Δεκαεννιά (19) χρόνια κι επτά (7) αποτυχημένες απόπειρες, για όλους τους πιθανούς κι απίθανους λόγους. Φυσικές καταστροφές, ασθένειες, τραυματισμοί, χρεοκοπίες, υπολογισμοί πάσης φύσεως που έπεσαν δραματικά έξω, γενικότερα όλοι οι λιμοί, σεισμοί και καταποντισμοί που θα μπορούσαν να συμβούν στα γυρίσματα μιας ταινίας.
Κι όμως, ο Τέρι Γκίλιαμ συνέχισε με πάθος να κυνηγά τους δικούς του ανεμόμυλους. Αν το καλοσκεφτούμε, κανείς σκηνοθέτης στον κόσμο (αν ζούσε ο Σαμ Πέκινπα, θα υπήρχε ισχυρός ανταγωνισμός) δεν μοιάζει πιο ταιριαστός για να καταπιαστεί με την εμβληματική φιγούρα του Δον Κιχώτη. Ένας ήρωας που έχει ορίσει τη δική του αλήθεια και τρέχει φουριόζος από πίσω της, κυριευμένος από μία ιερή τρέλα και από μία ακλόνητη πίστη, που διαγράφει κάθε χλευασμό και διαπόμπευση που βιώνει. Ναι, είναι ξεκάθαρο: ο Δον Κιχώτης είναι απόλυτα συμβατός με το σύμπαν του Τέρι Γκίλιαμ.
H περιπέτεια του The Man who Killed Don Quixote ξεκίνησε το μακρινό 1998 και πέρασε από σαράντα κύματα, μέχρι να φτάσουμε στο -καθ’ όπως φαίνεται- χαρμόσυνο σήμερα. Η πλέον θρυλική στιγμή πάντως σε αυτό το πλούσιο παλμαρέ αποτυχιών γράφτηκε το 2000 και αποτυπώθηκε στο εκπληκτικό ντοκιμαντέρ Lost in La Mancha, του 2002. Το καστ εκείνης την εποχής περιελάμβανε τον Ζαν Ροσφόρ (που έμαθε αγγλικά στα γεράματα, αποκλειστικά για χάρη της ταινίας) για τον ρόλο του Δον Κιχώτη, τον Τζόνι Ντεπ στον ρόλο του Τόμπι, ενός υπεύθυνου μάρκετινγκ που ταξιδεύει μπόλικους αιώνες πίσω στον χρόνο και τον οποίο το θολωμένο μυαλό του Δον Κιχώτη μπερδεύει με τον Σάντσο Πάντσα και την (τότε σύντροφο του Ντεπ) Βανέσα Παραντί, ως το ερωτικό σκίρτημα που αναστατώνει την καρδιά του Τόμπι. Αξίζει να αναφερθεί πως το διάσημο μυθιστόρημα του Θερβάντες δεν ήταν το μόνο σημείο αναφοράς για τον Γκίλιαμ, καθώς η ιδέα του Τόμπι – ταξιδιώτη στον χρόνο – alter ego του Σάντσο Πάντσα τρύπωσε στο μυαλό του πρώην Monty Python από το υπέροχο βιβλίο του Μαρκ Τουέην Ένας γιάνκης του Κονέκτικατ στην αυλή του βασιλιά Αρθούρου.
Κι επειδή η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, στην πρώτη κιόλας μέρα των γυρισμάτων, το συνεργείο της ταινίας ανακάλυψε πως η περιοχή των γυρισμάτων Bardenas Reales, στη νότια Ισπανία, συνόρευε με ένα πεδίο νατοϊκών στρατιωτικών ασκήσεων, με τις εκρήξεις να είναι εκκωφαντικές. Το ομολογουμένως εντυπωσιακό στην ιστορία αυτών των γυρισμάτων είναι πως η πρώτη μέρα τους ήταν μάλλον αυτή με τις λιγότερες αναποδιές. Διότι με το ξημέρωσε η δεύτερη μέρα, μία ξαφνική πλημμύρα προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά, καθώς όχι μόνο κατέστρεψε μέρος του εξοπλισμού, αλλά αλλοίωσε και τη μορφολογία του τοπίου, ξεπαστρεύοντας τα πλάνα που είχε κατά νου ο Γκίλιαμ.
Παρόλα αυτά, ο πεισματάρης Γκίλιαμ δεν πτοήθηκε και συνέχισε τα γυρίσματα, ωσότου μία τρίτη αναποδιά έριξε τα σχέδιά του οριστικά στο καναβάτσο. Ο Ζαν Ροσφόρ υπέστη κήλη δίσκου οσφύος (μία νόσος της σπονδυλικής στήλης, τέλος πάντων), υποχρεώθηκε να αποχωρήσει και το μεγαλεπήβολο εγχείρημα τερματίστηκε άδοξα. Μία εξτρά πινελιά ειρωνείας στην όλη υπόθεση έγκειται στο ότι το ντοκιμαντέρ Lost in La Mancha είχε ξεκινήσει ως ένα making of project της ταινίας που επρόκειτο να γυριστεί για να καταλήξει το ημερολόγιο καταστρώματος ενός εντυπωσιακού κινηματογραφικού ναυαγίου.
Το 2008, ο Γκίλιαμ επανέκτησε τα πνευματικά δικαιώματα του σεναρίου (που είχαν στο μεταξύ περάσει στην κατοχή μιας ασφαλιστικής εταιρίας) και φυσικά βάλθηκε να ολοκληρώσει το μεγάλο του απωθημένο. Στον ρόλο του Δον Κιχώτη ήλθαν και απήλθαν ο Ρόμπερτ Ντυβάλ και ο προσφάτως εκλιπών Τζον Χαρτ, με τον δεύτερο να διαγιγνώσκεται με καρκίνο ακριβώς προτού ξεκινήσουν τα γυρίσματα. Για τον δε ρόλο του Τόμπι, επελέγησαν επί ματαίω οι Γιούαν ΜακΓκρέγκορ και Τζακ Ο’Κόνελ. Η μόνη σταθερή και απαρέγκλιτη αξία στη δονκιχωτική πάλη του Γκίλιαμ ήταν η προφανής: πάντα κάτι συνέβαινε και το The Man who Killed don Quixote έμενε ξεκρέμαστο.
Επόμενος σταθμός αυτής της μαρτυρικής διαδρομής ο περσινός Οκτώβρης, όταν υποτίθεται πως θα ξεκινούσαν τα γυρίσματα στις Κανάριες Νήσους και στην Πορτογαλία. Λόγω, όμως, αδυναμίας εξεύρεσης των τελευταίων απαραίτητων κεφαλαίων, το όλο πρότζεκτ έδειχνε να είχε παγώσει για μία ακόμη φορά. Ο Γκίλιαμ, πάντως, δεν ήταν διατεθειμένος να παραδώσει τα όπλα. “Πρώτα θα πεθάνω εγώ και μετά θα πεθάνει αυτή η ταινία”, δήλωσε χαρακτηριστικά όταν κλήθηκε να σχολιάσει τη νέα αναποδιά.
Στον ρόλο του Δον Κιχώτη συναντούμε τον Τζόναθαν Πράις (και όχι τον παλιό συνοδοιπόρο του Γκίλιαμ από τα glory days των Monty Python Μάικλ Πάλιν, όπως είχε ανακοινωθεί τον προηγούμενο Οκτώβρη), τον Τόμπι θα ερμηνεύσει ο υπέροχος Άνταμ Ντράιβερ, ενώ το γυναικείο touch θα δώσει η εντυπωσιακή Όλγκα Κουριλένκο. Επιπλέον, στο νέο και ελαφρώς παραλλαγμένο σενάριο, ο Τόμπι δεν θα είναι πια ένας υπεύθυνος μάρκετινγκ – ταξιδιώτης στον χρόνο. Αυτή τη φορά, ο Ντράιβερ θα υποδυθεί ένα lost in space σκηνοθέτη, ο οποίος επιστρέφει εμμονικά στο σύμπαν της πρώτης του φοιτητικής ταινίας, που περιστρεφόταν γύρω από την περσόνα του Δον Κιχώτη…
Αν αναρωτιέστε πώς νιώθει ο λατρεμένος Τέρι μετά από όλα αυτά τα χαρμόσυνα, η παρακάτω δήλωση του είναι, νομίζω, ενδεικτικότατη: «Δεν νιώθω ότι συνοδεύει κάποια κατάρα την ταινία, όχι. Αλλά η αλήθεια είναι πως θα ήθελα να ξεμπερδεύω με τον Δον Κιχώτη, μπας και απολαύσω την υπόλοιπη ζωή μου.» Η ταινία πραγματοποίησε εν τέλει την πρεμιέρα της στις 19 του περασμένου Μάη, ως ταινία λήξης του 71ου Φεστιβάλ των Καννών, ενώ την Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να κυνηγήσει ανεμόμυλους παρέα με τον Τέρι…
