κόσμος των εισπρακτικών εταιρειών αντιμετωπίζεται (δικαίως) από όλους μας ως ένας κόσμος απανθρωπιάς. Οι φωνές στην άλλη άκρη του τηλεφώνου, αυτές που σε καλούν να σβήσεις τα (υποτιθέμενα;) χρέη σου ανεξαρτήτως της οικονομικής σου κατάστασης μοιάζουν τόσο ίδιες μεταξύ τους και τόσο αδιάφορες για όσα συμβαίνουν στον εκάστοτε συνομιλητή. Όμως μια τέτοια φωνή, που τυπικά πρέπει να είναι σκληρή και άτεγκτη, σπάει και εκδηλώνει συναισθήματα: αυτή μας παρουσιάζει ο Λουκάς Αγέλαστος, γνωστός προηγούμενα από κοινωνικού περιεχομένου ντοκιμαντέρ για τη χώρα μας στην κρίση.
Τα δύο πρόσωπα των “εκτελεστών”, το ανέκφραστο και επίμονο από τη μια, το πονόψυχο και γι’ αυτό “ακατάλληλο” για παρόμοιες δράσεις από την άλλη… συν τη μαυροντυμένη μορφή μιας δόλιας μάνας… τρία πρόσωπα εμφανίζονται στη “Γραμμή”, που συνιστούν τρεις φιγούρες για όλες τις εποχές. Μαντέψτε ποια επιβιώνει συνήθως, αλλά και τοποθετήστε τον εαυτό σας στη θέση της πραγματικής ηρωίδας της ταινίας: Τι σημαίνει μια “συγγνώμη”, πώς εκφέρεται, από πού πηγάζει; Σαν θεατρικό σκετσάκι μεν, πιλότος για μεγάλου μήκους δε -όπως ενημερώνει ο σκηνοθέτης. Καλές προθέσεις, χωρίς πολλά – πολλά με την κάμερα, αφοσίωση στο στόχο της παρουσίασης του θέματος που αγγίζει, με όπλο την ερμηνεία της Αλεξάνδρας Αϊδίνη.
Πέντε χρόνια μετά το “Sunday”,ο Βαγγέλης Σέρφας ανεβάζει στη Δράμα τη δεύτερη μικρού μήκους δημιουργία του. Ο “Βασιλικός” είναι μια ιστορία επιστροφής. Ο “άσωτος υιός” γυρνά εκεί που δεν σκόπευε να ξαναπατήσει, στον τόπο δηλαδή που γεννήθηκε και μεγάλωσε, λόγω του θανάτου της μάνας του. Τι τον συνδέει με το νησί του; Δεν θέλει να ακούει κουβέντες για τη μητέρα του, αγκαλιάζει τον αδελφό του, αλλά φανερά θα ήθελε να τον είχε αποφύγει, στρέφεται μόνο στην παρέα μιας παντρεμένης παλιάς αγαπημένης, ελπίζοντας ότι εκείνη δεν θα “ξύσει” ξανά τις πληγές του.
Ένας βασιλικός, μια γλάστρα που του άφησε η μάνα του να ποτίζει… να ποτίζει τη γη που τον μεγάλωσε και την απαρνήθηκε, που τον έδιωξε ίσως με τον τρόπο της -δεν μπορούμε να γνωρίζουμε στ’ αλήθεια τι προκάλεσε τη φυγή του. Ίσως το αιώνιο αίσθημα ανικανοποίητου, για το οποίο τελικά δεν φταίει ο έρμος ο βασιλικός, η μάνα και η πατρίδα. Με αργούς ρυθμούς, νότες χιούμορ (σκάκι και τζαζ στο προσκήνιο), αλλά και μια τυπική σκηνή βροχής – κάθαρσης, ο Σέρφας παραδίδεται στην τρυφερότητα που γεννά -όσο κι αν δεν το επιθυμούμε- η απώλεια…
Έκπληξη για τον γράφοντα (και όχι μόνο) το να βλέπει σε μικρού μήκους να συμπρωταγωνιστούν η Κατερίνα Παπουτσάκη και ο Ορέστης Τζιόβας. Δεν είναι αναμενόμενο, μια που το πολύ ερωτευμένο κάποτε ζευγάρι δεν είναι μαζί εδώ και χρόνια. Αν προσπεράσουμε, πάντως, τις κουτσομπολίστικες απορίες (πότε δηλαδή γυρίστηκε;) και διαπιστώσεις, θα πούμε απερίφραστα ότι το “After party” του Αλέξανδρου Ζαρμπή είναι πολύ ζωντανό και απολαυστικό! Μπλέκει την παράδοση των θρίλερ με αφελείς και χαρούμενους νεανίες στας εξοχάς, όπου πέφτουν θύματα του Κακού που παραφυλά, με τη λογική των μιούζικαλ τύπου “Rocky horror picture show”.
Αντί για ροκ, βεβαίως, εδώ βρισκόμαστε στα τέλη των seventies και την ακμή της ντίσκο, οπότε συναφή είναι και τα ρυθμικά άσματα που ακούγονται. Ο φόβος και τρόμος των “υγιώς σκεπτόμενων” φαίνεται να είναι τι θα επακολουθήσει του ξεσαλώματος: το σεξ λειτουργεί επαναστατικά και το ραδιόφωνο προειδοποιεί για το τι μπορεί να επέλθει, αν αφεθείς στα κελεύσματά του. Όλη η μυθολογία των βρικολάκων περνά βιαστικά σε 9 λεπτά στο πανί. Και η ζωή συνεχίζεται!
Επιλέγοντας τη φόρμα του animation και μάλιστα την τεχνική του περιστρεφοσκόπιου (για να μεταφράσουμε το “rotoscope”), που κάνει πολύ ζωντανή και ρεαλιστική την κίνηση, οι κυρίες Αντζέλικα Λένα και Θεοδώρα Πασκουινέλι μας προσφέρουν στο “Land” ένα ωραιότατο πεντάλεπτο φιλμάκι, που μιλά για το μεταναστευτικό, εξετάζοντας τη σχέση των ατόμων με τη γη. Γύρω από αυτήν στροβιλίζεται η ζωή τόσο του πρόσφυγα, που θέλει στο παρόντα χρόνο της να σωθεί, όσο και του αρχαιοκάπηλου, που αναζητά στο παρελθόν της τον πιθανό ξεχασμένο πλούτο.
Υπάρχουν βέβαια και οι αιώνιοι άρπαγες της γης, φονιάδες χωρίς πρόσωπο, που τριγυρνούν επιδιώκοντας να την κρατήσουν μόνο για “την πάρτη τους”, με κάθε μέσο -και επί πτωμάτων. Υπέροχες εικόνες, που επιβάλλονται απόλυτα και από την εσκεμμένη απουσία οποιουδήποτε ήχου, αλλά και ιδιοφυείς συλλήψεις πλάνων (με αποκορύφωμα το όραμα του μεθυσμένουκυνηγού θησαυρών) συνθέτουν ένα φαβορί για βραβείο στην κατηγορία!
Ένα ζευγάρι κάνει σεξ. Τελειώνουν κάπως αμήχανα, παγερά, ενώ το ρολόι στον τοίχο δείχνει 01:00. Πέφτουν να κοιμηθούν, τη σκεπάζει στοργικά και… Το επόμενο πρωινό όλα μοιάζουν κάπως αλλιώτικα. Η συμπεριφορά τους, οι κινήσεις τους, αλλά κυρίως τα λόγια τους. Πράγματι, η κουβέντα που ξεκινά ανάμεσά τους, για τη νύχτα που μόλις πέρασε, δημιουργεί ένα απροσδόκητο σασπένς. Ποιος έκανε τι; Ποιος πήγε πού; Ποιος έχει στην τσέπη του το κλειδί (της ευτυχίας τους);
Η Νίνα Αλεξανδράκη σκηνοθετεί ένα ασπρόμαυρο γαλλόφωνο φιλμ (μια που σπουδάζει σινεμά στο Βέλγιο), γυρισμένο αποκλειστικά μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός δωματίου. Στηρίζεται ολοκληρωτικά στο διάλογο, αλλά και σε 2-3 λεπτομέρειες που καταγράφει η κάμερά της στο χώρο, θέλοντας να γεννήσει ατμόσφαιρα μυστηρίου. Αλήθειες και ψέματα στη σχέση λειτουργούν ως ενέσεις ζηλοτυπίας για να την τονώσουν τελικά, βλέμματα όλο υπόνοιες. Το “Περί του κρεβατιού” σμίγει χαρακτηριστικά της φλυαρίας του Ρομέρ με ψήγματα νουάρ…
Δεν είναι συχνό φαινόμενο η πολυσκηνοθεσία – ή, για να ακριβολογούμε, η συνεργασία πολλών σκηνοθετών σε φιλμ που δεν είναι σπονδυλωτό. Στο διάρκειας 24 λεπτών “Μέσα μου βλέπω μονάχα θάλασσα”, αυτό συμβαίνει. Στον… καναπέ των σκηνοθετών κάθονται 4 άνθρωποι: ο Γιώργος Κυβερνήτης, η Νεφέλη Οικονόμου Πάντζου, η Μαρία Σιδηροπούλου και ο Αλέξης Χατζηγιάννης.
Τους ενώνει η αγάπη για τη μουσική του 70χρονου πια Βαγγέλη Γερμανού, αυτόν και τοποθετούν στο κέντρο του φακού, αλλά και μπροστά στα μικρόφωνά τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο πρόσφατα αναρρώσας από σοβαρό καρδιακό επεισόδιο τραγουδοποιός μας, κερδίζει και την αγάπη (τόσο τη δική τους όσο και τη δική μας) για το πρόσωπο που μας αποκαλύπτει εδώ, στα “Μπαράκια” που τραγουδά, αλλά και στη θάλασσα που αγαπά. Χαμηλότονο ντοκιμαντέρ, που διαθέτει κάτι σημαντικό: ψυχή!
